۲۰ راهکار کاربردی برای داشتن پس انداز

سرویس سبک زندگی فردا: پس انداز را می‌توان به دو گروه پولی و غیرپولی تقسیم کرد. به نقل از بیتوته پس انداز غیرپولی شامل مجموعه وسایل و لوازم و موجودی‌هایی است که هر فرد و خانواده از آن برخوردار است. این موجودی در دو گروه اقتصادی و اجتماعی جای می‌گیرند؛ یعنی موجودی‌هایی که با پرداخت پول به دست آمده‌اند و می‌توان آن‌ها را دوباره به پول تبدیل کرد و موجودی‌هایی که با روابط اجتماعی به دست می‌آیند و به پول تبدیل نمی‌شوند؛ اگرچه ممکن است مبنای دریافت پول نیز باشند.

این گروه آخر به نام سرمایه اجتماعی شناخته می‌شود، مانند اعتماد اجتماعی. همچنین در این گروه نگهداری مناسب از دارایی‌ها به نحوی که بیشترین سود را برای خانواده به همراه داشته باشد، اصل مهمی است. این گروه را می‌توان به نحوی سرمایه‌های افراد و خانواده‌ها نیز دانست؛ اما چگونگی مراقبت از آن‌ها را می‌توان پس انداز نامید؛ زیرا افزایش عمر هر وسیله، از بین نرفتن آن و استهلاک آن در زمان طولانی‌تر در گروه اقتصادی موجب می‌شود که خانواده دیرتر برای خرید وسیله جایگزین اقدام کند.

به عبارت دیگر، خانواده، با فاصله زمانی بیشتری برای خرید وسیله جایگزین، پول می‌پردازد. اگر از وسایل زندگی و وسایل شخصی به خوبی مراقبت شود، با افزایش طول عمر آن، هزینه‌های ثابت خانواده کاهش می‌یابد. با کاهش هزینه ها، از سویی امکان پس انداز پولی افزایش می‌یابد و از سوی دیگر امکان برآوردن نیاز‌های دیگر فراهم می‌شود. از این رو، پس انداز تنها در قالب پس انداز پولی قرار نمی‌گیرد.

در گروه اجتماعی نیز حفظ و تقویت سرمایه‌های اجتماعی مانند اعتماد موجب می‌شود خانواده با مشکلات کمتری مواجه شود. پس انداز یکی از راه‌های سهیم کردن نسل آینده در دارایی‌هایی است که امروز در اختیار ماست. خانواده در طول حیات خود به دارایی‌هایی دست می‌یابد که خواسته و ناخواسته بخش چشمگیری از آن در آینده به اعضای جوان آن می‌رسد.

همچنین، این اعضا در طول رشد خود از این دارایی‌ها بهره می‌برند؛ اما حفظ و حراست از این دارایی‌ها و تلاش برای افزودن بر آن از سویی موجب می‌شود تا زندگی جاری با سهولت بیشتری پیش رود و از سوی دیگر آیندگان پشتوانه‌های قوی تری داشته باشند.

پس انداز اقتصادی یا اجتماعی سبب امنیت خاطر اعضای خانواده می‌شود. امنیت خاطر نیز سبب کاهش اضطراب و فشار‌های روانی می‌شود. از آنجا که خانواده در فرآیند حیاتی خود به شکل‌های گوناگون با مسائل و مشکلات متعددی مواجه می‌شود، پس انداز کردن یکی از راه حل‌های این مشکلات خواهدبود؛ از این رو، خانواده‌هایی که پس انداز دارند، امنیت خاطر بیشتری دارند و در زندگی احساس ثبات و پایداری بیشتری می‌کنند.

پس انداز تنها با فعالیت سرپرست خانواده حاصل نمی‌شود، بلکه همه اعضای خانواده در آن سهیم اند. مدیریت داخلی خانه همچون: مدیریت صحیح هزینه‌ها و فرزندان با صرفه جویی، یعنی استفاده بهینه از وسایل منزل و وسایلی که در اختیار دارند، به پس انداز خانواده کمک می‌کند؛ از این رو، پس انداز امری مشارکتی است.

مشارکت نه به این معنا که دیگران را مجبور به انجام فعالیتی کنیم که به پس انداز منتهی شود، بلکه به این معنا که دیگران خود با شناخت و آگاهی از لزوم و ضرورت و بنابر میل و اراده خود به آن بپردازند؛ از این رو، گفت و گو در خانواده درباره راه‌های پس انداز و رابطه صرفه جویی با آن و تاثیر پس انداز در زندگی آینده و نقش آن در ایجاد اطمینان خاطر و کاهش فشار‌های روانی، به مشارکت درست و فعال اعضای خانواده می‌انجامد. جوامع کمتر توسعه یافته، پس انداز کمتری دارند.

