ارتباط استرس مزمن و چاقی

دکتر سلام: در سال 1990 محققان گروه روانشناسی در دانشگاه ییل متوجه شدند که هورمون استرس ( کورتیزول ) باعث تحریک انباشته شدن چربی اضافی در شکم خانم ها و آقایان می شود. این تحقیقات برای اولین بار نشان داد ترشح بیش از حد کورتیزول علاوه بر افزایش استرس باعث افزایش چربی شکمی نیز می شود. همچنین استرس را به عنوان یکی از عوامل تحریک به غذا خوردن نیز می داند، هر چه استرس بیشتر باشد احتمال پرخوری و افزایش کالری دریافتی نیز بیشتر می شود. تحقیقات جدید زنجیره جدیدی از واکنش ها را که توسط کورتیزول تحریک می شود کشف کرده است، این واکنش سوخت و ساز چربی را کند می کند و در نتیجه کاهش وزن کند می شود. محققان دانشگاه فلوریدا به تازگی متوجه شده اند که کورتیزول باعث تحریک تولید هورمونی به نام بتاتروفین می شود، که از آنزیم های مورد نیاز برای سوخت و ساز جلوگیری می کند. استرس مزمن باعث تولید بتاتروفین می شود که سوخت و ساز چربی را کند می کند بتاتروفین ابتدا در سال 2013 خبرساز شد، زمانی که محققان متوجه شده بودند بتاتروفین باعث کاهش تعداد سلولهای بتا تولید کننده انسولین در افراد دیابتی می شود. متاسفانه تحقیقات بعدی نشان داد بتاتروفین در واقع باعث بهبود تولید سلول های بتا نمی باشد. حالا دوباره بتاتروفین به کانون توجه بازگشته است. بتاتروفین یک پروتئین مرتبط با استرس است، و کار را برای شکسته شدن چربی بدن و کاهش وزن سخت می کند. با اینکه چنین یافته هایی نیاز به آزمایشات بیشتری دارند اما محققان بر این عقیده هستند که پیامدهای بالقوه ای برای انسان در پی خواهند داشت. در تحقیق اخیر آزمایشات روی سلول های مشتق هم موش ها هم انسان ها انجام شد تا نقش بتاتروفین در ذخیره چربی مورد بررسی قرار گیرد. سپس محققان سطح بتاتروفین در موش هایی که تحت تاثیر استرس محیطی و متابولیک قرار داشتند را مورد مطالعه قرار دادند. هر دو نوع استرس باعث افزایش تولید بتاتروفین در بافت چربی و کبد شده بود. این یافته ها ثابت کرد بتاتروفین یک پروتئین مرتبط با استرس است. موش هایی که استرس متابولیک را تجربه کرده بودند بتاتروفین بیشتری تولید کردند، و پروسه طبیعی چربی سوزیشان به شکل محسوسی کند شد. این یافته ها بسیار مهم بود چون روزنه ای جدید در رابطه مکانیزم پیچیده استرس، متاتروفین و سوخت و ساز چربی به حساب می آمد. با وجود اینکه محققان همچنان باید تاثیر بتاتروفین روی سوخت و ساز چربی در انسان را مورد بررسی قرار دهند، اما می توان به این پی برد که چرا تلاش برای کاهش استرس مزمن طولانی مدت روی کاهش وزن نیز تاثیر می گذارد. استرس باعث اندوختن بیشتر چربی می شود و یا حداقل می تواند سرعت سوخت و ساز چربی را آهسته کند. به همین دلیل بسیار مهم است که هنگام انجام یک برنامه غذایی خود را از نظر استرس و سطح روانی متعادل نگه دارید. چربی بدن سیگنال هایی به مغز ارسال می کند که می توانند باعث تحریک استرس شود سال پیش تیمی از محققان متوجه شدند چربی بدن می تواند سیگنالی به مغز ارسال کند که استرس و سوخت و ساز را کنترل کند. بازخورد بین چربی بدن و استرس، یک خیابان دو طرفه است که می تواند چرخه ای معیوب بسازد. مکانیزم دقیق این سیگنال ها همچنان مبهم است، اما محققان بر این عقیده هستند که آگاهی داشتن از این بازخورد چربی و مغز، اولین گام در راه شکستن این چرخه معیوب است. استرس میل به خوردن بیشتر را به وجود می آورد، که می تواند به چاقی منجر شود. و چربی اضافی زیاد می تواند قابلیت بدن برای فرستادن سیگنال به مغز جهت توقف واکنش استرسی را مختل کند. این یافته ها بسیار مهم و خاص هستند چون نشان می دهد که این فقط مغز نیست که در واکنش به استرس دخالت دارد. حالا درک ما از کنترل استرس شامل دیگر قسمت های بدن نیز می شود. قبل از این همه فکر می کردند قاعده استرس تنها به مغز مربوط می شود. این تحقیقات نشان داد قواعد مربوط به استرس در مقیاسی بسیار بزرگتر رخ می دهد، از جمله سیستم های کنترل سوخت و ساز بدن، مانند چربی.