۶ پیشنهاد برای کنترل بیش فعالی کودکان

سرویس سبک زندگی فردا: کودکانی که مبتلا به بیش فعالی هستند نمی‌دانند که از درمان دارویی برای اختلال بیش فعالی کودک‌شان استفاده کنند یا سایر روش‌ها. در ادامه این مطلب را به نقل از سایت سیمرغ می‌خوانیم.

درمان بیش فعالی

فرزند شما مبتلا به اختلال بیش فعالی است. برای بیشتر خانواده ها، این جمله یعنی شروع یک سفر طولانی در دنیای داروها. البته داروهای بسیارخوبی برای درمان اختلال بیش فعالی موجود است که در ۸۰% کودکان مبتلا به این اختلال، موثرند. اما بسیاری از پدر و مادرها، درباره عوارض جانبی آنها نگرانند و از پزشک می خواهند که درمانهای دیگری را برای فرزندانشان درنظر داشته باشند. مهم نیست شما کدام را انتخاب می کنید، دارودرمانی و یا روش های دیگر. مهم این است که فرزندتان آرام زندگی کند و یک زندگی موفق تر داشته باشد.

درمان دارویی بیش فعالی، آری یا خیر؟

برای برخی پدر و مادرها مسئله سن بسیار مهم است. سونیا، یکی از این والدین میگوید: پسرم فقط ۵ سال داشت وقتی که اختلال بیش فعالی او مشخص شد. من فکر می کردم او برای شروع مصرف دارو بسیارکوچک است.

درحقیقت، آکادمی طب اطفال امریکا، با سونیا موافق است. آنها اغلب رفتار درمانی را برای سنین زیر ۶ سال پیشنهاد می کنند. پروفسور ریچارد گالاگر (Richard Gallagher) از موسسه ای برای کمبود توجه و اختلالات رفتاری در بیش فعالی در مرکز مطالعات بچه های دانشگاه نیویورک، میگوید: والدین اغلب تقاضا دارند، قبل از چرخش به سمت دارو، سایر درمان ها را نیز مدنظر داشته باشیم و چندین روش موثر دراین باره وجود دارد. وی والدین را تشویق می کند تا به اثرات و عوارض داروها، نگاهی بیندازند.

تغییرات رفتاری، به تنهایی برای بچه هایی که فقط غیر متمرکز و بی‌توجه هستند، موثرترند. برای بچه‌هایی که اغلب آسیب می‌زنند و بیش فعالی در آنها نشانه‌های زیادی دارد، ترکیبی از هردو روش دارو درمانی و مدیریت رفتار، موفق‌تر است.

کمک والدین و آموزگار

والدین و آموزگار کلاس درسی، نقش مهمی را در کمک به کودک، برای یادگیری وی و تشخیص و تنظیم رفتارش دارند. در مورد والدین، این یعنی اینکه، آنها اهداف کوچک قابل اداره کردن، به کودکشان بدهند، مثل نشستن سر میز شام برای حداقل ۱۰ دقیقه، البته برای دستیابی به آن نیز، پاداشی به وی بدهند. همچنین آموزگار نیز، با فرستادن کارت گزارش به منزل و اطلاع به والدین که آیا کودک امروز در مدرسه، به اهداف رفتاری اش رسیده است یا خیر، کمک بزرگی به والدین خواهند کرد.

پسر سونیا الان ده ساله است، او می گوید، حتی وقتی به مهدکودک می رفت از معلمان او کمک می گرفتم تا کمک کنیم به او تا رفتارش را تغییر دهد. او هر ۲۰ دقیقه برای سه موضوع امتیاز می‌گرفت: نشستن، انجام وظایفش و احترام به دیگران. وقتی این موارد را درست انجام می‌داد، جایزه اش، صرف زمان بیشتر برای کار مورد علاقه‌اش مثلا تیر اندازی در روزی دیگر بود. همین کار یعنی، دادن وقت اضافه برای کاری که دوست دارد، موثر تر از مجازات وی برای رفتار نادرستش، خواهد بود و بیشتر کاربرد دارد.