این اصل را می‌توان به خانواده‌ها نیز تعمیم داد. به این معنا که خانواده‌های مرفه پس انداز بیشتری دارند و هرچه وضعیت اقتصادی خانواده ضعیف‌تر باشد، پس انداز کمتری نیز دارد. هرچه کالا‌ها گران‌تر شوند و هزینه‌ها و مخارج سریع‌تر افزایش یابند، خانواده‌هایی که می‌توانستند بخشی از حقوق و درآمدشان را پس انداز کنند، دیگر چنان امکانی را نخواهندداشت.

پس انداز کردن راه‌های بسیاری دارد که اگر برخی روش‌ها به کار نیاید، احتمالا بعضی دیگر کارساز و راه گشا خواهد بود. برای صرفه جویی و پس انداز پول راه‌های مختلفی وجود دارد. بعضی راه‌ها آن قدر ساده است که شاید به ذهن نرسد. اگر می‌خواهید صرفه جویی کنید و دغدغه‌های مالی کمتری داشته باشید، حتما به نکات زیر توجه کنید:

فهرستی از مخارج خود تهیه کنید

به جای این که همه حساب و کتاب‌ها را در ذهنتان انجام دهید و مرتب از خودتان بپرسید چقدر خرج کرده ام و حالا چقدر پول دارم و... فهرستی تهیه کنید و همه هزینه‌ها را یادداشت کنید. بدین ترتیب هم بر مخارج ماهانه کنترل بیشتری خواهید داشت و هم انگیزه‌ای برای صرفه جویی و خودداری از مخارج غیرضروری پیدا خواهید کرد.

وقتی احساساتی یا گرسنه‌اید به خرید نروید

وقتی احساساتی هستید، مثلا دلتان گرفته یا از چیزی خوشحالید، به خرید نروید، چون احتمال این که ولخرجی کنید و چیز‌هایی بخرید که به آن‌ها نیاز ندارید زیاد است. خیلی اوقات برای این که از احساسات منفی فرار کنیم و ذهنمان را از چیز‌های ناراحت کننده منحرف کنیم، چیز‌هایی را می‌خریم که برای لحظاتی شادمان می‌کنند.

برای نمونه ممکن است فقط به منظور خرید یک پیراهن به فروشگاه رفته باشیم، ولی با یک شلوار، یک کت و چند جفت جوراب و چیز‌های دیگر به خانه برگردیم. اگرچه خرید چنین چیز‌هایی برای لحظاتی ما را شاد می‌کنند، اما این شادی به زودی از بین می‌رود و آن وقت ما می‌مانیم و چند وسیله غیرضروری و یک حساب خالی! همین مطلب در مورد مواقعی که بسیار گرسنه اید و به فروشگاه می‌روید صادق است. ممکن است گرسنگی به شما فشار بیاورد و به محض دیدن هر یک از محصولات داخل مغازه فکر خریدنش به سرتان بزند!

خودتان را سرگرم کنید

به جای این که بعد از یک روز خسته کننده و پرکار، به رستوران یا فست فودی بروید، به فعالیت‌هایی مانند نقاشی یا باغبانی بپردازید که هم مشغولتان می‌کند و هم از انجام آن خوشحال می‌شوید. بعضی گمان می‌کنند، چون درآمدشان زیاد نیست نمی‌توانند پس انداز کنند، ولی این مثل آن است که بگوییم، چون همه روز بیکار نیستیم نباید یک ساعت را به ورزش اختصاص دهیم. کارشناسان معتقدند که بهترین راه برای تقویت حساب بانکی این است که کم کم پس انداز کنیم، ولی این کار را همیشه ادامه بدهیم.

به جای این که ناگهان قسمت بزرگی از حقوق ماهانه تان را به حساب پس اندازتان واریز کنید و مبلغ کمی را برای روز‌های باقی مانده ماه نگه دارید، هر بار مبلغ کوچکی را پس انداز کنید. خواهید دید بدون این که خودتان متوجه شوید، پس اندازتان هر ماه بیشتر خواهد شد.

