۱۰ باور تندرستی ؟!

افکارنیوز: شش ماه از روزي كه بهترين خبر زندگي اش را شنيده بود مي گذشت. ديگر طاقت نداشت و دلش مي خواست سه ماه آينده هم هر چه زودتر بگذرد تا بتواند جگر گوشه اش را در آغوش بگيرد. شوهر و مادر شوهرش موقع رفتن به خريد سفارش كرده بودند كه از جايش بلند نشود. اصلاً از روزي كه خبر بارداري اش را فهميده بود، همه حسابي نازش را مي كشيدند و نمي گذاشتند دست به سياه و سفيد بزند. الان هم كه ماه هاي آخر است و محكوم به استراحت مطلق. حوصله اش سر رفته،‌تلويزيون را روشن كرد ولي هنوز تا شروع شدن سريال مورد علاقه اش ۴۰ دقيقه اي مانده. با بي حوصلگي روزنامه و مجله هاي اطرافش را ورق زد ولي چه فايده؟ هوس كرد آلبوم هاي قديمي اش را نگاه كند؛ عكس هاي مربوط به نوزادي و كودكي اش را اما از شانس اش آلبوم ها در قفسه بالايي كتابخانه چيده شده بودند. مجبور شد تا جايي كه مي توانست بدنش را بكشد تا بلكه دستش به آلبوم ها برسد چون جرات نداشت روي صندلي يا نردبان بايستد. وقتي بالاخره موفق شد احساس كرد شكمش تير مي كشد. همان موقع صداي فرياد مادر شوهرش را شنيد كه مي گفت: «دختر مگه زده به سرت؟ مي خواي بند ناف بپيچه دور گردن بچه ات؟» متوجه برگشتن شان نشده بود. يخ كرد؛ يعني ممكن بود جان بچه اش را به خطر انداخته باشد؟ نظر شما چيست؟ آيا اين باور حقيقت دارد؟ اينجا ۱۰ باور تندرستي را با كمك متخصصان مختلف بررسي كرده ايم. ۱. ترس شديد باعث سكته قلبي مي شه هم درست است و هم نادرست. دكتر سينا مرادمند، متخصص قلب و عروق معتقد است: «اينكه آيا ترس زياد مي تواند باعث بروز سكته قلبي شود بستگي به فرد دارد. معمولاً در اثر ترس ضربان قلب بالا مي رود. افزايش ضربان قلب هم نياز قلب به اكسيژن را افزايش مي دهد. به طور كلي در يك قلب طبيعي و سالم، عروق كرونر توانايي افزايش ظرفيت خون رساني را دارند؛ يعني در زماني كه به هر دليلي مانند ترس ضربان قلب افزايش پيدا مي كند، عروق كرونر از ظرفيت ذخيره خود استفاده مي كنند و ميزان خون رساني به ماهيچه قلب را افزايش مي دهند. با اين حساب با افزايش تقاضاي قلب براي اكسيژن، ميزان اكسيژن رساني به قلب نيز افزايش مي يابد؛ بنابراين بعيد است فردي با عروق كرونر طبيعي و سالم در اثر ترس دچار سكته يا ايست قلبي شود اما از سوي ديگر، در افراد داراي تنگي هاي مهم در عروق كرونر اين افزايش خون رساني در مواقع لزوم، به ميزان افراد طبيعي نيست و ذخيره كافي وجود ندارد. بنابراين عروق كرونر قلب در بيماران مبتلا به تنگي عروق هنگام ترس و افزايش نياز قلب به اكسيژن بيشتر، نمي توانند ميزان جريان خون مورد نياز را ـ كه در اين حالت افزايش يافته ـ تامين كنند؛ در نتيجه فرد ممكن است دچار درد ناحيه قفسه سينه شود. به همين دليل توصيه مي شود بيماران قلبي حتماً از استرس هاي زياد مانند ترسيدن، شنيدن اخبار ناگوار و ناراحت كننده و همچنين فعاليت هاي شديد بدني اجتناب كنند. با اين حساب سكته قلبي ناشي از ترس به طور مستقيم با سلامت و گرفتگي يا عدم گرفتگي عروق كرونر قلب ارتباط دارد و هيچ گاه در افراد سالم رخ نمي دهد.» ۲. خوردن بستني زياد باعث دل درد مي شه نادرست است. به احتمال زياد بسياري از خوانندگان گرامي كه ۳۰ تا ۴۰ سال پيش بچه بودند كاملاً يادشان هست كه چطور بيشتر ما در حسرت يك دل سير بستني خوردن مي مانديم چون تا مي خواستيم يك قاشق بيشتر از بستني وانيلي يا شكلاتي مورد علاقه مان