چرا بعضی غذاها با هم سرناسازگاری دارند؟

قدس آنلاین: این روزها سر سفره‌هایمان همه چیز پیدا می‌شود و همه چیز را می‌خوریم بدون اینکه نگران تداخل یا ضررهای این خوردنی‌های بی حساب و کتاب باشیم. البته بیماری‌هایی مثل MS یا افسردگی که هر روز نوع جدیدتری از آن کشف می‌شود هم زیاد شده است. فرصتی دست داد تا با دکتر محمد دریایی متخصص طب سنتی به گفت‌وگو بنشینیم و از او بپرسیم چه موادی با هم سرناسازگاری دارند؟ و چه کنیم تا آن ها نتوانند برای بیمار شدن ما با هم سازش کنند. با ما همراه باشید: چرا نباید بعضی مواد غذایی را با هم نخورد؟ در مورد ناسازگاری غذایی بحث های زیادی از نظر علمی و طب سنتی شده است. اما اصولاً تعبیراتی که از مفهوم ناسازگاری غذایی شده، مختص یک موضوع نیست. بلکه بسیاری از کیفیت ها را با کلمات آلرژی می‌شناسیم. ناسازگاری‌ها به ساختمان بیولوژی و بیوشیمی مواد غذایی بستگی دارد. زیاد وارد بحث‌های پزشکی آن نمی شوم، اما به عنوان نمونه شیر و ناسازگاری هایی که در بیشتر افراد بوجود می‌آورد را ذکر می‌کنم. بیشتر افراد بالغ یعنی حدود ۹۰ درصد بزرگسالان در جهان و از جمله در ایران، به دلیل ترشح نشدن یک آنزیم در بدنشان، دچار نارسایی‌هایی در تجزیه قند شیر یعنی «لاکتوز» می شوند. اسم این آنزیم «لاکتاز» است. این آنزیم لاکتوز را تجزیه کرده و سبب هضم و جذب آن در بدن می‌شود. به دلیل نبودن آن، ما دچار عارضه «عدم تحمل به لاکتوز» می‌شویم که این همان ناسازگاری غذایی است و سبب دل درد می‌شود. اگر همین شیر با مصلحش مصرف شود یعنی با خرما یا عسل بخورند، این آسیب کمتر می‌شود.البته می‌شود به جای شیر از ماست استفاده کنند. ماست را باید حتماً با مصلحش یعنی چیزهایی که طبع گرم دارند ترکیب و استفاده کرد. مثل زیره، زنیان، نعناع، آویشن مرزه تا ضرر طبع سرد ماست دفع شود. این مصلح که به آن اشاره کردید یعنی چه؟ در طب ایرانی، مصلح به دوایی گفته می‌شود که یک خوردنی یا آشامیدنی را اصلاح کند، خواه ضرر آن را رفع کند یا به اثر بیشتر آن کمک کند، یا قوت آن را حفظ کند یا شدت و حدّت آن را کم کند و یا موجب رسیدن غذا یا دوا به موضع خاص و مورد نظر آن شود. در روش تغذیه سنتی، همیشه به همراهی «مصلح»ها با غذاها و دواهای مختلف توجه می‌شده و بسیاری از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها بدون مصلح مصرف نمی‌شدند. مثل خوردن کاهو با سکنجبین، ماست با نعناع، ماهی با سیر یا گردو، اما متأسفانه این روزها بسیاری از این مصلح‌ها کنار گذاشته شده‌اند که سبب کاهش کم و کیف جذب و هضم غذا و افزایش آثار و عوارض آنها خواهد بود. شنیده‌ایم که خوردن عسل با خربزه یا ماست با ماهی در بعضی افراد سبب فلج یا حتی مرگ شده است.از نظر پزشکی صحت دارد؟ در عسل و خربزه ترکیباتی وجود دارد که بر اثر تماس مقادیر زیاد، با هم واکنش نشان داده و به ماده سفت و سختی تبدیل می‌شود که هضم آن دشوار و در برخی افراد می‌تواند سبب انقباضات قولنجی و دردهای شکم شود. قدرت هضم، نوع مزاج، توانایی بدنی، سن، جنس و حساسیت‌های غذایی از جمله مواردی است که می‌تواند در بروز این حالت که در اصطلاح به آن نا بردباری غذایی می‌گویند، دخیل باشد. که شاید این نابردباری در بعضی افراد به مرگ منجر شود. به عقیده حکمای طب سنتی اگر چند ماده غذایی با طبع سرد یا گرم را همزمان مصرف کنیم، سبب برهم خوردن تعادل مزاجی ما می شود و دستگاه گوارش را دچار اختلال می کند. به همین دلیل خوردن خوراکی‌هایی با طبع سرد همچون ماست و ماهی، ماست و ترشی یا مخلوط کردن ماست با انواع چاشنی های ترش سالاد بخصوص در سرد مزاجان می‌تواند سبب ضعف عمومی بدن، کندی حرکت، سنگینی پلک ها، خواب آلودگی، جمع شدن آب در دهان، تهوع، سردرد، سوزش و نفخ معده و دیرهضمی شود. ترکیب این مواد سرد می تواند تولید َبَرص ( پیسی ) هم بکند. البته تحقیقات جدید طب سنتی نشان از آن دارد که ناسازگاری دو طبع سرد ممکن است سبب لختی و فلج شدن بدن شود. حتی ممکن است سبب به وجود آمدن بیماری ام اس هم همین موضوع باشد. یا افرادی که افسرده می‌شوند سردی بیشتری استفاده کرده‌اند مثل آلبالو، کاهو... مواد غذایی با طبع گرم برای افراد دموی و صفراوی مضر است مگر اینکه آن را با مصلحش بخورند. مثلاً زنجبیل یا دارچین با مصلحش استفاده شود. اما ضرری که از سردی‌جات به بدن می‌رسد خیلی زیاد است. خانم‌ها برای رژیم از غذاهای سرد بیشتر استفاده می‌کنند. مثل سالاد، گوشت سفید، مرغ، ماهی که همگی سبب بیماری می‌شود. یا باقلا پلو یا زرشک پلو با مرغ درست می‌کنند. این غذاها بسیار سرد هستند و به مرور زمان در صورت مصرف زیاد، غلظت خون ایجاد کرده و مقدار زیادی اخلاط نابجا و مضر بلغم و سودا در بدن تولید می‌کنند. ماهی، مرغ، برنج، زرشک، باقلا، روغن نباتی همگی سرد و بلغم‌زا هستند. حال اگر همراه این غذاها، سالاد، ماست یا ترشیجات هم مصرف شود، مشکل چند برابر خواهد شد. در صورت مصرف چنین غذاهایی، حتماً باید ادویه‌ها و مواد غذایی گرم مثل فلفل سیاه، زنجبیل، آویشن، سیاه‌دانه، عسل، کنجد و خرما مصرف شود. از کجا باید بدانیم که کدام یک از این مواد با هم سازگاری دارند و چه بخوریم و چه نخوریم؟ بیشتر بیماری هایی که در طول زندگی‌ با آن روبرو هستیم مثل تخمیرهای خطرناک، عفونت روده‌ها، دردهای سخت شکم و کبد، مسمومیت خون و انواع سردردها و تحریکات عصبی، همه ناشی از ناسازگاری بعضی از غذاها با هم هستند. هر چند تمام این غذاها غیرگوشتی بوده و فقط از گیاهان و نباتات انتخاب شده باشد. بنابراین هر فردی باید بداند که چه غذاهایی با یکدیگر خوب ترکیب می‌شوند و سازگارند و برعکس چه خوراک‌هایی با یکدیگر بد ترکیب شده و ناسازگارند. زیرا سازگاری غذاها با یکدیگر برای حفظ تندرستی از اصول ثابت و مهمی است که می توان آن را کلید شفا و تندرستی دانست. مثلاً بعضی افراد نسبت به تخم مرغ، بادمجان یا گوجه‌فرنگی حساسیت دارند و کبد آن ها اذیت می‌شود. وقتی این مواد وارد معده شان می‌شود، چون آنزیم مربوطه را ندارند در کبد ایجاد کهیر می‌شود. دانستن این مواد فرمول خاصی ندارد و با مراجعه به پزشکان و متخصصان طب سنتی و یا کتاب‌هایی در این زمینه می‌توان از آن ها آگاهی پیدا کرد.