مبلغی را به تفریح و سرگرمی اختصاص دهید

بهتر است گه گاه هزینه‌ای را به فعالیت‌های تفریحی اختصاص دهید. اگر تفریح کافی نداشته باشید ممکن است ناگهان از شرایط خسته و دچار افراط شوید و کل پس اندازتان را یک شبه خرج کنید. دوست دارید تلویزیون جدیدی برای اتاق نشیمن بخرید؟ دوست دارید به مسافرت بروید؟ پس از همین الان شروع کنید و پولتان را پس انداز کنید.

از دیگران کمک بخواهید

اگر واقعا احساس می‌کنید که تحت فشار هستید، خیلی راحت و بدون خجالت از دیگران کمک بخواهید. به کارشناس امور مالی مراجعه کنید و شرایط تان را با او در میان بگذارید. این افراد تجربه رویارویی با مشکلی شبیه به مشکل شما را دارند و با ارائه برنامه‌ای واقع بینانه به حل مشکل مالی شما کمک خواهند کرد.

اجناس ارزان در بلندمدت دیگر ارزان نیست

آیا شما از آن دست افراد هستید که مرتب در حین رفتن به بیرون و سر کار برای خود خوراکی خریده یا یک آب نبات چوبی با خود به اداره می‌برید؟ شاید تعجب کنید که چرا به شما پیشنهاد می‌دهیم دیگر پول خود را صرف خرید چیز‌های ارزان، حتی آب نبات چوبی، نکنید! ولی دلیل آن ساده است. حتی مقدار کمی پول که شما برای همان آب نبات خرج می‌کنید در ماه چشمگیر و در سال مبلغ هنگفتی می‌شود. در سوپرمارکت‌ها گردش نکنید و پرسه نزنید.

لیستی از وسایل مورد نیاز را داشته و به همان پایبند باشید. یکی از اشتباه‌های متداول بیشتر مشتریان این است که باد از بازدید از فروشگاه تصمیم می‌گیرند که چه چیزی می‌خواهند. کلید این مشکل آن است که پیش از رفتن به فروشگاه فهرستی از وسایل مورد نیاز خود را در دست داشته باشید.

تحت تاثیر سالن‌های آرایش قرار نگیرید

ممکن است در آرایشگاه‌ها تحت تاثیر خدمات جانبی زیبایی قرار گرفته و علاوه بر کار معمول خود بخواهید انواع خدمات مختلف زیبایی را که در آن جا به مشتری‌ها پیشنهاد می‌دهند نیز امتحان کنید. در این مواقع ساده‌ترین راه برای این وسوسه آن است که برنامه خود را در سالن زیبایی از قبل مشخص کنید. اگر برای کوتاهی مو و مانیکور می‌روید به همان بسنده کنید.

همیشه لازم نیست از هر چیزی بهترین را بخرید

برای مثال اگر دوستدار نوشابه هستید، لازم نیست همیشه نوعی را بخرید که به خاطر بطری شیک‌تر گران‌تر است، پیشنهاد می‌کنیم که تنها در مواقع مناسبت‌های خاص خود سعی کنید از نوع گران‌تر استفاده کرده و به صورت معمول لازم نیست همیشه گران‌ترین را انتخاب کنید.

مخارج خود را یادداشت کنید

هرگز نگویید: «این کار بی فایده است». با این کار می‌توانید ببینید که بیشتر پولتان صرف چه چیزی می‌شود. این کار نه تنها باعث می‌شود مخارج خود را تحلیل کنید، بلکه می‌توانید فرصت‌های دیگر پس انداز را نیز پیدا کنید.

واقعیت را بررسی کنید

قبل از خرید هر چیز گران قیمت و بزرگ، اطمینان پیدا کنید که این خرید را از روی احساس انجام نمی‌دهید. مردم عادت دارند که خرید‌هایی غیرضروری را فقط از روی هوس انجام دهند و نه از روی نیاز. توصیه ما این است که قبل از هر خرید، خوب موقعیت خود را بررسی کنید و واقع بین باشید.

قیمت‌ها را مقایسه کنید

قبل از هر خرید، ما توصیه می‌کنیم که همه جا را ببینید. اگر با دیدن چیزی در فروشگاه به سرعت دست به خرید آن بزنید ممکن است سرتان را کلاه بگذارند. سوال کردن از فروشگاه‌های دیگر و پرس و جوی قیمت چندان هم زحمت ندارد. اگر وقت کافی برای پرس و جوی قیمت ندارید، توصیه می‌کنیم که همه جزییات را از یک فروشنده سوال کنید و بعد با فروشگاه‌های دیگر برای چک کردن و مقایسه قیمت‌ها تماس بگیرید. وقتی ارزان‌ترین فروشگاه‌ها را پیدا کردید، خرید کنید.