در مورد کودکان بزرگتر، یک مربی یا معلم می‌تواند به آنها روش نگهداری کتاب‌هایشان، کاغذها و یا انجام تکالیف را، آموزش دهد. دکتر ادوارد هالوور (Edward Hallowell) نویسنده کتاب نتیجه حواس پرتی، می‌گوید: اگر والدین در مرتب کردن به کودک‌شان کمک کنند، بسیار موثر تر از این است که تنها گوش زدش کنند. زیرا در این صورت بیشتر شبیه عیب جویی است.

خواب

برای کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی، بستن چشمان به اندازه کافی یک روش خوب برای تغییر بازی است. تحقیقات نشان داده است که، تنها یک نیم ساعت خواب اضافه، می‌تواند به کنترل تکانشگری و بیقراری آنها کمک کند. پروفسور مارک استین ( Mark Stein) متخصص بیش فعالی از بیمارستان کودکان سیاتل، می‌گوید: تعداد زیادی از این کودکان، به اختلالات خواب نیز دچار هستند و هر یک از این موارد دیگری را تشدید می‌کند.

یکی از معمول‌ترین مشکلات خواب در کودکان مبتلا این است که آنها نمی‌توانند آرام بگیرند و به خواب بروند. در نتیجه، به دلیل خستگی ناشی از کمبود خواب، صبح روز بعد با نشانه‌های بیشتری از این اختلال بیدار خواهند شد. به همین دلیل، برخی پزشکان، پیشنهاد داروهای خواب آوری مثل ملاتونین را به خانواده‌ها می‌دهند. برای همین و به منظور جلوگیری از تجویز داروی خواب آور در کودکان، بهتر است والدین یک برنامه، برای خواب خوب، راه انداخته و کودک را به آن عادت دهند. این برنامه می‌تواند شامل:

- داشتن یک زمان خواب ثابت، حتی در تعطیلات آخر هفته.

- خنک و تاریک نگه داشتن اتاق خواب.

- آرام کردن فضا.

- دیدن هرگونه صفحه نمایشی، ازهرنوع قبل از خواب را ممنوع کنید. کامپیوتر، تلویزیون، موبایل و بازیهای ویدئویی را خارج از اتاق خواب نگه دارید. در نتیجه فرزندتان وسوسه یا پریشان نخواهد شد.

سونیا می‌گوید: ما مراحل قبل از خواب را به ۱۰ مورد تقسیم کردیم: مثل، دوش گرفتن، لباس خواب پوشیدن، نیم ساعت مطالعه و ... . پسرم قبلا واقعا با خواب مشکل داشت اما قرار دادن این روال برای خوابیدن کمکش کرد.

کودک بیش فعال معمولاً توانایی دقّت و تمرکز بر روی یک موضوع را نداشته و یادگیری در او کند است.

تمرینات ورزشی

مطمئن شوید که فرزندتان، فرصت‌های زیادی برای دویدن و بازی داشته باشد (البته در زمان مناسب). مطابق برخی یافته‌های اخیر، با ۳۰ دقیقه ورزش روزانه، بچه‌های مبتلا به اختلال بیش فعالی، می‌توانند تمرکز کنند و افکارشان را بهتر سازماندهی نمایند. آلیس، مادر یکی از بچه‌های مبتلا، این مسئله را تآئید کرده می‌گوید: پسرم تمرکز خیلی خوبی نداشت، اما عاشق شناکردن است. او از احساس جریان آب روی پوستش بسیار لذت می برد و اغلب وقتی از استخر بر می‌گردد، آرام تر است. چنانچه فرزندتان می‌خواهد به ورزش‌های سازمان بندی شده، که احتیاج به میزان کردن تمرکز دارد، مثل بیس بال یا تنیس، بپردازد، بدانید که بسیار بهتر خواهد بود و او را تشویق کنید.

دکتر استین می‌گوید: قبل از شروع دارو درمانی، بسیاری از بیماران من، بیهوده و بدون هدف تنها به دنبال توپ می‌دوند، ولی دارو درمانی اینجا کمک می‌کند تا بهتر بازی کرده و یک عضو خوب برای تیم شان باشند.

