گاه مو‌ها عزم رفتن می‌کنند

جام جم: در بررسی‌های دقیق‌تر مشخص شد ضعف سیستم ایمنی بدن و ابتلای او به یک بیماری خود‌ایمنی (بیماری سیستم دفاعی بدن که در آن سلول‌های دفاعی علیه ارگان‌ها و بافت‌های سالم و خودی آسیب می‌رسانند) باعث شده او با خارش پوست سر و ریزش مو به‌کرات مواجه شود. طبق گفته دانشمندان تقریبا بیش از ۳۰۰ نوع بیماری خود ایمن شناسایی شده است که در بعضی موارد فرد مبتلا ممکن است تا آخر عمر مجبور به مصرف دارو برای کنترل و درمان بیماری باشد. متاسفانه برخی بیماری‌ها باعث بروز مشکل در سایر بخش‌های بدن از جمله خارش و ریزش مو می‌شود که مشقت‌های بیماری را افزایش می‌دهند. با دکتر سیدمسعود داوودی، متخصص پوست و مو برای دریافت پاسخ این پرسش که چرا و چه نوع از بیماری‌های نقص ایمنی باعث ریزش مو می‌شوند و مبتلایان باید چه اقداماتی انجام دهند، گفت‌وگو کرده‌ایم. عفونت، شایع‌ترین علت ثانویه ریزش مو یکی از شایع‌ترین مشکلات مبتلایان به بیماری‌های نقص ایمنی ابتلا به عفونت‌های مکرر است. پایین بودن سیستم ایمنی، بدن را مستعد جذب انواع ویروس‌ها و باکتری‌ها و در نتیجه شیوع عفونت در نقاط مختلف بدن می‌کند و مشکلاتی مانند ریزش مو به صورت سکه‌ای در نقاط مختلف بدن پدید می‌آورد. بیماری‌های نقص ایمنی در حالت اولیه باعث ریزش مو نمی‌شوند، اما مستعد بودن بدن برای جذب انواع ویروس‌ها و باکتری‌ها و در نتیجه ابتلا به عفونت‌های مکرر باعث تضعیف بدن و در نتیجه باعث بروز بیماری‌های ثانویه همچون ریزش و کاهش حجم مو می‌شود. ممکن است ریزش مو در این افراد به شکل طاسی سکه‌ای یا منطقه‌ای در سراسر بدن بروز کند و گاهی اتصال این نقاط به هم باعث افزایش نگرانی مبتلایان می‌شود. به همین دلیل، کلیه افرادی که به بیماری نقص ایمنی مبتلا می‌شوند حتما باید سیستم ایمنی بدن خود را از طریق تغذیه سالم، ورزش، خواب کافی، مدیریت استرس و افزایش شادی در زندگی تقویت کنند و مانع ضعیف‌تر شدن آن شوند. ریزش موی ناشی از لوپوس لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE) یک بیماری خودایمنی مزمن است که می‌تواند ریشه مو را تخریب کند و آن را از بین ببرد. این بیماری با درمان‌های موضعی، عمومی یا سیستمیک (خوراکی یا تزریقی) درمان یا کنترل می‌شود. بیماری‌های داخلی منجر به ریزش مو هورمون‌ها یکی دیگر از عواملی هستند که می‌توانند فرد را با مشکل ریزش و کاهش حجم مو مواجه کنند. این نوع ریزش مو در خانم‌ها شایع‌تر از آقایان است. به همین دلیل متخصصان در صورت مواجهه با مشکل ریزش مو در خانم‌ها بررسی وضعیت هورمون‌ها را در دستور کار قرار می‌دهند. در صورت مشاهده مشکل درمان آغاز می‌شود. تخمدان‌های پلی‌کیستیک یکی دیگر از عوامل ریزش و کاهش حجم مو هستند. زنان مبتلا به این مشکل ابتدا باید مشکل زمینه‌ای خود را از طریق مراجعه به متخصص زنان رفع کنند؛ چرا که مراجعه به متخصص پوست و درمان ریزش مو بدون درمان مشکل اولیه بی‌تاثیر است. هر چند در مواقعی فرد