واکنش وزارت بهداشت به تعطیلی کمپ شفق

تسنیم: احمد حاجبی مدیر کل سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در واکنش به مصاحبه دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران با عنوان «تعطیلی کمپ شفق به دلیل پای کار نیامدن وزارت بهداشت» اظهار داشت: مرکز شفق که برای معتادان، براساس ماده 16 مصوبه قانون اصلاح مبارزه با مواد مخدر باید راه‌اندازی و مجوزهای لازم را دریافت می‌کرد تا نیروی انتظامی معتادان متهاجر را که در خیابان پیدا می‌کردند به این مرکز برده و با حکم قاضی می‌توانستند یک تا 3 ماه و حتی بیشتر نگهداری کنند ولی متاسفانه کمپ شفق به هیچ عنوان مجوز وزارت بهداشت را دریافت نکرد. وی افزود: کمپ شفق از ابتدای راه‌اندازی هیچ زمان نتوانست مجوزهای وزارت بهداشت را دریافت کند و در حال حاضر نیز شرایطی به وجود آمده که برخی‌ها مشکلات این مرکز را معطوف به دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌کنند زیرا منطقه جغرافیایی کمپ شفق تحت پوشش این دانشگاه بود ولی این در شرایطی است که کمپ شفق به هیچ عنوان استانداردهای لازم براساس آئین‌نامه ابلاغ وزیر کشور را رعایت نمی‌کرد. مجوز تحت فشار حاجبی ادامه داد: به هر حال یک مرکزی که می‌خواهد به عنوان مراکز ماده 16 فعالیت کند باید یک اصولی را رعایت کند و استانداردهایی را باید در نظر بگیرد ولی وقتی که کمپ شفق این استانداردهای لازم را رعایت نکرده است چرا در حال حاضر به دانشگاه علوم پزشکی تهران فشار می‌آورند که به صورت ناقص و تحت فشار به این مرکز مجوز دهد. در حالی که دانشگاه براساس اصول بهداشتی باید مجوز بدهد و نمی‌تواند تحت فشار چنین مجوزی را ارائه دهد. وی با اشاره به تامین و نظارت هزینه‌های کمپ شفق توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر و شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران عنوان کرد: وزارت بهداشت بر همین اساس نامه‌ای را مکتوب به ستاد مبارزه با مواد مخدر ارسال خواهد کرد و به صورت غیررسمی نیز با مسئولان این ستاد صحبت کرده‌ایم که تعطیل شدن کمپ شفق به دلیل رعایت نکردن اصول بهداشتی است. وزارت بهداشت را به کمپ شفق راه ندادند حاجبی ادامه داد: شرایط کمپ شفق آنقدر نامناسب بود که نه تنها فرد معتاد بهبود پیدا نمی‌کرد بلکه چند مشکل دیگر نیز به مشکلات این افراد اضافه می‌شد و ما در این زمینه بارها مکاتبه داشتیم که به مسائل بهداشتی این مرکز رسیدگی شود ولی جالب این است که حتی نمایندگان وزارت بهداشت نیز به این مرکز راه نمی‌دادند بطوری که مدتی قبل وقتی متوجه نابسامانی‌های این مرکز شدیم نمایندگان وزارت بهداشت به کمپ شفق رفتند ولی آنها را راه ندادند و مجبور شدیم که برای راهیابی به این کمپ تماس‌ها و هماهنگی‌های بسیاری انجام دهیم. وی در پاسخ به این پرسش که برخی مسئولان گلایه دارند که وزارت بهداشت همکاری لازم را برای استاندارد سازی کمپ شفق نداشته است، تصریح کرد: برخی که عنوان می‌کنند وزارت بهداشت همکاری لازم را برای مرکز شفق انجام نکرده است باید از آنها پرسید مگر وزارت بهداشت مجوزی به این مرکز داده است که بخواهد تصمیم، رسیدگی و نظارتی نیز بر این مرکز داشته باشد در حالی که ستاد مبارزه با مواد مخدر و شورای شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران هزینه این مرکز و نظارت آن را برعهده داشتند و حتی وزارت بهداشت را نیز اجازه نمی‌دادند وارد این مرکز شود و مصداق بارز آن نیز مربوط به چند وقت پیش است که نمایندگان وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و ایران و نهادهای دیگر وقتی برای بازدید می‌خواستند وارد کمپ شفق شوند آنها را راه نمی‌دهند. شفق غرق در تعفن حاجبی با اشاره به مشکلات متعدد کمپ شفق عنوان کرد: این مرکز اصلاً فاضلاب درستی نداشت و وقتی که نمایندگان ما با زحمات بسیار توانستند وارد کمپ شفق شوند با بوی بسیار متعفن مواجه شدند بطوری که مجبور شدند اسپند در فضای این مرکز روشن کنند بطوری که تمام فضا به رنگ آبی درآمده بود. کمپ شفق محل نگهداری انسان نیست وی با بیان اینکه به هیچ عنوان اصول انسانی در مرکز شفق رعایت نشده است، عنوان کرد: هدف از نگهداری معتاد در چنین مراکزی آن است که فرد به شرایط طبیعی و زندگی برگردد و وظیفه چنین مرکزی فراهم کردن چنین شرایطی است که این مورد در شفق مصداقی ندارد. حاجبی تصریح کرد: بنابراین وزارت بهداشت وقتی از گام نخست به مرکزی