بخوريم با اخم پدر و مادرمان مواجه مي شديم كه ما را از دل درد گرفتن مي ترساندند. البته بسياري از آنها كاملاً باور داشتند كه خوردن بستني زياد باعث بروز دل درد مي شود. بنابراين خوردن بستني زياد باعث بروز دل درد مي شود. بنابراين خوش به حال كودكان امروز كه حداقل پدر و مادرشان مي دانند كه اين باور نادرست است. چرايي اش را دكتر علي كشاورز، متخصص تغذيه توضيح مي دهد: «دل درد معمولاً دلايل متفاوتي دارد و هنگام بروز نمي توان بالافاصله و به راحتي درباره دليل اصلي ايجاد آن نظر داد. از نظر علمي ارتباط بين خوردن بستني زياد و بروز حتمي دل درد وجود ندارد. با اين وجود، اگر فردي با خوردن بستني احساس دل درد مي كند، به احتمال زياد به دليل پرخوري است وگرنه بستني كه معمولاً از شير، شيرين كننده ها و پايداركننده ها ساخته مي شود، نمي تواند باعث بروز دل درد شود. البته گاهي پيش مي آيد كه فرد به لاكتوز حساسيت دارد و سيستم گوارشش قادر به هضم لاكتوز شير نيست؛ بنابراين به مواد غذايي اي كه حاوي شير است واكنش نشان مي دهد. از سوي ديگر، گاهي هم افراد به سرما حساس هستند، در نتيجه سرماي بستني باعث بروز دل درد در آنها مي شود؛ به عبارتي ديگر بدن شان نمي تواند سرما را تحمل كند. با اين حال، اين مشكلات عمومي نيست و در همه افراد ديده نمي شود؛ بنابراين اگر با خوردن بستني دل درد مي گيريد دليل اصلي آن را شناسايي كنيد و تا حد امكان كمتر بستني بخوريد.» ۳. سرطان در افراد زير ۳۰ سال كشنده تره نادرست است. خيلي ها تصور مي كنند سرطان براي افراد زير ۳۰ سال كشنده تر است. شايد اين باور به اين دليل رواج پيدا كرده است كه به طور كل ديدن و برخورد با افرادي كه در اين سنين دچار سرطان شده اند از نظر احساسي بيشتر افراد را تحت تاثير قرار مي دهد و در ذهن مان مي ماند؛ وگرنه به گفته دكتر محسن رضوي، انكولوژيست كشنده بودن يا نبودن سرطان ها هيچ ربطي به سن و سال ندارد: «مهلك بودن سرطان ها به نوع و زمان تشخيص داده شدن شان مربوط است. بعضي از آنها در سنين پايين كشنده ترند و بعضي ها در سنين بالاتر. با اين وجود، برخلاف باور عمومي ابتلا به سرطان در افراد ميانسال و سالمندان به دليل محدوديت ها و ضعف هاي جسمي و همچنين پايين آمدن سيستم ايمني خطرناك تر است، عوارض بيشتري دارد و گاهي حتي آغاز درمان را نيز با مشكل مواجه مي كند. بنابراين احتمال مرگ و مير ناشي از سرطان در سنين بالا بيشتر از افراد جوان است. با اين وجود، امكان بقا در هر فردي نسبت به فرد ديگر متفاوت است.» ۴. بالا بردن دست در دوران بارداري باعث پيچيدن بند ناف دور گردن جنين مي شه نادرست است. بزرگترهاي فاميل به خانم هاي باردار توصيه مي كنند دست ها را بالاي سر نبرند زيرا ممكن است بند ناف به دور گردن جنين بپيچد. آيا متخصصان با اين نظر موافقند؟ دكتر فرامرز مصباح، جراح و متخصص زنان و نازايي معتقد است: «گردش بند ناف به دور گردن جنين هيچ ارتباطي با وضعيت و يا حركت مادر ندارد و اين يكي از باورهاي نادرست قديمي است. بلند بودن بند ناف باعث مي شود گاهي به طور اتفاقي بند ناف لاي دست و يا دور گردن جنين قرار بگيرد كه اين مسئله نيز كاملاً اتفاقي رخ مي دهد و وضعيت و حركت هاي روزمره و حتي روش خوابيدن مادر تاثيري در بروز اين مشكل ندارد. در بيشتر مواقع بند ناف به اندازه كافي بلند است و معمولاً پيچيدن آن به دور گردن جنين فشار زيادي روي آن نمي آورد؛ بنابراين