حکم شرعی تقلب در امتحانات /تقلب با رضایت طرف مقابل؟

شروع فصل امتحانات برای بعضی از دانش‌آموزان و دانشجویان دلهره‌هایی ایجاد می‌کند. زیرا هستند جوانان و نوجوانانی که با وجود تسلط بر مطالب درسی، در حین آزمون‌ها دچار نگرانی و ترس شده و نمی‌توانند در امتحانات به‌خوبی موفق شوند. هرچند عده‌ای هم به‌جای درس خواندن و وقت گذاشتن برای یادگیری، به دنبال راهکارهای غلطی مثل «تقلب» می‌روند.

برای آشنایی با آثار دینی تقلب، استفتائات مراجع تقلید پیرامون «حکم شرعی تقلب در امتحانات» را بررسی کرده است.

حکم شرعی تقلب

پرسش: حکم تقلب در امتحان چیست؟

همه مراجع: تقلب در امتحان جایز نیست.

تقلب با رضایت طرف مقابل

پرسش: اگر طرف مقابل راضی به تقلب از روی نوشته‌اش باشد، حکم تقلب چگونه است؟

همه مراجع: رضایت شخص مقابل، هیچ تأثیری در حکم ندارد. (در هر حال، تقلب در امتحان جایز نیست.)

استفاده از مزایا درنتیجه تقلب در آزمون

پرسش: اگر دانش‌آموز یا دانشجویی در امتحانات از طریق تقلب، نمره قبولی کسب کند و به مرحله بالاتر برود و از مزایای آن استفاده کند، حکم استفاده از این مزایا چیست؟

آیت‌الله خامنه‌ای: تقلب حرام است، ولی اگر تخصص و مهارت لازم را برای کاری که برای آن استخدام شده دارد و مقررات استخدام رعایت شده، استخدام و دریافت حقوق اشکال ندارد.

آیت‌الله بهجت(ره): باید جبران کند آن درس را.

آیت الله مکارم شیرازی: در صورتی که در یکی دو ماده درسی تقلب کرده باشد، هرچند کار خلاف کرده، ولی مدرک گرفته شده و ادامه تحصیل و استخدام با آن مدرک اشکال ندارد.

آیت‌الله فاضل(ره): مشکل است، شرعاً نمی‌تواند از این مزایا استفاده کند.

آیت‌الله تبریزی: تقلب دروغ عملی است و جایز نیست و اگر کسی این کار را کرد و متصدی کاری شد که خبرویت نمی‌خواهد و مانند دیگران کار کرد، مانعی ندارد و در صورتی که آن کار خبرویت می‌خواهد و شخص مذکور خبرویت آن را ندارد، تصدی آن جایز نیست.

آیت‌الله صافی گلپایگانی(ره): تقلب در هر امری جایز نیست.

آیت‌الله سیستانی: استفاده او اشکال ندارد، گرچه عمل او (تقلب) جایز نیست.

نکته مهم: همان طور که ملاحظه می‌شود این پاسخ‌ها تنها از جنبه ارتقاء به رتبه بالاتر و استفاده از امتیازات و حقوق داده شده است و به حکم «تضییع حقوق دیگران» اشاره‌ای نشده است.

تقلب در امتحان‌های غیر اصلی

پرسش: تقلب در امتحان‌هایی که برای ورزیدگی و تست دانش‌آموزان انجام می‌شود، چه حکمی دارد؟

همه مراجع: تقلب در این نوع امتحانات هرچند حرام نیست، ولی زیان آن به خود شخص برمی‌گردد؛ مگر اینکه بگوید: خودم نوشتم که از باب دروغ، حرام می‌شود.

تقلب در آزمون‌های استخدامی

پرسش: تقلب در آزمون‌هایی که برای استخدام در مشاغل و ادارات صورت می‌گیرد، در دستمزدها و حقوق‌هایی که افراد بعد از تصدی شغل مربوطه دریافت می‌کنند، ایجاد شبهه می‌کند یا نه؟

همه مراجع (به جز وحید): اگر تخصص و مهارت لازم را برای آن کار دارد و مقررات پس از استخدام هم رعایت شده است، حقوقی که دریافت می‌کند، اشکال ندارد.

آیت‌اللّه وحید: استفاده از مزایای آن نهاد، جایز نیست.

تقلب در آزمون وروردی دانشگاه

پرسش: دانشجویی که در خود قدرت ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد را می‌بیند، چنانچه در امتحان ورودی تقلب کند و علت آن را عدم آماده بودن شرایط روحی و روانی، در آن زمان خاص و اصولاً عدم تبحر در تست‌زنی قلمداد کند، آیا عمل او جایز است؟

همه مراجع: تقلب در امتحان در هر صورت، جایز نیست.

تسنیم