تیروئید و نشانه های بارز برای آن

مجله سیب سبز: آیا هر روز بیشتر از روز قبل احساس خستگی می‌کنید؟ در تمرکز و فعالیت‌های مغزی خود با مشکل رو‌به‌رو شده‌اید؟ افزایش وزن، احساس لرزش یا ریزش مو دارید؟ از عوارضی مانند بی‌قراری، تعرق زیاد بدن و اضطراب رنج می‌برید؟ غده تیروئید، در تمام این عوارض می‌تواند نقش داشته باشد. این غده، تنظیم‌کننده تمام بخش‌های بدن است و گاهی اوقات دچار اختلال می‌شود؛ درمان مناسب و به‌موقع منجر به بهبود وضعیت بدن و جلوگیری از مشکلات و بیماری‌های جدی‌تر می‌شود. اگر این علائم را دارید و می‌خواهید اطلاعات بیشتری راجع به تیروئید و درمان اختلالات آن داشته باشید به شما پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را بخوانید.

تیروئید چیست؟

تیروئید غده‌ای پروانه‌ای شکل در اطراف گردن است که با ترشح هورمون‌هایی برای کنترل سرعت متابولیسم بدن، انرژی را به سلول‌های بدن منتقل می‌کند. بیماری تیروئید، می‌تواند با تغییر در میزان ترشح هورمون‌ها، باعث کاهش یا افزایش سوخت‌و‌ساز بدن شود و علائم و مشکلات متفاوتی در بدن ایجاد می‌کند.

علائم اختلال در کارکرد تیروئید

هر نوع اختلال در کارکرد غده تیروئید می‌تواند آثار بدی روی سلامت شما بر جای بگذارد. شاید اگر بدانید اختلال در عملکرد این غده چه علائمی دارد، بهتر می‌توانید از عهده مشکلات‌تان برآیید و آنها را حل کنید. در این مطلب مهم‌ترین علائم اختلال در عملکرد تیروئید را به شما می‌گوییم.

افزایش یا کاهش وزن

تغییر بی‌دلیل وزن بدن، شایع‌ترین نشانه بدکاری غده تیروئید است. افزایش وزن بدن، به‌دلیل کاهش میزان ترشح هورمون‌هاست که به این وضعیت کم‌کاری تیروئید می‌گویند. اگر تیروئید بیش از حد نیاز بدن، هورمون ترشح کند، باعث کاهش وزن شده و به این حالت پرکاری تیروئید گفته می‌شود.

ورم در اطراف گردن

ورم و بزرگ شدن گردن، بیانگر کارکرد نادرست غده تیروئید است. پرکاری و کم‌کاری تیروئید منجر به بیماری گواتر می‌شود. گاهی تورم اطراف گردن، ناشی از سرطان تیروئید یا ایجاد غدد سرطانی یا توده‌هایی است که داخل غده تیروئید رشد می‌کنند و ربطی به عملکرد خود تیروئید ندارند.

تپش قلب یا تغییر ضربان قلب

هورمون‌های تیروئید بر تمام اعضای بدن، حتی بر سرعت تپش قلب اثر می‌گذارند. کسانی که دچار کم‌کاری تیروئید می‌شوند، متوجه کاهش ضربان قلب خود می‌شوند. در مقابل، پرکاری تیروئید منجر به افزایش ضربان قلب می‌شود؛ همچنین فشار‌خون را بالا برده و فرد احساس تپش قلب می‌کند.

تغییر در سطح انرژی و روحیات

با کم‌کاری تیروئید فرد احساس کسالت، خستگی و افسردگی می‌کند. با پرکاری تیروئید علائمی مثل اضطراب، مشکلات خواب، بی‌قراری و تحریک‌پذیری در فرد ظاهر می‌شود.

ریزش مو

ریزش مو نشانه دیگری از عدم تعادل هورمون‌های تیروئید در بدن است. هم پرکاری و هم کم‌کاری تیروئید منجر به ریزش مو می‌شوند. در اکثر مواقع با درمان اختلالات هورمونی، موهای بیمار دوباره رشد می‌کنند.

احساس سرما یا گرمای بیش از حد

این بیماری، توانایی بدن در تنظیم دما را مختل می‌کند. افرادی که کم‌کاری تیروئید دارند، بیش از حد احساس سرما می‌کنند و افرادی که پرکاری تیروئید دارند، احساس گرما و تعرق بیش از حد می‌کنند.

علائم ظاهری کم‌کاری تیروئید

خشکی پوست و شکنندگی ناخن‌ها، احساس کرختی و سوزن‌سوزن شدن دست‌ها، یبوست و قاعدگی نامنظم از‌جمله دیگر علائم کم‌کاری تیروئید است.

سایر علائم پرکاری تیروئید

ضعف عضلانی و لرزش دست، مشکلات بینایی، اسهال و قاعدگی نامنظم هم از دیگر علائم پرکاری تیروئید است که باید به آن توجه داشته باشید.

یائسگی ‌یا اختلال تیروئید؟

از آنجایی که اختلال تیروئید می‌تواند منجر به نامنظم شدن دوره قاعدگی در خانم‌ها شود، علائم این بیماری بعضا با شروع دوره یائسگی اشتباه گرفته می‌شود. با انجام یک آزمایش خون ساده می‌توان علت بروز این بی‌نظمی را به‌راحتی تشخیص داد.

چه کسانی بیشتر مبتلا می‌شوند؟

افرادی که احتمال ریسک بالاتری دارند، باید هر چند وقت یک بار آزمایش دهند. کم‌کاری تیروئید در زنان بالای 60سال شایع است. اما پرکاری تیروئید هم در زنان و هم در مردان بالای 60سال رخ می‌دهد. سابقه خانوادگی بیماری، شانس ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهد.