خطر جدي براي جنين ندارد؛ مگر در موارد خاصي كه بند ناف خيلي محكم به دور گردن جنين بپيچد كه آن هم خوشبختانه نادر است.» ۵. مو رو بايد آنقدر بشوري تا صداي جير جير تميزي بده نادرست است. موها ظرف و ظروف نيستند كه براي پاك شدن نياز به صداي جيرجير داشته باشند. دكتر همايون مژدهي آذر، متخصص پوست و مو توضيح مي دهد: «در كنار ريشه موها غدد چربي وجود دارد. وقتي مو از ريشه رشد مي كند، هنگام حركت به سمت سطح پوست به چربي اين غده ها آغشته مي شود و وقتي از پوست خارج مي شود، روي آن كاملاً با اين چربي پوشيده شده است. وجود اين لايه چربي روي موها باعث مي شود تا آنها شكننده نشوند و اين چربي براي آنها مانند يك ماده ضدعفوني كننده عمل مي كند چون آلودگي هاي موجود در هوا و محيط اطراف در واقع جذب چربي روي مو و پوست سر مي شوند. به همين دليل است كه پس از مدتي موها ظاهري كثيف و نامرتب پيدا مي كنند. هنگام شستن موها در واقع اين لايه چربي همراه با آلودگي هاي روي آن پاك مي شود. هر قدر بيشتر موها را بشوييد، به همان نسبت اين لايه چربي بيشتر از روي آنها پاك مي شود. پاك شدن لايه اين چربي باعث مي شود تا موها به طور موقتي خشك شوند و دقيقاً همين جاست كه اگر با انگشت روي موها دست بكشيد صداي جيرجير به گوش مي رسد كه در واقع صداي اصطكاك ايجاد شده بين دو سطح خشك است نه صداي تميزي! البته اين حالت كاملاً موقتي است و وقتي از حمام بيرون مي آييد و موهايتان را شانه مي زنيد اين لايه چربي دوباره روي آنها بر مي گردد.» ۶. استرس باعث چروك شدن پوست مي شه درست است. به احتمال زياد اين جمله را حداقل يك بار شنيده يا خودتان به ديگران گفته ايد كه «بابا اين قدر غصه نخور پير مي شي» اين باور حداقل درباره پيري پوست كاملاً درست است زيرا استرس باعث ايجاد چين و چروك روي پوست صورت مي شود. اگر چه استرس به صورت مستقيم باعث ايجاد اين تغييرات نمي شود اما هنوز يكي از دشمنان درجه يك شادابي و جواني پوست محسوب مي شود. دكتر داريوش دائر، متخصص پوست و مو نيز اين باور را تاييد مي كند و مي گويد: «استرس هاي مداوم و طولاني باعث پايين آمدن سيستم ايمني بدن و كاهش حساسيت آن مي شوند. همين مسئله باعث مي شود عوامل آسيب رسان فرصت و قدرت بيشتري براي تاثيرهاي منفي خود داشته باشند. در صورت ادامه اين وضعيت، بدن به سختي مي تواند در برابر اين عوامل مقاومت كند و دقيقاً همين جاست كه علائم مشكلات مختلف زودتر از موعد بروز پيدا مي كنند. يكي از اين علائم پيري زودرس پوست و بروز چين و چروك ها روي آن است. به همين دليل است كه استرس هاي شديد مانند مرگ عزيزان، به خطر افتادن آبروي فردي و خانوادگي، آسيب ديدن حيثيت اجتماعي، از دست دادن شغل، شكست هاي ناگهاني عشقي و عاطفي، تنهايي، بي وفايي، خيانت هاي غيرقابل پيش بيني و دور از انتظار و مواردي از اين دست به پوست رحم نمي كنند و مي توانند موجب پيري زودرس آن شوند.» نيازي به گفتن نيست كه براي پيشگيري از اين مشكل بايد از استرس ها تا حد امكان دوري كرد اما از آنجا كه معمولاً ما توان كنترل همه جنبه زندگي را نداريم و در هر صورت مشكلات و بحران در زندگي هر فردي پيش مي آيد، بهترين روش براي مقابله با عوارض استرس ورزش كردن است. اگر دقت كنيد مي بينيد كه پس از يك ورزش مناسب رنگ پوست برافروخته مي شود؛ اين خون رساني مناسب در دراز مدت به ساختار بهتر پوست و جلوگيري از بروز پيري زودرس آن كمك مي