بازار مد ایران در اختیار طراحان تُرک!

باشگاه خبرنگاران جوان: وقتی اسمی از مدل لباس به میان می‌آید ذهن همه به سمت خانم‌ها سوق پیدا میکند، اما مردان هم از این مقوله به دور نیستند. دنیای مد لباس مردانه در میان جوانان طرفداران زیادی دارد و برخی آقایان در جستجوی لباسی خاص هستند تا فاکتور متفاوت بودن را به تمام معنا رعایت کنند. در گذشته تنها الگوی رفتاری جوانان، پدر و مادر‌های شان بوده اند و جوانان از نحوه گفتار و رفتار گرفته تا پوشش، تحت تاثیر مستقیم والدین، بودند، اما امروزه شاهد روی آوردن برخی جوانان به ارزش‌های واهی، هستیم.

معنای اجتماعی لباس پوشیدن علی‌اصغر سعیدی، جامعه شناس و استاد دانشگاه،

با توجه به اینکه، درسال‌های نخست قرن گذشته اگر به لباس مردم با دقت نگاه می‌کردید می‌توانستید جایگاه اجتماعی آن‌ها را دریابید، گفت: در کشور‌های صنعتی غرب این مساله به حدی بود که واژه یقه‌سفیدان و یقه‌آبی‌ها که اینک واژه‌های کاربردی در مدیریت هستند، معنای اجتماعی نیز داشتند.

این جامع شناس افزود: تمایز منزلت اجتماعی افراد از نوع لباسی که می‌پوشیدند مشخص بود و مردم نه‌تن‌ها به این مساله می‌بالیدند بلکه چاره‌ای هم جز این نداشتند.

وی با تاکید بر، تغییر رابطه جایگاه اجتماعی و نحوه پوشیدن لباس به ویژه در میان جوانان، گفت: درحقیقت لباس پوشیدن سبک زندگی «فردی» را نشان می‌دهد که از هرگونه تغییری در آن نه تنها نمی‌هراسند بلکه از آن لذت می‌برد. مد و مدگرایی کریستین دیور یکی از طراحان پوشاک در جهان درباره پوشاک مناسب و مد روز می‌گوید: لباسی که از نظر رنگ، راحتی و تطابق محیط جغرافیایی و اقلیمی انسان را در راحتی و آرامش جسمی و روحی قرار می‌دهد، مد قلمداد شده و به عنوان لباس مناسب تعریف می‌شود. جامعه شناسان مد را نمادی از شیوه زندگی و ابزاری نمایانگر ثروت، رفاه و پایگاه طبقاتی که فرد به آن تعلق دارد، تعریف می‌کنند. شاید به این دلیل که مدگرایان پایگاه طبقاتی خودشان را در پشت نقابی پنهان می‌کنند. مد و مدگرایی پدیده دنیای مدرن است، هرچند در تمدن‌های بزرگ و در تمام اعصار نشانه‌هایی از آن دیده شده است. علاقه انسان به متفاوت بودن و نو بودن از میل به تغییر پدید می‌آید. هرچند که این تعریف هم اکنون در جامعه ما و در میان جوانان شکلی تقلیدی و گاه غیر متعارف گرفته است. لباس‌هایی با مدل ها، مارک‌ها و کلماتی بیگانه و مفاهیم نامتعارف که برخی جوانان بدون آنکه معنای آن را بدانند، بر تن می‌کنند. اما این به روز بودن و همراه بودن با مد، باعث شده که برخی جوانان دست به مدل‌های عجیب و غریب در پوشش خود، بزنند. استفاه از شلوار‌های پاره، ریش‌های بسیار بلند و نامتعارف در پسرها، تتو‌های بسیار زیاد بر روی بدن، استفاده از پیرسینگ (سوراخ کردن بدن) در صورت و بدن تنها نمونه‌هایی از چنین گرایش‌ها هستند. پوریا که لباس پاره‌ای بر تن دارد، می‌گوید: من دوست دارم با مد روز پیش بروم و این احساس خوبی به من می‌دهد. او با توجه به اینکه این مسئله شخصی است و ارتباطی با جامعه ندارد، می‌گوید: من هر لباسی را که در آن احساس راحتی و به روز بودن را بدهد، استفاده می‌کنم و میشه گفت: جز افراد خاص هستم. امیرحسین که همراه او بود گفت: زمانیکه قدم می‌زنم، اکثر اطرافیان به من نگاه می‌کنند و این نگاه به من می‌گوید که با آن‌ها متفاوت هستم. او می‌گوید: تمام لباس هایم را از ترکیه سفارش می‌دهم و از لباس نو و متفاوت لذت می‌برم. آن‌ها در پاسخ به اینکه، آیا معنی مارک‌های رو لباستان را می‌دانید یا خیر، می‌گوید: نیازی به دانستن نیست، همین که زیبا به نظر می‌رسد کافی است.