چانه بزنید

بعضی مردم خجالت می‌کشند یا بیش از این مغرور هستند که بخواهند سر قیمت چیزی با فروشنده چانه بزنند. اما جالب است بدانید که پولدارترین مردم همیشه بیش از سایرین هنگام خرید چانه می‌زنند. به همین دلیل ثروتمندند. آن‌ها ارزش پولی که به زحمت به دست آورده اند می‌دانند و هیچ وقت آن را بیهوده دور نمی‌اندازند.

همه حقوقتان را خرج نکنید

کار را با نگه داشتن مقدار حتی خیلی کمی از حقوق تان شروع کنید. سعی کنید هر ماه ۱۰ تا ۲۰ درصد از حقوق دریافتی تان را کنار بگذارید؛ اما اگر نتوانستید آن قدر هم پس انداز کنید باز نگران نباشید. مهم این است که پیوسته مقداری هر چند کم را پس انداز کنید.

تعداد برداشت از حساب خود را کمتر کنید

هر وقت که با استفاده از دفترچه حساب تان پولی برداشت می‌کنید، یک نرخ اضافی هزینه می‌کنید. به ویژه اگر برداشت را در بانک خودتان هم انجام ندهید، این هزینه بیشتر خواهدشد. پس به جای برداشت‌های مختلف، هزینه یک هفته خود را برآورد کرده و همان میزان پول از حساب برداشت کنید و هر مقدار را که آخر هفته از آن پول باقی ماند، به پس انداز خود اضافه کنید.

حواستان به پول تان باشد

به خوبی مراقب دخل و خرج تان باشید. ببینید پول تان را کجا خرج می‌کنید. آن دسته از افرادی که می‌دانند پول شان را بابت چه خرج می‌کنند، معمولا کمتر خرج کرده و بیشتر پس انداز می‌کنند. با یادداشت همه خرج و مخارجتان، هیچ وقت بیش از بودجه تان خرج نخواهید کرد.

کمتر سراغ وام‌های کوتاه مدت بروید

پولی که صرف سود وام می‌شود، پولی است که می‌تواند پس انداز شود. تا آن جا که می‌توانید سعی کنید کمتر سراغ وام گرفتن بروید. به ویژه وام‌های کوتاه مدت مثل وام دانشجویی، وام ماشین و امثال این ها. برنامه ریزی منظم پس انداز داشته باشید به ندرت پیش می‌آید که کسی پس انداز را جزء برنامه منظم زندگی خود قرار دهد. اما توصیه ما به شما این است که سعی کنید هر ماه، هر چقدر که می‌توانید، حتی ۲۰ هزار تومان، به طور مداوم و منظم پس انداز کنید.

تمام مخارج تان را ثبت کنید

گام اول در پس انداز پول این است که بدانید چقدر پول خرج می‌کنید. برای یک ماه تمام خرج‌های تان را ثبت کنید. بدین شکل که بهای هر چیزی حتی هر لیوان چای، هر نخ سیگار، روزنامه و هر هله و هوله‌ای که عصر‌ها می‌خورید برای کل یک ماه ثبت کنید. براساس آنچه ثبت کرده اید ارقام مخارج تان را طبقه بندی و سازماندهی کنید: بنزین، خواروبار، حمل و نقل و در آخر هزینه کل هر یک از آن‌ها را ثبت کنید.

بودجه بندی کنید

حال که تصویر واضحی از مخارج تان در یک ماه دارید، می‌توانید بودجه بندی کنید. خرج‌های تان را محدود کنید و مطمئن شوید که پول برای روز مبادا کنار گذاشته آید. باید بودجه بندی تان شامل تمام مخارج تان شود، از جمله مخارجی که معمولا پیش می‌آید، ولی نه هر ماه، مانند هزینه تعمیر و نگهداری ماشین. هدف‌های تان را مشخص کنید.

تعیین هدف‌های پس انداز شروع آن را بسیار راحت‌تر می‌کند. با این نکته تعیین کننده شروع کنید که چقدر طول می‌کشد تا به هدف تان برسید. بعضی از اهداف کوتاه مدت اند (که معمولا بین یک تا سه سال طول می‌کشند). گاه پس انداز برای مخارج فوق العاده است که شامل مخارج شش ماه تا یک سال شما می‌شود، مانند پس انداز برای بیکاری و وقایع ضروری دیگر، خرید ماشین و سفر در تعطیلات. سرمایه گذاری بلندمدت می‌تواند شامل چندین سال یا حتی چندین دهه شود، مانند پس انداز برای بازنشستگی، پس انداز برای خرج تحصیل و دانشگاه فرزندان و پس انداز برای خرید خانه یا بازسازی خانه فعلی.

