شعبان؛ فرصتی برای آمادگی شرکت در ضیافت الهی

سرویس سبک زندگی فردا: ایام پیش رو، فصل عبودیت است؛ روزهایی که ما آرام‌آرام آماده شرکت در ضیافت الهی می‌شویم.

عبودیت یعنی تسلیم امر الهی شدن و تنها به خواست او گردن نهادن. به قول حافظ شیرین گفتار:

در آن مقام كه خوبان به غمزه تیغ زنند

عجب مدار ز سری كوفتاده در پایی

ما و شما بندگانیم در قبضه قدرت پروردگاری كه پرورش‌دهنده‌ای جز او نیست (خطبه ۲۰۷). لازمه عبودیت، كسب فضیلت‌های اخلاقی و دوری از رذایل است كه رذایل، فروغ عبودت را كمرنگ می‌كند. به قول حضرت امیر(ع)، خداوند محمد(ص) را مبعوث داشت تا بندگان را از فرمانبرداری شیطان منع كند و به فرمان او درآورد.

انسان در سایه عبودیت، به مقام ربوبیت می‌رسد و عنان نفس سركش را در اختیار می‌گیرد. در این مرحله هویت اصلی و گوهر وجودی خویش را بازمی‌یابد و سیر خویش را به‌ سوی كمال می‌آغازد. در این میان، عبادت چهره عبودیت است. بندگان از راه عبادت خود را به مقام عبودیت می‌رسانند. در حقیقت هدف عبادت، فرمانبرداری خداوند است و روش‌های مختلف عبادات مفری برای كنار گذاشتن خود نفسانی و رسیدن به مقام بندگی است.

امام علی(ع) در سخنان خویش نگاهی عمیق به باطن عبادات می‌اندازد: خداوند ایمان را واجب كرد برای پاكی دل‌ها از شرك؛ و نماز را برای منزه ساختن مردم از خودخواهی و زكات را برای رسیدن روزی و روزه را برای آزمودن اخلاص مردمان و حج را برای نیرو گرفتن دین و جهاد را برای عزت و ارجمندی اسلام و امر به معروف را برای اصلاح مردمان و نهی از منكر را برای باز داشتن سفیهان از زشتی‌ها و صله رحم را برای افزون شدن شمار خویشاوندان (حكمت ۲۴۴).

اما شرط عبادتی كه منجر به عبودیت شود، اخلاص است. به این ترتیب آدمی نه‌تنها درصورت ظاهری عبادات كه در همه امور زندگی، اگر نیتی خالص برگزیند، راه عبودیت را طی می‌كند، درواقع كسی كه نهان و آشكارش یكی باشد، امانت خدا را ادا كرده و در عبادتش اخلاص ورزیده است. (نامه ۲۶).

با این معیار، امام بندگان را به ۳ گروه تقسیم می‌كند: گروهی، خدا را به شوق بهشت می‌پرستند، این عبادت بازرگانان است و گروهی خدا را از ترس عذاب او می‌پرستند، این عبادت بردگان است و گروهی خدا را برای سپاس او می‌پرستند، این عبادت آزادگان است (حكمت ۲۲۹).

چه پیوند زیبایی بین برترین مرحله عبودیت و آزادگی برقرار است. خالصانه‌ترین و برترین عبادت از آن كسی است كه خود را از هرچه غیرخداست رهانیده و با آزادی مطلق به پروردگار خویش روی آورده است.