یارکشی شرقی

«سیدعباس عراقچی»، وزیر امور خارجه کشورمان به دعوت رسمی «وانگ یی» همتای چینی خود این روزها به شرق دور سفر کرده است . این سفر در حالی انجام شده که ایران در آستانه سالی حساس از نظر تحولات‌ منطقه‌ای و بین‌المللی قرار دارد و رایزنی‌های عراقچی با مقامات چینی نه ‌تنها بر محور روابط دوجانبه، بلکه بر هماهنگی درباره موضوعات کلیدی مانند امنیت منطقه‌ای، آینده برجام و چند جانبه‌گرایی متمرکز است.

 عراقچی: سال ۲۰۲۵، سالی مهم در موضوع هسته‌ای ایران خواهد بود

عراقچی در جریان سفر خود به پکن با همتای چینی خود دیدار و گفت و گو کرد. سخنگوی وزارت خارجه پس از این دیدار  در توئیتی

 نوشت :« ایران و چین به عنوان شرکای جامع راهبردی مصمم هستند که رایزنی‌های نزدیک دوجانبه را برای تقویت مناسبات دوجانبه و ارتقای منافع دو ملت و نیز کمک به حاکمیت قانون و صلح و امنیت در سطح بین‌المللی گسترش دهند.» عراقچی نیز در پسا این دیدار  سال ۲۰۲۵ را سالی مهم در موضوع هسته‌ای ایران دانست و اعلام کرد که در دیدارش با مقامات چینی طیف وسیعی از موضوعات از جمله موضوع هسته‌ای ایران مورد بحث و مشورت قرار گرفت. البته دیدارهای عراقچی به همین جا ختم نشد و وزیر امور خارجه کشورمان با نورلان یرمکبایف دبیرکل جدید سازمان همکاری شانگهای نیز دیدار و گفت وگو کرد. 

روابط ایران و چین، از شریک اقتصادی تا شریک راهبردی سیاسی

برخی کارشناسان سفر عراقچی به پکن را به فال نیک گرفته و امید دارند که دولت چهاردهم بتواند موانعی را که بر سر راه همکاری ها و تعاملات بین دو کشور است، از میان بردارد . نباید فراموش کرد که چین و ایران طی سال‌های گذشته روابط اقتصادی روبه رشدی داشته‌اند و این روابط همزمان در حوزه‌های سیاسی نیز گسترش یافته است:

اقتصاد بزرگ ایران و چین

 تنوع اقتصادی و تجاری کشور چین به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان، بازار گسترده‌ای برای کالاها و خدمات مختلف دارد. ایران نیز به‌عنوان یک کشور با منابع (نفت، گاز، مواد معدنی) و نیروی کار ماهر، می‌تواند کالاها و خدمات خود را به این بازار عرضه کند. این تنوع، منافع هر دو کشور را تامین می‌کند. اهمیت تجارت ایران و چین ناشی از همکاری‌های اقتصادی گسترده، موقعیت جغرافیایی استراتژیک، برنامه‌های توسعه زیرساختی مشترک و توانایی عبور از تحریم‌هاست. این روابط به ایران کمک می‌کند تا از منابع طبیعی خود بهره‌برداری کند و چین نیز از موقعیت ایران برای تسهیل تجارت و دسترسی به بازارهای منطقه‌ای و جهانی بهره‌مند شود.از سوی دیگر، برای تضمین امنیت انرژی، چین تلاش کرده تا از وابستگی بیش از حد به یک کشور خاص اجتناب کند. دیدگاه رایج در محافل سیاست خارجی چین این است که این کشور نباید بیش از ۲۰ درصد نفت خام خود را از یک کشور خاص، چه روسیه باشد و چه عربستان سعودی وارد کند. با این حال، این استراتژی برای جلوگیری از وابستگی به یک کشور خاص، به‌طور کامل وابستگی چین به خاورمیانه را از بین نمی‌برد.

راهبرد سیاسی مشترک

چین اهمیت بسیاری برای حمایت از تلاش‌های ایران در بازسازی قدرت و جایگاه خود قائل است. چین خواهان ایجاد نوعی معماری امنیتی منطقه‌ای است که بر مبنای تعادل قدرت بنا شود و ایران به‌عنوان یکی از ارکان قوی و شریک اصلی چین در مقابله با سلطه ایالات متحده در امور امنیتی منطقه نقش ایفا کند. از این رو، تضعیف ایران با این رویکرد سازگار نیست. چین در سال ۲۰۲۱ یک سند ۲۵ ساله برای همکاری اقتصادی با ایران امضا کرد، اما پیشرفت در سرمایه‌گذاری و همکاری‌های اقتصادی همچنان محدود بوده است.ابتکار کمربند و جاده که اهمیت استراتژیک بالایی برای چین دارد ایران را به عنوان یک بازیگر کلیدی در طرح‌های ژئواکونومیک و ژئوپلیتیک در نظر می‌گیرد. در عین حال، سیاست چرخش به شرق تهران نشان دهنده تمرکز استراتژیک این کشور بر تقویت روابط با چین و دیگر کشور‌های آسیایی است.از سوی دیگر باید توجه داشت که با توجه به شرایطی که جامعه بین المللی در حال تجربه آن است و مجموع تحولات و تغییراتی که در غرب آسیا رخ داده از جنگ غزه تا جنگ روسیه و اوکراین و رویکرد اروپا نسبت به این جنگ و همزمان بازگشت دونالد ترامپ به قدرت در ایالات متحده، توسعه رابطه جمهوری اسلامی ایران با چین تبدیل به امری اجتناب ناپذیر شده است.رابطه چین با ایران چند ویژگی دارد. نخست آن که چین عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل است و رابطه حسنه با این کشور برای ایران قطعا یک مزیت خواهد بود. از سوی دیگر چین در زمینه مذاکرات هسته ای عضو برجام است و در قالب این مذاکرات چه در گذشته و چه امروز و چه قطعا در آینده نزدیک نقش چین برای ایران بسیار مهم است. در موضوعات جهانی و تقویت جنوب – جنوب نیز دیدگاه های ایران و چین بسیار به هم نزدیک است. تمام این واقعیت ها و اشتراکات زمینه های بسیاری را برای توسعه و تعمیق همکاری تهران-پکن فراهم می کند.

خراسان