پیروی از مدل‌های ماهواره‌ای و مجلات غربی مجید ابهری، متخصص رفتارشناس، با توجه به اینکه پیروی از مد به عنوان یکی از خصیصه‌های سنی در دوره نوجوانی و جوانی استف گفت: از طرفی خانواده‌ها و نهاد‌های فرهنگی در زمینه‌های اجتماعی از پوشاک تا آرایش و پیرایش، الگو‌های رفتاری ارائه نمی‌دهند. وی افزود: مدگرایی و رقابت‌های سنی جوانان را به پیروی از مد‌های ماهواره‌ای و مجلات و بروشور‌های مدل‌های غربی هدایت می‌کند. بخشی از این مدگرایی در زمینه لباس است. این استاد دانشگاه با تاکید برا اینکه، این لباس‌ها را از نظر آسیب‌شناسی رفتاری به چند دسته طبقه‌بندی می‌کند، تصریح کرد: اولین بخش لباس‌ها و پوشاک‌های وارداتی هستند که از ترکیه و بعضی کشور‌های خارجی مطابق با سلیقه‌های مدگرایان آن جوامع تهیه شده و با قیمت‌های گزاف به دست مشتریان می‌رسد. مجید ابهری گفت: این پوشاک‌ها اغلب عبارتند از: پیراهن‌ها و تی‌شرت‌هایی که با الفاظ انگلیسی و فرانسوی و زبان‌های دیگری دارای الفاظی که بسیاری از آن‌ها معانی غیراخلاقی دارند. وی در ادامه اظهار کرد: جوان‌ها هم بدون اطلاع از معانی آنها، این پوشاک را با قیمت گرانی تهیه می‌کنند و برای آنکه از کاروان مدگرایان عقب نیفتند به تن می‌کنند. ابهری معتقد است: بسیاری از جوانانی که از این لباس‌ها استفاده می‌کنند از فلسفه چنین طرح‌ها و عبارت‌های حک شده بر آن‌ها خبر ندارد. این متخصص رفتارشناسی گفت: مبنای استفاده از شلوار‌های پاره به ۱۵ سال پیش برمی‌گردد. شلوار جین به علت مقاوم بودنش در برابر پارگی، راحتی و قیمت مناسب، لباس کار مورد علاقه کارگران کارخانه، معدن وگله داران و دامداران بوده است. وی افزود: پوشیدن جین در واقع نشان از اعتراض اجتماعی به نظام سرمایه داری و اعلام همبستگی با طبقه کارگر اجتماع بود. جوانان جین هایشان رو دوست داشتند و برای مدت طولانی آن‌ها را بر تن می‌کردند. مجید ابهری افزود: آرایش سر و صورت و خط انداختن دور سر و ابرو و استفاده از نگین در ابرو، بینی و گوش نشانه پوچ گرایان است و توسط شیطان پرستان و فرقه‌های نژاد پرست مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از آرایش غلیظ در دختران هم نشانه توهم زشت پنداری و یک ناهنجاری رفتاری است.

از بین رفتن قدرت تصمیم گیری و ابتکار جوانان حسین محرابی، کارشناس و مشاور خانواده، معتقد است که مدگرایی افراطی می‌تواند باعث از بین رفتن قدرت تعقل، ابتکار و تصمیم گیری در افراد و همچنین موجب آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی شود. محرابی در گفتگو با خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان افزود: مد یک رفتار اجتماعی است که به یک باره به تغییر سلیقه ناگهانی در افراد منجر می‌شود که ممکن است با فرهنگ و رسوم خانواده و جامعه‌ای که افراد بر حسب سابقه و قدمت از آن پیروی می‌کنند، تناقض داشته باشد. این کارشناس خانواده، با توجه به اینکه، مدگرایی، پناه برای رسیدن به آرامش ظاهری است، گفت: درباره دلایل گسترش مدگرایی در بین جوانان عوامل مختلفی بیان شده است که از جمله آن می‌توان به طرد شدن یا مورد پذیرش قرار نگرفتن فرد از سوی خانواده، انطباق نداشتن نظام ارزشی خانواده با نظام فرهنگی جامعه و پاسخگو نبودن خانواده به نیاز‌های فرزندان اشاره کرد.

