همنشین نامناسب در بیان امام سجاد (ع)

خبرگزاری تسنیم: یکی از مهم‌ترین موفقیت‌های یک فرد در زندگی یافتن همنشین و رفیق مناسب است. اهمیت آن به قدری است که ممکن است سعادت و شقاوت هر فرد در زندگی دنیا و آخرت را رقم بزد. در آیه ۲۷ سوره فرقان پس از آنکه خداوند از ظالمانی صحبت می‌کند که راه و روش پیامبر (ص) را در طول زندگی نپیمودند، در آیه بعد از قول این ستمکاران می‌فرماید: «یا وَیْلَتى‏ لَیْتَنی‏ لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلیلاً؛ اى واى، کاش فلانى را دوست [خود]نگرفته بودم»؛ و بعد ادامه می‌دهند: او [بود که‏]مرا به گمراهى کشانید پس از آنکه قرآن به من رسیده بود.» و شیطان همواره خوارکننده انسان است؛ لَقَدْ أَضَلَّنی‏ عَنِ الذِّکْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَنی‏ وَ کانَ الشَّیْطانُ لِلْإِنْسانِ خَذُولاً؛ بنابراین همنشینی با افراد صالح، سعادت دنیوی و اخروی و همنشینی با افراد ناصالح افتادن در دام شیطان و بعد عذاب الهی را در پی خواهد داشت. از این رو پیامبر گرامی اسلام (ص) در روایتی فرمودند: «همنشین صالح بهتر از تنهایى است و تنهایى بهتر از همنشین بد است؛ الجَلیسُ الصالِحُ خَیرٌ مِن الوَحدَةِ وَ الوَحدَةُ خَیرٌ مِن جَلِیسِ السُّوء» (الامالى (طوسى) ص. ۵۳۵). یا امیرالمؤمنین (ع) در روایتی فرمود: «همنشین بی خرد نباش که او کار (نابخردانه) خود را برای تو آراید و دوست دارد تو را، چون خود کند؛ لا تَصحَب المائِق فَاِنَّهُ یُزَیِّنُ لَکَ فِعلَه وَ یَوَدُّ اَن تَکُونَ مِثلَه» (نهج البلاغه (صبحی صالح) ص. ۵۲۷)

همچنین امام سجاد (ع) در روایتی دیگر برخی ویژگی‌های همنشین نامناسب را بیان کرد. دقت به تک تک فراز‌های این روایت می‌تواند چراغ راهی برای انتخاب همنشین خوب باشد. حضرت فرمود:

۱ ـ. مبادا با دروغگو همنشین شوى که او، چون سراب است، دور را به تو نزدیک کند و نزدیک را به تو دور کند. ۲ ـ. مبادا با فاسق و بدکار همنشین شوى که تو را به یک لقمه و یا کمتر بفروشد. ۳ ـ. مبادا همنشین بخیل شوى که او در نهایتِ نیازت بدو، تو را واگذارد. ۴ ـ. مبادا با احمق رفیق شوى که، چون خواهد سودت رساند، زیانت می‌زند. ۵ ـ. مبادا با آنکه از خویشان خود مى برد، مصاحبت کنى که من او را در قرآن ملعون یافتم.

«إِیّاکَ وَ مُصاحَبَةَ الْکَذّابِ، فَإِنَّهُ بِمَنْزِلَةِ السَّرابِ یُقَرِّبُ لَکَ البَعیدَ وَ یُبَعِّدُ لَکَ الْقَریبَ. وَ إِیّاکَ وَ مُصاحَبَةَ الْفاسِقِ فَإِنَّهُ بایَعَکَ بِأُکْلَة أَوْ أَقَلَّ مِنْ ذلِکَ. وَ إِیّاکَ وَ مُصاحَبَةَ الْبَخیلِ فَإِنَّهُ یَخْذُلُکَ فى مالِهِ أَحْوَجَ ما تَکُونُ إِلَیْهِ. وَ إِیّاکَ وَ مُصاحَبَةَ الاَْحْمَقِ، فَإِنَّهُ یُریدُ أَنْ یَنْفَعَکَ فَیَضُرُّکَ. وَ إِیّاکَ وَ مُصاحَبَةَ الْقاطِعِ لِرَحِمِهِ، فَإِنّى وَجَدْتُهُ مَلْعُونًا فى کِتابِاللّهِ.» (الکافی، ج. ۲، ص. ۳۷۴)