وضعیت ایران در علم ژنتیک دنیا

خبرگزاری فارس: ژنتیک یا علم وراثت یکی از رشته‌های علوم زیستی است که با مطالعه این علم، خصوصیات یا صفات جانداران که از والدین به فرزندان به ارث می‌رسد و شباهت‌ها و تفاوت‌ها تشخیص داده می‌شود. مطالعه جدی ژنتیک در طول دو قرن اخیر صورت گرفته است و دانشمندان از طریق این علم به بهره‌های بسیاری برای پیشرفت در دنیا دست یافته‌اند، به طور مثال با استفاده از این علم می‌توان گیاهان مقاوم‌تر و پر محصول‌تری به دست آورد و حتی از روش مهندسی ژنتیک بتوان بیماری‌های وراثتی را درمان کرد و ژن‌های سالم را جایگزین ژن‌های معیوب کرد. کشور ما نیز در این علم پیشرفت بسیاری داشته است به طوریکه در حال حاضر جزء دهک اول کشورهای پیشرفته دنیا در علم ژنتیک قرار داریم. برای پیشرفت روز به روز در این علم نیز کارگاه‌های آموزشی و هم‌اندیشی‌های بسیاری برگزار می‌شود و بر همین اساس قرار است دومین کنگره بین‌المللی ژنتیک و چهاردهمین کنگره ملی ژنتیک ایران از امروز اول خرداد تا سوم خردادماه در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شود که در این زمینه با محمود تولایی رئیس انجمن ژنتیک ایران و دبیر این کنگره به گفت‌وگو نشستیم. دومین کنگره بین‌المللی ژنتیک و چهاردهمین کنگره ملی ژنتیک ایران قرار است از امروز برگزار شود، امسال برگزاری کنگره به چه صورت است؟ کنگره بین‌المللی ژنتیک و چهاردهمین کنگره ملی ژنتیک ایران هر دو سال یکبار برگزار می‌شود و امسال دومین دوره برگزاری این کنگره است که 20 استاد برجسته بین‌المللی از کشورهای اروپا، آسیا و منطقه به کنگره دعوت شدند. هزار مقاله دریافت شده است که از این مقالات تعداد 92 مقاله به عنوان مقاله برتر برای سخنرانی، 750 مقاله برای پوستر، 6 برنامه و کارگاه آموزشی و بازآموزی برای متخصصان ژنتیک، علوم آزمایشگاهی، پزشکان و سایر حرفه‌ها در نظر گرفته شده است و این کنگره دارای امتیاز بازآموزی وزارت بهداشت است. 7 برنامه هم اندیشی در موضوعات مختلف مانند آموزش علم ژنتیک و جهت گیری آن در حوزه تحصیلات تکمیلی، ارائه خدمات ژنتیک سلامت به جامعه مخاطب، ایمنی و سلامت غذا برگزار می‌شود. همچنین در این کنگره مسئله حفظ تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی نیز بررسی می‌شود. نمایشگاه محصولات شرکت‌های تولید کننده داخلی و خدمات خارجی نیز در این سه روز دایر است و هم اندیشی ویژه بین دانشجویان در حوزه‌های تحقیقاتی با اساتید خارج از کشور برای گسترش همکاری‌های علمی پیش بینی شده است. فعالیت‌های بنیاد خیریه ژنتیک و دوقلوهایی که در علم ژنتیک مورد توجه هستند و بلند همتان کوتاه قد از موضوعات حاشیه این همایش است که در محل تالار همایش‌های بین‌المللی دانشگاه شهید بهشتی برگزار می‌شود. هدف کنگره ارائه مقالات علمی و یافته‌های علمی است ولی فضا برای حضور محققان و شرکت‌های دانش بنیان نیز فراهم می شود. * تقدیر از برگزیدگان علم ژنتیک این کنگره همزمان با پنجاهمین سالگرد تاسیس انجمن ژنتیک برگزار می‌شود، برای گرامیداشت این موضوع مراسم خاصی دارید؟ انجمن ژنتیک ایران در سال 1346 تاسیس شده و در این 60 سال عدم فعالیت‌هایی وجود داشته ولی امسال پنجاهمین سالگرد فعالیت این انجمن را جشن می‌گیریم و در این جشن از چهره‌های تاثیرگذار حوزه علم ژنتیک در زمینه گیاهی، دارویی،‌انسانی، تقدیر می‌شود. در این کنگره حداقل 10 چهره تاثیرگذار در 7 گرایش تخصصی فعال کشور تقدیر می‌شوند. از مقاله برتر، پوستر برتر، محقق برتر و جوان برجسته نیز تقدیر می‌شود. به طور کلی شرایط ایران در علم ژنتیک به چه صورت است؟ ایرانیان از گذشته‌های بسیار دور از علم ژنتیک ‌آگاهی داشتند و ریشه‌های این آگاهی در کتاب اوستا که قرن‌ها قبل از میلاد است نمایان شده است در دوران تمدن ایران و اسلام نیز دیده می‌شود، حتی در نمودهای آن در شعر و ادبیات فارسی مثل شاهنامه نیز وجود دارد که نشان‌دهنده آگاهی از این موضوع و انتقال صفات بین فرزند و والدین است. ما در علم ژنتیک جزو دهک اول جهان هستیم پیشرفت‌های علم ژنتیک ایران در استفاده از شاخص‌های ژنتیکی مسیر خوبی را طی می‌کند، در حوزه تشخیص هویت ژنتیک هم مرکز تحقیقاتی علمی بسیار تاثیرگذار است و حتی برای تشخیص هویت شهدای گمنام بسیار فعالیت داشته است. شرکت‌های دانش بنیان این حوزه در حال تولید محصولات برجسته‌ای هستند که در سطح جهان در شرایط دوم یا سوم است. در حوزه ژنتیک ذخایر و گونه‌های گیاهی کشور ما معادل کل ذخایر ژنتیکی اروپا، گونه گیاهی معرفی کرده است به طوری که حداقل 28 هزار گونه گیاهی به جز میکرو ارگانیسم‌ها و گونه‌های جانوری و پزشکی معرفی شده‌اند. ژن‌های مربوط به تنوع زیستی به عنوان سرمایه آینده در اختیار مراکز پژوهشی قرار گرفته و در حوزه سلول‌های بنیادی هم موسسه رویان را داریم که بسیار نام آور است.