روش صحیح و اصولی کاشت بذر شاهی

سرویس سبک زندگی فردا: شاهی گیاهی یکساله با نام علمى Lepidium sativum که به خانواده چلیپائیان (Crucifereae) تعلق دارد. بوته اش به ارتفاع حدود ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر است. منشأ آن به منطقه وسیعی از مصر تا تبت نسبت داده شده و سابقه کشت آن به ۲۰۰۰ سال پیش می‌رسد. نام شاهی (ترتیزک) نام لاتین Garden cress - Nose smari نام علمی Lepidium sativum خانواده Crucifereae نام‌های عربی شیطرج - عصاب - مسواک الراعی خواستگاه منطقه وسیعی از مصر تا تبت گیاهشناسی: شاهی گیاهی یکساله با نام علمى Lepidium sativum که به خانواده چلیپائیان (Crucifereae) تعلق دارد. بوته اش به ارتفاع حدود ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر است. منشأ آن به منطقه وسیعی از مصر تا تبت نسبت داده شده و سابقه کشت آن به ۲۰۰۰ سال پیش می‌رسد. برگ و ساقه آن رنگ سبز روشنی دارد و گلهایش صورتی روشن یا سفید و دارای برگ‌های بیضی شکل بوده و طعم آن تند و تیز و سرشار از املاح معدنی K. و Ca، P.، I.، Fe و ویتامین‌های C. و A. است. برگ‌های بدون کرک و بدون دندانه آن به مصرف تغذیه انسان می‌رسد. گلهایش صورتی روشن یا سفید، میوه اش بیضوی مدور به طول ۵ تا ۶ میلیمتر و به عرض ۳ تا ۴ میلیمتر و بطور محسوس بال دار است برگ و ساقه جوان آن در حالت تازه طعم تند و مطبوع شبیه بولاغ اوتی دارد. نوع خودروی آن کنار چشمه ها، برگه‌ها و یا جوی‌هایی که آب آن‌ها تمیز است می‌روید. سبزی شاهی را خیلی راحت می‌توان کاشت و خیلی راحت و سریع آماده برداشت می‌شود. این گیاه برای روش هیدروپونیک (رشد و نمو گیاه در آب) نیز مناسب است. قسمت‌های قابل استفاده شاهی شامل ریشه ها، برگ‌ها و تخم شاهی می‌باشد. نیازها: شاهى یکى از سبزى‌هائى است که نسبت به شرایط محیطى و جنس خاک توقع چندانى ندارد. در هر نوع خاکی می‌روید و، چون به رطوبت زیادی نیاز دارد، زمین‌های قوی، نم دار، رسی و و شنی مناسب‌تر است. آبیاری در این سبزی به صورت مداوم و روزانه انجام میگیرد و خاک کرت هیچگاه نباید خشک شود. محصول را برگ برگ و نو به نو می‌چینند و یا اینکه گیاه را کاملا قطع می‌کنند. این گیاه مقاوم به سرما می‌باشد. روش کاشت: شاهی سبزی یکساله است که زمان کاشت آن فصل بهار و پائیز است. شاهی در خاک مرطوب، غنی، دارای زهکشی خوب یا در کمپوست خوب پوسیده شده رشد بهتری خواهد داشت. ترکیبی از (کوکوپیت + پیت ماس). برای تقویت خاک، به آن کود ریز مغذی و یا حیوانی اضافه کنید. هرچه نور خورشید بیشتر باشد احتمال قارچ روی برگ‌ها کمتر است. این گیاه در طول دوره‌های خشک و بدون باران باید مرطوب نگاه داشته شود. سعی کنید از آبپاشی روی برگا خودداری کنید. بذر شاهی در عمق نیم سانتی متری خاک بصورت دست‌پاش یا ردیفی کاشته می‌شود. آن‌ها را به مقدار انبوه و کنار هم بپاشید و خاک کمی رویشان بریزید؛ و خاک را تا سبز شدن بذر‌ها مرطوب نگه دارید. به دلیل آن که دوره رشد شاهی کوتاه و در حدود ۳۰ تا ۴۰ روز است، در طول فصل می‌توان چند نوبت اقدام به کشت آن کرد. می‌توانید هشت هفته قبل از پایان سرما و یخبندان، بذر‌ها را داخل یک گلدان کاشته و در منزل نگهداری کنید و پس از پایان فصل سرما و یخبندان آن را به بیرون منتقل کنید. افزایش: بذر شاهی را به دلیل ریز بودن با ماسه بادی مخلوط کرده و در مناطق معتدل، اواخر زمستان و اوایل بهار در کرت‌هایی که از قبل با خاک مناسب و نیمه سبک آماده کرده اند به صورت دست پاش و خطی کاشته و سپس روی کرتهارا با کود دامی کاملا پوسیده پوشانده وآبیاری می‌نمایند. وقتی گیاه به اندازه کافی رشد و خوب مستقر شد باید روی هر ردیف را به فواصل معین ۱۵ سانتیمتر تنک نمود. مقدار بذر مورد نیاز برای ۱۰ متر مربع، ۱۰ گرم است. خواص درمانی: شاهی به عنوان غذا و دارو نیز مصرف می‌شود. شاهی اثر ضدآسکوربوت قوی داشته، همچنین اشتها آور، مدر و تصفیه کننده خون می‌باشد. مصرف دانه‌های آن به عنوان داروی خلط آور مصرف و به دلیل وجود ویتامین C. و E. در شاهی این گیاه خاصیت آنتی اکسیدانی فوق العاده جهت جلوگیری از آسیب رادیکال‌های آزاد را دارد. در نتیجه یک ماده‌ی ضد سرطانی می‌باشد. شاهی مانع از رشد سلول‌های سرطانی می‌شود. برگ‌های شاهی، محرک، ادرار آور و ضد باکتری می‌باشند. این برگ‌ها برای درمان بیماری اسکوربوت و بیماری‌های کبدی مفید و به عنوان یک پماد بر روی جا‌هایی که درد می‌کند و یا آسیب دیده است، نیز قرار می‌دهند. شاهی علاوه بر ویتامین C. حاوی مقدار قابل ملاحظه‌ای آهن و اسید فولیک نیز می‌باشد، از این رو برای اشخاص کم خون مفید است. شاهی حاوی مقدار قابل ملاحظه‌ای ویتامین A. و روغن هاى فرار است. به همین دلیل برای مخاط دستگاه تنفسى و در نتیجه مبتلایان به آسم فوق العاده مفید بوده و مانند خیلی از سبزیجات گروه چلیپاییان مانند کلم، کلم بروکلی و کلم پیچ دارای گلوکوزید‌ها می‌باشد. این مواد، محرک فعالیت کلیه‌ها هستند و موجب تقویت معده و کیسه صفرا بوده از این رو مصرف شاهی به کسانی که سنگ کلیه و مثانه دارند، توصیه می‌شود. تخم شاهی مزه‌ی تند و تلخی دارد. این ماده خاصیت چربی سوزی، تصفیه کنندگی خون، شیرافزایی، قاعدگی آور، داشته و دارویی مناسب برای چشم درد است. تخم شاهی قوای جنسی را تقویت و تخم این گیاه برای مرض جذام، بیماری‌های پوستی، اسهال خونی، اسهال، سوء هاضمه، بیماری‌های چشمی، اسکوربوت، آسم و سرفه مفید است. منبع: کشتزار