آزمایش تورم گردن

شما می‌توانید با ارزیابی دقیق گردن خود در آینه هرگونه بزرگ شدن غده تیروئید را تشخیص دهید و به‌موقع به پزشک مراجعه کنید. برای این آزمایش باید سرتان را به عقب و رو بالا نگه دارید. یک لیوان آب بنوشید و زمانی که آب را فرو می‌دهید، ورم را زیر سیب آدم و بالای استخوان ترقوه بررسی کنید. در صورت مشاهده هرگونه ورم و برآمدگی فورا به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص اختلالات تیروئید

با انجام یک آزمایش ساده خون میزان هورمون محرک تیروئید (TSH) سنجیده می‌شود.TSH یکی از اصلی‌ترین هورمون‌هایی است که عملکرد غده تیروئید را تنظیم می‌کند. اگر میزان TSH بالا بود، معمولا به این معناست که غده تیروئید شما کم‌کار است و اگر میزان TSH پایین بود، یعنی غده تیروئید شما پر‌کار است. البته پزشکان با انجام این آزمایش، سایر هورمون‌های تیروئید را نیز بررسی می‌کنند. گاهی از عکسبرداری و نمونه‌گیری از غده تیروئید نیز کمک گرفته می‌شود.

بیماری هاشیموتو را دست‌کم نگیرید

شایع‌ترین علت شیوع کم‌کاری تیروئید، بیماری هاشیموتو است. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می‌کند و باعث آسیب دیدن آن و در‌نتیجه عدم ترشح هورمون به میزان کافی می‌شود. این بیماری به شکل وراثتی در خانواده ‌ها مشاهده می‌شود.

شاید هیپوفیزتان کم‌کار شده!

گاهی کم‌کاری تیروئید به‌علت ترشحات غده هیپوفیز در مغز رخ می‌دهد. این غده تولیدکننده هورمون محرک تیروئید است که آن را به کار وا می‌دارد. اگر به هر دلیلی هیپوفیز به میزان کافی TSH ترشح نکند، سطح هورمون‌های تیروئید افت می‌کند.

رابطه سندرم گریوز و اختلال تیروئید

یکی دیگر از علل اصلی پرکاری تیروئید، سندرم گریوز است. این سندرم یک اختلال خود‌ایمنی است، یعنی سیستم ایمنی بدن علیه سلول‌‌ها و بافت‌های غده تیروئید عمل کرده، به آنها حمله می‌کند و باعث ترشح بیش از حد هورمون‌های تیروئید می‌شود. از اصلی‌ترین نشانه‌های این بیماری ورم عضلات چشم و بافت‌های آن است. پرکاری تیروئید می‌تواند نتیجه ترشحات نودول‌های تیروئید باشد. این نودول‌ها داخل غده تیروئید رشد می‌کنند و گاهی هورمون‌های تیروئید را ترشح می‌کنند. نودول‌های بزرگ می‌توانند منجر به گواتر شوند.

این احتمال را هم بررسی کنید

سرطان تیروئید یک بیماری نادر است و نرخ مرگ و میر پایینی دارد. علائم اصلی این بیماری، شکل‌گیری یک توده یا تورم در اطراف گردن است. تنها 5درصد از نودول‌های تیروئید سرطانی می‌شوند. هنگامی که سرطان تیروئید تشخیص داده می‌شود، اغلب از جراحی یا درمان به روش ید رادیواکتیو یا در برخی موارد، از پرتودرمانی خارجی کمک گرفته می‌شود.

عوارض اختلالات تیروئید

در صورتی که کم‌کاری تیروئید به‌موقع درمان نشود، می‌تواند باعث افزایش سطح کلسترول خون شده و احتمال بروز سکته مغزی و حمله قلبی را بالا ببرد. در موارد حاد، میزان بسیار کم هورمون تیروئید می‌تواند موجب از دست دادن هوشیاری شده و با کاهش دمای بدن، جان بیمار را به‌خطر بیندازد. کم‌کاری تیروئید، به مشکلات جدی قلبی و پوکی استخوان می‌انجامد.

درمان کم‌کاری تیروئید

اگر تشخیص داده شود که کم‌کاری تیروئید دارید، باید با تجویز پزشک متخصص قرص‌های حاوی هورمون تیروئید بخورید که با استفاده از آنها معمولا بیمار در کمتر از چند هفته بهبود پیدا می‌کند. درمان بلندمدت باعث افزایش انرژی بدن، کاهش سطح کلسترول اضافی و کاهش تدریجی وزن می‌شود. افرادی که دچار این عارضه هستند معمولا باید تا آخر عمر از داروهای کنترل هورمون تیروئید استفاده کنند.

درمان پرکاری تیروئید

رایج‌ترین روش درمان پرکاری تیروئید، استفاده از داروهای ضدتیروئید است که هدف آنها کاهش سطح هورمون‌های ترشح شده توسط تیروئید است. این عارضه با مصرف دارو و با تجویز متخصص به‌تدریج برطرف می‌شود. اما برخی افراد باید دوره درمان طولانی‌تری را سپری کنند. داروهای دیگری نیز همزمان برای کاهش ضربان قلب و کاهش لرزش بدن تجویز می‌شوند. گزینه دیگر، استفاده از روش درمانی ید رادیواکتیو است که غده تیروئید را ظرف مدت 6 تا 18‌هفته از‌بین می‌برد. در صورتی که به هر نحوی غده تیروئید از بین برود، بیمار باید مصرف قرص‌های تولیدکننده هورمون تیروئید را آغاز کند. درمان تیروئید از طریق جراحی