مجوز نمی‌دهد چرا برخی‌ها به این وزارتخانه فشار وارد می‌کنند، چرا نهادهایی که تامین کننده هزینه‌های مالی این مرکز بودند و موظف به نظارت آن نیز بودند برای استانداردسازی این مرکز تلاشی نکردند و این نهادها نیز نمی‌توانند عنوان کنند که از نابسامانی‌های مرکز شفق بی‌اطلاع بودند. شفق مجوز ندارد/بنابراین مرکز غربالگری نیز نباید شود وی تصریح کرد: ما در مرکز شفق شاهد آن بودیم که به هیچ عنوان آئین‌نامه وزیر کشور براساس استانداردهای مراکز ماده 16 رعایت نشد و حتی در حال حاضر نیز عنوان می‌کنند که مرکز شفق تعطیل شود ولی قسمت غربالگری آن فعال باشد در حالی که وقتی یک مرکز به هیچ عنوان استانداردهای لازم را ندارد چطور می‌تواند قسمتی از آن فعال باشد و قسمت‌های دیگر تعطیل. مانند آنکه یک بیمارستان مجوز فعالیت نداشته باشد و فقط عنوان شود که اورژانس‌ آن فعال باشد. (بابک دین‌پرست قبل از این به برخی رسانه‌ها عنوان کرده بود: طبق آخرین توافق انجام شده بین ستاد مبارزه با مواد مخدر و وزارت بهداشت، مرکز نگهداری معتادان شفق به مرکز غربالگری معتادان تبدیل خواهد شد.) وزارت بهداشت متولی درمان است نه رسیدگی به خلاف کاری‌ها حاجبی اظهار داشت: وزارت بهداشت متولی درمان و بهداشت مردم است و اگر در جایی خلافی صورت پذیرد وزارت بهداشت که نمی‌تواند ورود کند مانند آنکه در یک رستوران کار خلافی انجام شود. بنابر این باید اماکن ورود پیدا کند. در ضمن وقتی وزارت بهداشت به یک مرکز مجوز نداده است چگونه می‌تواند به آن رسیدگی کند و حتی وقتی از نظر انسانی خواستیم رسیدگی به این مرکز کنیم نمایندگان ما را به آن راه ندادند. تمام تخت‌های بیمارستانی جوابگوی معتادان کشور نیست در این راستا عباس زارع‌نژاد رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت به تسنیم گفت: بیشترین تلاش برای رسیدگی به مشکلات معتادان مسئله پیشگیری است زیرا با وجود چند میلیون معتاد در کشور حتی اگر بخواهیم تمام تخت‌های بیمارستانی را خالی کنیم نمی‌توانیم این حجم معتاد را درمان کنیم. بنابراین فرهنگ سازی مهم است و مثلاً وقتی فرهنگ رانندگی را اصلاح نمی‌کنیم چطور انتظار داریم وزارت بهداشت به حجم بالای تصادفات و خسارات جانی آن بپردازد. زارع‌نژاد خاطرنشان کرد: این فشارهایی که به وزارت بهداشت در مورد مرکز شفق می‌شود یک فشار به جلو است و به هیچ عنوان اینگونه مطرح کردن مسائل و به گردن انداختن مشکلات در حوزه وزارت بهداشت درست نیست و فقط می‌توانم این مسئله را عنوان کنم که وزارت بهداشت می‌خواهد مرکز شفق را براساس استانداردهای بهداشتی اصلاح شود و از بیان خیلی از مشکلات و پشت‌پرده‌ها پرهیز می‌کنیم تا با مسالمت این مسئله حل شود. براین اساس یکی از رسانه‌ها با تهیه گزارشی از مشکلات کمپ شفق از جمله مرگ، گرسنگی، ضرب‌ و شتم و... آورده است: اردوگاه اجباری درمان اعتیاد «شفق» یا به قول مسئولان «کمپ شفق» اردوگاهی است که بر اساس اصلاحیه قانون درمان اعتیاد مصوب مجمع‌تشخیص‌مصلحت‌نظام در سال 89 برای درمان معتادان متجاهر یعنی معتادانی که از ظاهرشان می‌توان پی به اعتیادشان برد ایجاد شد. قرار بود این اردوگاه زیرنظر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر ایجاد شود و وزارت بهداشت، ستاد مبارزه با موادمخدر، شهرداری تهران و... در ایجاد و تجهیز و ساماندهی معتادان در این مراکز مشارکت داشته باشند اما هیچ‌کدام از این اتفاق‌ها نیفتاد و در عمل شفق به جایی نگهداری معتادان برای مدتی کوتاه بدون رعایت کمترین حقوق انسانی‌شان بدل شد. آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگو‌های ما با معتادانی است که از «شفق» بازگشته‌اند با روایت‌هایی از مرگ، گرسنگی، ضرب‌وشتم و ... در ادامه این مطلب آمده است: 53 نفر از معتادانی که به شفق آورده شدند اسهال خونی گرفتند و مردند، انترن به بچه‌ها می‌گفت اگر برایم برقصی داروی سرماخوردگی می‌گیرید، «پایم را از خط زرد آن‌طرف‌تر گذاشتم و تا سرحد مرگ با لوله سبز کتک خوردم» و... اینها همه روایت‌های معتادانی است که تجربه رفتن به اردوگاه ترک اعتیاد اجباری «شفق» را از سر گذرانده‌اند. روبه‌رویم می‌نشینند و می‌گویند. شاید برای ساعت‌ها حرف دارند؛ روایت‌های تکان‌دهنده‌ای از شفق، از نگاه و سیستمی که معتاد را شهروند نمی‌داند یا حتی انسان؛ روایت‌هایی آنقدر تکان‌دهنده که گاه مجبورت می‌کند مصاحبه را قطع کنی و بروی قدم بزنی یا چند نفس عمیق بکشی.