در "مسقط" چه خبر است؟/ آمریکا چگونه می‌تواند مذاکرات را به سوی شکست هدایت کند!؟

سرویس سیاسی «فردا»: به نظر می رسد مذاکرات مسقط را باید مهم ترین مذاکرات 4 ماه گذشته دانست.بی شک شکست یا عدم شکست این مذاکرات تکلیف توافق نهایی را معین می کند.

مذاکرات هسته‌ای ایران در مسقط، پایتخت عمان، با دیدار بین وزرای خارجه ایران و آمریکا و نیز هماهنگ کننده گروه 1+5 آغاز شد. دیپلمات‌ها در این دیدار سعی خواهند کرد که شکاف‌ها در مسائل عمده به مانند ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم و نیز جدول زمانی و چگونگی رفع تحریم‌های ایران برطرف سازند. به عقیده این کارشناسان، مذاکرات مسقط معین خواهد کرد که ایران و 1+5 باید در زمان باقی مانده همچنان درباره توافق جامع مذاکره کنند یا باید وقت خود را صرف تدوین یک توافق موقت جدید و تمدید مذاکرات نمایند. یک منبع در تهران درباره این مذاکرات به پایگاه مطالعاتی «ایران هسته ای» گفته است: «اگر در مسقط توافق اصولی روی دو موضوع اصلی جدول زمانی تعلیق و لغو تحریم ها و ظرفیت غنی سازی صورت نگیرد، باید مذاکرات درباره توافق جامع را شکست خورده به حساب آورد. ولی اگر توافق اصولی حاصل شود، راه برای توافق گشوده خواهد شد.حتی اگر توافق اصولی در مسقط حاصل شود، باز هم بعید است دو طرف بتوانند تا روز 3 آذر به یک متن قابل امضا برسند و احتمالا به تمدید کاری چند هفته ای مذاکرات نیاز خواهند داشت». برخی منابع می گویند مسئله شفافیت، تحقیق و توسعه و اراک به طور کامل حل و فصل شده است. اما به موازات این امر کارشناسان عقیده دارند اگر امریکا دیدگاه خود را درباره زمان گریز هسته ای تغییر ندهد، توافق نهایی ممکن نخواهد بود. دولت امریکا اعلام کرده است می خواهد زمان گریز هسته ای ایران حداقل یک سال باشد و این بدان معناست که تعداد ماشین های ایران حداکثر نمی تواند از 5000 عدد فراتر برود. پیش از این خبرهایی منتشر شده بود که امریکا با حداکثر 6000 ماشین در ایران موافقت کرده است. این در حالی است که ایران خواهان حفظ تمام 10200 ماشین فعال خود در طول گام نهایی است. شنیده ها حکایت از آن دارد که احتمال دارد مصالحه هایی از قبیل در نظر گرفتن تعداد ماشین ها و ذخیره مواد قابل انباشت در یک فرمول مشترک، راهی به سمت تغییر دیدگاه امریکا درباره تعداد ماشین ها بگشاید. اما درباره تحریم ها هیچ دورنمایی از توافق مشاهده نمی شود. گویا دولت امریکا فعلا حاضر به انجام کاری بیش از تعلیق برخی از تحریم های یک جانبه نیست در حالی که ایران خواهان برچیده شدن همه تحریم های موجود است. برخی ناظران می گویند امریکا در مسقط پیشنهاد جدیدی در این باره به همراه خواهد آورد.باراک اوباما اخیرا گفته است که اگر ایران پیشهاد امریکا را بپذیرد، دولت وی قادر به راضی کردن کنگره و جلب موافقت آن خواهد بود.در مجموع کارشناسان احتمال شکست مذاکرات مسقط را اندک ارزیابی می کنند. چگونه ممکن است مذاکرات شکست بخورد؟ در عین حال اخبار حکایت از آن دارد که اگر دولت امریکا در مذاکرات مسقط طرح جدیدی درباره تحریم ها عرضه نکند، این مذاکرات شکست خواهد خورد.برخی منابع خبری موثق می گویند پیشنهادهایی که تاکنون امریکایی ها در این مورد ارائه کرده اند به هیچ وجه راضی کننده نبوده است. اطلاعات موجود نشان می دهد پیشنهادهای امریکا درباره 4 مسیر فعلی تحریم علیه ایران چنین بوده است: 1- امریکا اعلام کرده است قادر به تعلیق یا لغو قطعنامه های شورای امنیت نیست چرا که این قطعنامه ها فقط در موضوع هسته ای صادر نشده است. 2- موضع دولت امریکا درباره تحریم های یک جانبه اعمال شده از سوی کنگره این است که اساسا لغو این تحریم ها در اختیار دولت نیست و دولت صرفا می تواند به کنگره مراجعه کرده و برای متقاعد کردن آن به لغو تحریم ها تلاش کند. امریکایی ها گفته اند این کار را حداقل دو سال پس از تصویب توافق نهایی و به شرطی انجام خواهند داد که ایران در این مدت تمکین خود از توافق را نشان داده باشد. در مقطع زمانی پس از توافق جامع، رییس جمهور صرفا قول تعلیق موقت تحریم های کنگره را داده است. 3- درباره تحریم های اتحادیه اروپا، ادعا شده است که این تحریم ها بلافاصله پس از توافق نهایی از سوی شورای اروپا تعلیق خواهد شد. 4- همچنین در زمینه تحریم های یک جانبه ای که بر اساس فرمان های اجرایی رییس جمهور امریکا اعمال شده، آنچه تیم مذاکره کننده امریکا در مذاکرات گفته این است که تحریم هایی که اتباع و شرکت های غیر امریکایی را هدف می گیرد تعلیق خواهد شد اما تحریم هایی که اتباع و شرکت های امریکایی را از تجارت با ایران منع می کند، بر جای خود خواهد ماند. به این ترتیب، روشن است که امریکا مایل به لغو هیچ تحریمی نیست و در بهترین حالت می خواهد بخشی -و نه تمام- تحریم ها را به نحو موقت و بازگشت پذیر تعلیق کند. در این باره در تهران کم و بیش اجماع وجود دارد که در مقابل چنین پیشنهادی، درخواست های امریکا برای اعمال محدودیت های شدید و بسیار طولانی مدت بر برنامه هسته ای ایران به هیچ وجه قابل پذیرش نیست. شنیده ها حکایت از آن دارد که امریکایی ها در مذاکرات لغو نهایی تحریم ها را به تعیین تکلیف برنامه موشکی، اجرای طولانی مدت پروتکل الحاقی در ایران و همچنین گزارش آژانس مبنی بر حل موضوع PMD مشروط کرده اند. این بدان معناست که حتی در بلند مدت هم امیدی به لغو تحریم ها وجود ندارد.تحلیلگران می گویند اگر امریکا در مسقط پیشنهاد جدیدی در این باره عرضه نکند، قطعا ایران تمایلی به پذیرش پیشنهاد فعلی امریکا نخواهد داشت و بنابراین مذاکرات شکست خواهد خورد.