همزمان با درمان بیماری زمینه‌ای خود می‌تواند تحت نظر متخصص پوست، مشکل ریزش مو را نیز درمان کند. تاثیر تالاسمی بر ریزش مو کم خونی، یکی دیگر از علل ریزش موست؛ از کم‌خونی ناشی از تالاسمی گرفته تا بیماری‌هایی که باعث از بین‌رفتن گلبول‌های قرمز و در نتیجه کاهش آهن و اسیدفولیک بدن می‌شوند. ریزش موی ناشی از کم خونی نیز در خانم‌ها بیش از آقایان مطرح است. برای درمان این نوع ریزش مو نیز ابتدا باید بیماری زمینه‌ای ایجاد کننده ریزش درمان شود. کمبود برخی ویتامین‌ها و ریزمغذی‌ها همچون کمبود روی نیز در ریزش مو موثر هستند. این مشکل در مواقعی رخ می‌هد که بدن با اختلال جذب روی یا فرد با مشکلات تغذیه مواجه باشد. با اضافه کردن روی به درمان‌ها مشکل ریزش مو را می‌توان حل کرد. تب‌های مکرر ناشی از عفونت‌های ویروسی و باکتریایی باعث بروز وقفه و شوک در پیاز مو هنگام تقسیم سلولی می‌شود. بروز این مشکل در ریشه مو باعث ریزش و کاهش حجم می‌شود. ابتلا به بیماری ریوی همچون سل، طولانی شدن بیماری‌های مزمن و خستگی جسمی و روحی ناشی ازبیماری، استرس، کم خوابی، بدخوابی و بی‌خوابی در ریزش مو نقش دارند. ریزش مو در مبتلایان به سرطان درمان ریزش مو و رشد مجدد مو میان مبتلایان به انواع سرطان به دلیل مصرف دارو‌های هورمونی، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی یکی از سوالات متداول بیمار و اطرافیان او از متخصصان است. ریزش مو در این افراد به فاصله چند ماه بعد از قطع دارو‌های هورمونی و شیمی‌درمانی متوقف می‌شود و مو‌های جدید رشد می‌کنند. رشد مو در افرادی که رادیوتراپی دریافت کرده‌اند به دلیل آسیب اشعه به پیاز مو ممکن است در بخش‌هایی اتفاق نیفتد. هر چه شدت و مدت زمان اشعه بیشتر و طولانی‌تر باشد امکان رشد مو در آن ناحیه نیز کمتر می‌شود. ضرورت کنترل آلرژی‌های فصلی اگر جزو افرادی هستید که دچار آلرژی‌های فصلی می‌شوید، حتما حساسیت‌های فصلی و غیرفصلی خود را تحت نظر پزشک کنترل کنید، چرا که ممکن است آلرژی سلامت مو‌ها را تهدید کند. حساسیت‌های فصلی مستقیم باعث ریزش نمی‌شوند، اما اگر منجر به خارش مکرر شوند، خاراندن‌های مداوم باعث آسیب به ریشه و پوست سر و در نتیجه باعث کم شدن حجم مو‌ها می‌شود. اگر خارش پوست سر صرفا در ناحیه سر باشد، معمولا عمده‌ترین دلیل این مشکل، حساسیت به شامپو و فرآورده‌های موضعی، ژل‌ها و نرم‌کننده‌هاست. اما اگر خارش عمومی‌تر باشد باید وضعیت داخلی بدن بررسی شود. به عنوان مثال مشاهده کهیر در نقاط مختلف بدن یک علت عمومی است. شایع‌ترین علت آن حسایت دارویی و غذایی است که با حذف ماده غذایی حساسیت نیز رفع می‌شود. تاثیر دیابت بر سلامت مو‌ها توصیه‌ها برای مراقبت از ابتلا به دیابت نوع ۲ را باید جدی گرفت که دیابت زمینه ساز ابتلا به بیماری‌های مختلف قلبی، کلیوی و ... است. دیابت اگر بدرستی کنترل شود به صورت مستقیم بر سلامت مو‌ها تاثیر نمی‌گذارد، اما اگر دیابت کنترل نشده باشد در کاهش حجم مو‌ها تاثیر دارد.