اولویت‌های تان را مشخص کنید

موقعی که وقت پس انداز می‌شود، افراد مختلف اولویت‌های مختلفی دارند. پس عاقلانه است که تصمیم بگیرید که کدام یک از هدف‌های پس انداز بیشترین اهمیت را دارد. بخشی از این پروسه تعیین زمانی است که می‌توانید برای رسیدن به هدف تان صبر کنید و این که کنار گذاشتن ماهانه چه مقدار پول، برای دستیابی به هدف تان کمک می‌کند.

چنان که این کار را برای اهداف تان انجام می‌دهید، آن‌ها را براساس اولویت شان مرتب کنید و بر مبنای بودجه ماهانه تان مبلغ آن را کنار بگذارید. به خاطر داشته باشید که رتبه بندی اولویت‌ها بدین معناست که شما انتخاب کرده اید. اگر می‌خواهید بر پس انداز دوران بازنشستگی تمرکز کنید، اهداف دیگرتان در حاشیه قرار خواهدگرفت، در حالی که مطمئن هستید به مهم‌ترین هدف‌های تان خواهید رسید.

پس انداز‌های متفاوت و راهبرد‌های سرمایه گذاری برای هدف‌های متفاوت

اگر برای اهداف کوتاه مدت سرمایه گذاری می‌کنید این روش‌های مطمئن را امتحان کنید:

• افتتاح حساب کوتاه مدت عادی؛

• افتتاح حساب بلندمدت که نرخ بهره بیشتری از حساب‌های عادی دارد

برای سرمایه گذاری‌های بلندمدت:

• خرید بیمه‌های عمر و سرمایه گذاری؛

• خرید سهام و اوراق مشارکت

بر رشد پس اندازتان نظارت کنید

هر ماه رشد پس اندازتان را بررسی کنید. این کار نه تنها برنامه پس اندازتان را تثبیت می‌کند، بلکه به یافتن مشکلات و رفع فوری آن‌ها کمک خواهدکرد. این روش‌های ساده پس انداز پول، راهنمای ما برای پس انداز بیشتر است:

۱. به میزان درآمدمان دقت نکنیم. یک قانون بگذاریم که درآمدمان هرچه هست ۱۵ تا ۲۰ درصد آن را پس انداز کنیم.

۲. پس اندازمان را به صورت نقدینگی نگه نداریم. شراکت کنیم یا در بورس سرمایه گذاری کنیم. با حداقل پس انداز هم می‌شود سرمایه گذاری کرد.

جهت پس انداز صندوق اضطراری داشته باشید

خراب شدن خودرو یا هزینه‌های منزل یا بیماری‌ها پیش بینی ناپذیرند. ضروری است که بودجه‌ای را برای حوادث غیرمنتظره زندگی کنار بگذاریم و صندوق اضطراری تهیه کنیم. اگر شما بتوانید به طور تدریجی، سه تا شش ماه از هزینه‌های خود را ذخیره کنید، می‌توانید از قرض گرفتن در امان بمانید. اگر شما این صندوق را ندارید، از همین امروز شروع کنید.

برای پس انداز کردن همواره مواظب تغذیه خود باشید

غذاخوردن یکی از واجبات زندگی همه افراد است. راه‌های زیادی برای داشتن تفکر هوشمندانه تری درباره هزینه غذا وجود دارد. بیرون غذاخوردن در اکثر موارد بیشتر از پخت و پز در خانه هزینه دارد؛ بنابراین حتی اگر از غذا پختن متنفرید، غذا‌های سریع را برای پختن انتخاب کنید و از غذاخوردن در بیرون اجتناب کنید. هنگامی که برای پس انداز کردن به مشکل بر می‌خورید، کاملا طبیعی است که ناامید شوید و دست از پس انداز کردن بردارید. به مقدار پولتان برای شروع پس انداز توجه نکنید. حتی اگر پول ناچیزی دارید، همیشه امکان آن وجود دارد که پس انداز کنید. هر چقدر زودتر شروع کنید، زودتر به استقلال مالی می‌رسید و به هدف تان نزدیک‌تر می‌شوید.