كند. فعاليت جسماني و ورزش مناسب باعث مي شود جريان خون اندام هاي گوناگون بدن، به ويژه پوست افزايش يابد. از ديگر روش هاي پيشگيري از ايجاد چين و چروك پوست مي توان به استفاده از كرم هاي ضدآفتاب، دوري از آلودگي ها، مرطوب نگه داشتن پوست، عدم استفاده طولاني مدت از مواد آرايشي، به خصوص انواع تقلبي و بي كيفيت، داشتن رژيم غذايي مناسب، خواب كافي و... اشاره كرد. ۷. سكته مغزي فقط در افراد مسن رخ مي ده نادرست است. شايد اغراق نباشد اگر ادعا كنيم بيشتر باورهاي مربوط به سكته مغزي و قلبي بيشتر از اينكه ناشي از افكار قديمي ها باشدف در اثر اشتباه هاي فني در فيلمنامه هاي فيلم هاي سينمايي و سريال هاي تلويزيوني است. در بيشتر اين آثار تنها افراد سالمند دچار سكته مغزي مي شوند؛ به خصوص پيرمردها اما دكتر مهرداد پازوكي، جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات اين باور را كاملاً رد مي كند و مي گويد: «به هيچ وجه چنين موضوعي صحيح نيست؛ سكته مغزي تنها مختص افراد سالمند نيست. متاسفانه امروز جوانان نيز ممكن است با اين مشكل مواجه شوند. زياد مشاهده شده است كه جوانان به دلايل مختلف، به خصوص بيماري هاي التهابي عروق دچار سكته مغزي شده اند. البته يكي از تفاوت هاي سكته مغزي در جوانان و سالمندان اين است كه سكته مغزي در جوانان بيشتر به دنبال وارد شدن يك ضربه بسيار شديد به سر ايجاد مي شود كه اين نوع حتي گاهي بسيار شديدتر از سكته در افراد مسن تر است.» بترس! سكته نمي كني توصيه مي شود بيماران قلبي حتماً از استرس هاي زياد مانند ترسيدن، شنيدن اخبار ناگوار و ناراحت كننده و همچنين فعاليت هاي شديد بدني اجتناب كنند. با اين حساب سكته قلبي ناشي از ترس به طور مستقيم با سلامت و گرفتگي يا عدم گرفتگي عروق كرونر قلب ارتباط دارد و هيچ گاه در افراد سالم رخ نمي دهد. ۸. صمغ براي نرم كردن سينه موقع سرفه خوبه درست است. قديمي ها اگر ببينند پس از سرماخوردگي هنوز سرفه شما قطع نشده و به اصطلاح سينه تان خشك است كلي دوا برايتان تجويز مي كنند. يكي از اين درمان ها استفاده از صمغ براي نرم كردن سينه است كه از قضا متخصصان طب سنتي هم آن را تاييد مي كنند. هادي شفتيان نيك، كارشناس طب سنتي مي گويد: «استفاده از صمغ براي نرم كردن سينه از قديم مورد استفاده بوده و هنوز هم طرفداران خاص خودش را دارد. اگر مي خواهيد از صمغ براي نرم كردن سينه استفاده كنيد بايد حتماً صمغ اصل تهيه كنيد. براي كسب بهترين نتيجه بايد از صمغ عربي استفاده كنيد. اگرچه استفاده از صمغ روش مناسبي براي نرم كردن سينه است اما هيچ تاثيري در درمان و بهبود گلودرد ندارد. براي درمان و كاهش علائم گلودرد مي توانيد از عسل و آويشن استفاده كنيد. همچنين تركيب ليموترش، عسل و آب گرم نيز در درمان گلودرد بسيار خوب عمل مي كند.» ۹. همه محصولات پوست و مو بايد از يه مارك باشن نادرست است. مدتي است اين باور رواج پيدا كرده است كه براي داشتن پوست و مويي سالم و شاداب بايد قبل از هر چيز يك مارك تجاري معتبر و سازگار با پوست و موهايتان را انتخاب كنيد و از آن به بعد فقط از همه محصول هاي همان مارك استفاده كنيد. فرمول ساده و منطقي اي به نظر مي رسد؛ محصول هاي يك مارك تجاري با هم هماهنگ ترند؛ بنابراين بيشتر از پوست و موهايتان محافظت مي كنند. فرمول منطقي اي است اما حيف كه درست نيست، اين را دكتر همايون مژدهي‌ آذر، متخصص پوست، مو و زيبايي مي گويد: «برخلاف نظر خيلي ها براي مراقبت از پوست و مو، به طور كلي استفاده از محصول هاي يك مارك تجاري مهم نيست. البته نمي توان اين مسئله را انكار كرد كه مارك هاي معتبر تا حد زيادي مي توانند تضمين كننده استاندارد بودن محصول ها و كيفيت بهتر آنها باشند اما با اين وجود، كيفيت همه محصول هاي يك مارك يكسان نيست. متخصصان پوست و مو معمولاً براساس تجربه خود ممكن است بعضي از محصول هاي يك مارك تجاري را كه براي درمان مشكل بيماران مناسب ترند و بهتر جواب مي دهند به آنها توصيه كنند اما هيچ گاه همه محصول هاي يك مارك را توصيه نمي كنند. به طور كلي هر يك از مارك هاي معتبر، يك محصول بسيار قوي و با كيفيت دارد كه توقع هاي تخصصي پوست و مو براي درمان مشكلات را تامين مي كند اما كمتر پيش مي آيد كه تمام محصول هاي يك مارك تجاري خاص بتوانند نظر همه متخصصان پوست و مو را از نظر كيفي تامين كنند.» شركت هاي معتبر توليدكننده محصول هاي آرايشي بهداشتي بخشي از بودجه سالانه شان را خرج پژوهش ها و مطالعه روي محصول هاي جديد و كارآمدتر مي كنند و گاهي به نتايج بسيار خوبي هم دست پيدا مي كنند. با اين حال، هيچ شركتي تاكنون موفق نشده است در همه پژوهش ها موفق عمل كند و دقيقاً به همين دليل است كه بعضي از محصول هاي آنها از كيفيت بالاتري نسبت به ساير محصول هايشان برخوردارند. توصيه مي شود در قيد و بند يك مارك تجاري نباشيد و براي كسب بهترين نتيجه در مراقبت از پوست و موهايتان، بهترين محصول هاي هر مارك تجاري را با توجه به جنس پوست و موها و نوع مشكلي كه با آن مواجه ايد، انتخاب كنيد. ۱۰. شكلات تلخ براي سلامتي خوبه درست است. تا بحث شكلات به ميان مي آيد، كمتر كسي پيدا مي شود كه نسبت به آن بي تفاوت باشد و به قول معروف دهانش آب نيفتد اما چند سالي است كه شكلات تلخ حسابي براي خودش طرفداران جدي پيدا كرده است زيرا اين باور رواج پيدا كرده كه برخلاف شكلات معمولي نه تنها ضرري ندارد بلكه براي بدن مفيد هم هست. دكتر علي كشاورز، متخصص تغذيه نيز اين باور را تاييد مي كند: «شكلات تلخ برا يبسياري از سيستم ها و بخش هاي مختلف بدن مفيد است؛ براي مثال ثابت شده است كه تركيب هاي ضدالتهابي و آنتي اكسيداني موجود در شكلات تلخ، خطر ايجاد سكته قلبي را تا حد زيادي كم مي كنند. از سوي ديگر، شكلات تلخ مي تواند فشار خون افراد مبتلا به فشار خون بالا را تا حدي پايين بياورد. متخصصان پوست و مو نيز تا حدي مصرف شكلات تلخ را مانع از بروز پيري زودرس پوست مي دانند زيرا تا حدي از تاثير اشعه ماوراءبنفش خورشيد مي كاهد. پژوهش هاي بسياري نيز نشان داده اند خوردن شكلات تلخ براي سلامتي و نشاط روح بسيار مفيد است و مصرف روزانه ۴۰ گرم از آن مي تواند به فرد كمك كند تا نشانه هاي ناشي از استرس ها و نگراني هاي روزمره را تا حدي كنترل كند. بعضي از پژوهش ها نيز خاصيت ضد سرطاني و ضد افسردگي شكلات تلخ را تاييد كرده اند؛ البته به شرطي كه به صورت خالص و بدون نوشيدن شير مصرف شود زيرا شير خاصيت آنتي اكسيداني شكلات تلخ را خنثي مي كند. با اين حساب، خوردن متعادل اين نوع شكلات توصيه مي شود. البته اين توصيه شامل مصرف شكلات معمولي و طعم دار نيست زيرا هنگام توليد شكلات هاي معمولي و طعم دار به آنها شكر زياد و افزودني هاي ديگري اضافه مي كنند كه هم چاق كننده اند و هم براي افرادي كه مبتلا به بيماري ريفلاكس معده هستند، مضر است و باعث تشديد بيماري شان مي شود.»