مدیتیشن و تمرکز حواس

خط جدیدی برای تحقیقات در این زمینه باز شده است و آن، کاوش و جستجو در باره چگونه تمرکزکردن است. یعنی یادگیری اینکه چگونه حواس خود را جمع نگه داریم، آگاهی خود را بالاببریم و تمرین خویشتنداری کنیم به وسیله نفس‌های عمیق کشیدن و مدیتیشن. این کارها ممکن است به مدیریت نشانه‌های بیش فعالی کمک کند.

در این زمینه، یک مطالعه کوچک نشان داده است که، وقتی والدین و کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی آنها، با یکدیگر، به مدت ۸ هفته تمرین مدیتیشن و تمرکز حواس داشته باشند، بچه‌های آنها نشانه‌های کمتری خواهند داشت.

موزیک درمانی

این روش می‌تواند توجه را صیقل داده و مهارت‌های اجتماعی را تقویت کند. این کار، موزون و دارای ساختار است. در نواختن موزیک، مغز، قسمت‌های مختلف خود را وادار می‌کند تا با یکدیگر کار کنند، همانگونه که اعضای یک گروه باهم کارمی کنند. در این زمینه، یعنی ارتباط موزیک درمانی با اختلال بیش فعالی، مطالعات کمی صورت گرفته است، اما دانشمندان می‌دانند که وقتی کودکان با یک ابزار بازی می‌کنند، مثل نواختن یک پیانودر منزل، یا نواختن ویولون سل در ارکستر مدرسه، عملکرد اجرایی بسیار بهتری نسبت به بچه هایی که این کار را نمی‌کنند، دارند. سازماندهی کردن و به راحتی سوئیچ کردن بین وظایف مختلف یکی از توانایی‌های مغز است.

چنانچه فرزند شما به جای فلوت زدن، دوست دارد پا به توپ بزند یا هنوز نمی‌تواند برای درس یا تمرین یک جا بنشیند، راه ساده آن است که موزیکی را که دوست دارد بگذارید، بشنود، شاید آرام بماند و بتواند تکالیفش را انجام دهد. زمانی که شما، موزیکی را که دوست دارید، می‌شنوید، مغز شما دوپامین (dopamine) ترشح می‌کند که یک ماده شیمیایی برای کمک به تمرکز شماست. تحقیقات بیشتری در زمینه ارتباط بیش فعالی با موزیک تراپی لازم است اما تحقیقات در این زمینه با ارزش است، به خصوص برای خانواده‌هایی که عاشق موسیقی هستند.

اسیدهای چرب امگا۳

در طول این سال‌ها رژیم‌های غذایی زیادی برای افراد مبتلا به بیش فعالی پیشنهاد شده است، اما توسط دانشمندان رد شد. در تحقیقات جدید، به ارتباط بین اسیدهای چرب امگا۳ و بیش فعالی، اشاره کرده‌اند. این مواد مغذی در ماهی‌هایی مثل سالمون، گردو، دانه کتان و محصولات سویا و نیز در سبزیجات دارای برگ سبز، مثل اسفناج و سایر غذاها وجود دارد. همچنین امگا۳ به همان مقدار که در مکمل‌های وایارین (Vayarin) که باید توسط پزشک تجویز شود، وجود دارد، در مکمل‌های بدون نیاز به نسخه نیز وجود دارد.

تحقیقات نشان داده است که، بچه‌های مبتلا به اختلال بیش فعالی در خون شان، اسیدچرب امگا۳ پایین‌تری دارند، که نشان می‌دهد، افزایش مقدار آن در رژیم غذایی ممکن است علائم این بیماری را کاهش دهد. اگرچه مکمل‌های امگا۳ به طور گسترده و برای درمان تجویز نمی شود، اما داشتن یک رژیم غذایی متعادل شامل، ماهی‌ها، غلات کامل، بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات و نیز کاهش مصرف شکر و خوراکی‌های فرآوری شده، به طور یقین در سلامتی زندگی فرزند شما، بسیار کمک کننده خواهد بود.