علت گرایش جوانان به مد‌های عجیب و غریب چیست؟ دوره جوانی، فصل تازه‌ای در زندگی انسان است که جوان با ورود به آن، در پی تجربه‌ای جدید برای رسیدن به هویتی متمایز است. این نیاز در رفتار جوان به صورت مدگرایی و تنوع طلبی، خودش را نشان می‌دهد. یکی دیگر از عوامل مدگرایی، همانند سازی با شخصیت‌هایی است که جوان آنان را الگوی خود قرار داده است مانند هنرپیشه‌های سینما، خوانندگان، قهرمانان و ورزش کاران و گروه‌های مطرح دیگر است. بعضی افراد با روی آوردن به مد روز و تغییر هر روزه لباس و آرایش خود، در صدد جلب توجه دیگران هستند. استفاده از لباس، مدل مو و حتی کفش‌های عجیب و غریب، برای همچنین انگیزه رقابت با دیگران، از دیگر عوامل پیروی از مد در بین جوانان محسوب می‌شود. جایگاه خانواده در انتخاب مد توجه نکردن به نیاز جوانان، نیاز به امنیت و آسایش، نیاز به احترام و نیاز به قدردانی، در خانواده، باعث می‌شود جوانان برای پاسخ به این نیازها، به جمع‌های دوستانه پناه ببرند. جمع‌هایی که معمولا راهنما‌های دلسوزی نیستند؛ بنابراین وظیفه والدین که بیشترین ارتباط را با جوانان دارند، این است که با ارائه الگو‌های مناسب برای فرزندان، آن‌ها را در این بحران یاری دهند. با این حال ذکر این نکته هم ضروری به نظر می‌رسد که بهترین الگو برای جوانان، والدین شان هستند. مادر ۴۵ ساله یکی از افرادی که خود را به طرز عجیبی آرایش می‌کند و لباس‌های نامتعارف می‌پوشد، می‌گوید: نمی‌دانم چرا پسرم اینطور لباس‌هایی را استفاده می‌کند. او می‌گوید: هیچوقت نمی‌توانم او را در جمع مهمانی‌ها ببرم، چون خجالت میکشم. پدر او می‌گوید: اصلا نمی‌دانم کی به خانه می‌آید و کی می‌رود. او می‌گوید: یک بار دوستانش را دیدم که همه به شکل عجیبی لباس پوشیده بودند و آن شب درگیری بینمان پیش آمد. الهام صادقی، کارشناس جامعه شناس معتقد است: خانواده، نهاد آموزشی و خود جامعه با تحمیل‌های بسیار زیادی که به جوانان می‌کند آن‌ها را به سمت چنین مسائلی گرایش می‌دهد. این جامعه شناس در خصوص نحوه صحیح رفتار با جوانان نیز اظهار کرد: باید جوانان را درک کنیم و به بزرگسالان و پدر و مادران یادآور شویم که خود آن‌ها نیز روزی جوان بوده‌اند و با برخورد‌های نامناسب، تنها جوانانشان را در تقابل با خود قرار می‌دهند. وی در ادامه با تاکید بر اینکه، خانواده‌ها باید بتوانند راه رشد یافتگی و پیشرفت فردی را برای فرزندانشان هموار سازند، گفت: نه گفتن را به آن‌ها آموزش دهند و مهارت‌های زندگی آموزشی و فردی را در دسترس آنان بگذارند. صادقی ضمن اشاره به اینکه رسانه‌ها نیز در این راستا می‌توانند بسیار موثر عمل کنند تصریح کرد: باید زمینه رشد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را با ایجاد فرصت‌های برابر، برای جوانان فراهم کنیم.

تقابل با فرهنگ ایرانی شاپوری، کارشناس جامعه شناس با توجه به اینکه نسل‌های جدید بستر‌هایی را تجربه می‌کنند که با والدینشان متفاوت است، گفت: بنابراین، این معانی رفتاری نسل جدید با الگو‌های رفتاری نسل قدیم کاملا متفاوت خواهد بود. این جامعه شناس افزود: هر فرهنگی با توجه به شرایط خود، باید بتواند نیاز‌های موجود اعضای خود را پاسخگو باشد. محمد شاپوری معتقد است، یکی از نیاز‌های نسل جوان که به شدت به آن نیاز دارند، نیاز‌های هیجانی و روحیه خطرپذیری است که در فرهنگ حاضر جامعه ما به خوبی به آن توجه توجه نمی‌شود. وی با تاکید بر اینکه، توجه نداشتن به نیاز‌های جوانان گفت: نبود توجه کافی جامعه فرهنگی به هیجانات و تفریحات جوانان، باعث روی آوردن آنان به مواد مخدر و همچنین مدل‌های عجیب و غریب ظاهری می‌شود، که اکنون در جامعه شاهد آن هستیم. شاپوری تصریح کرد: اگر بستر فرهنگی جامعه ما این نیاز‌ها را پاسخگو باشد دیگر شاهد بروز این رفتار‌ها نخواهیم بود. محمد شاپوری با توجه به هم خوانی نداشتن و سازگاری نداشتن این مدل‌های عجیب و غریب در جامعه، گفت:، چون این مدل‌ها با انتظارات جامعه هم خوانی ندارد بنابراین ناسازگاری و ناهم گونی به وجود می‌آورد و به عنوان آسیب می‌تواند تلقی شود. این کارشناس جامعه شناس با بیان اینکه، این مدل‌های عجیب و غریب با فرهنگی ایرانی سنخیت ندارد، گفت: این مدل‌های عجیب نسبت به الگو‌های رفتاری که به ما به ارث رسیده اند، سنخیت ندارد. جامعه باید برای اینگونه ناهمخوانی‌ها و ناسازگاری‌ها با عناصر فرهنگی ایرانی، بسترفرهنگی را مهیا کند، تا شاهد اینگونه رفتار‌های ناهنجار و ناسازگار در جامعه نباشیم.