مذاکرات ایران و طالبان؛ خیلی دور خیلی نزدیک

خبرگزاری ایسنا: دریابان علی شمخانی در بدو سفر یک روزه خود به کابل در دیدار با همتای افغانستانی خود اظهار کرد که "گفتگو‌های جاری میان ایران با گروه طالبان به منظور کمک به رفع مشکلات امنیتی موجود در افغانستان است. "

وی در عین حال تاکید کرد که "مجموعه ارتباطات و گفتگو‌های انجام شده با گروه طالبان با اطلاع دولت افغانستان بوده و این روند همچنان ادامه خواهد یافت. "

هر چند سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان به کابل ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی در برداشت، اما این بخش از سخنان وی بازتاب گسترده‌ای در فضای رسانه‌ای ایران و افغانستان و منطقه داشت.

البته این برای اولین بار نیست که تماس ایران با طالبان از سوی مقامات کشورمان تایید می‌شود. پیش از این نیز محمدرضا بهرامی، سفیر ایران در کابل در سال ۱۳۹۵ درباره تماس‌های تهران با طالبان گفته بود: هدف از تماس تهران با طالبان را کنترل و اشراف اطلاعاتی است و این تماس‌ها بر مبارزه جدی کشور‌های منطقه با تروریسم متمرکز است و ایران آماده همکاری در روند صلح حکومت افغانستان با طالبان است.

تایید مذاکرات ایران با طالبان از سوی دبیر شورای عالی امنیت ملی در حالی انجام می‌شود که هفته گذشته، مذاکرات نمایندگان گروه طالبان و آمریکا در ابوظبی انجام شد. در این مذاکرات سه روزه نمایندگانی از دفتر سیاسی طالبان در قطر، نمایندگانی از شاخه‌های نظامی این گروه، نمایندگان آمریکا و نمایندگانی از کشور‌های پاکستان، عربستان و امارات شرکت داشتند.

هر چند دولت افغانستان هم در این مذاکرات نمایندگان خود را فرستاده بود، اما طالبان با انتشار چند اطلاعیه تاکید کرد که حاضر نیستند با هیات دولت افغانستان گفتگو کنند.

علاوه بر این، در آبان ماه سال جاری نیز گفتگو‌های صلح چند جانبه افغانستان در مسکو با مشارکت نمایندگانی از گروه طالبان و شورای عالی صلح افغانستان برگزار شد.

این نخستین بار بود که هیاتی از گروه طالبان به صورت رسمی در نشستی در مسکو شرکت می‌کرد. دولت افغانستان در این نشست حضور رسمی نداشت و شورای عالی صلح به عنوان نهاد مستقل تصمیم به شرکت در این نشست گرفت.

در همین حال، سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان به افغانستان در حالی انجام شد که مذاکرات مهم پیرامون سند راهبردی میان دو کشور در حال انجام و پیگیری است و قرار است بر اساس این سند اختلافات بسیاری میان کابل و تهران در زمینه‌های مختلف حل و فصل شود.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان اخیرا اعلام کرد که ایران و افغانستان بر سر سند راهبردی در حال مذاکره هستند و این احتمال وجود دارد که در سال ۹۷ حداقل به پاراف برسانند.

هم‌چنین قرار است سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه و مسئول مذاکرات با افغانستان بر سر سند راهبردی به زودی سفری به افغانستان داشته باشد.

حمدالله محب رییس شورای امنیت ملی افغانستان در دیدار با شمخانی ابراز امیدواری کرد که سفر علی شمخانی و هیات همراه، روند نهایی‌سازی اسناد سیاسی، دفاعی، امنیتی و اقتصادی میان دو کشور را تسریع و برای امضاء روسای جمهور دو کشور آماده کند.

در مذاکرات میان حمدالله محب و دریابان شمخانی موضوعاتی از جمله، حمایت از نشست امنیتی منطقه‌ای که با حضور دبیران و مشاوران امنیت ملی ایران، افغانستان، روسیه، چین و هند چندی پیش در تهران برگزار شد و قرار است دومین نشست آن در کابل برگزار شود، تاکید بر خطر گسترش دامنه نفوذ داعش در افغانستان، حفظ، تقویت و گسترش پاسگاه‌های مرزی برای حفظ امنیت مرزها، همکاری علمی و انتقال فن‌آوری و تشریک مساعی در دیگر موضوعات مورد علاقه، تاکید بر باز گشایی بازارچه‌های مرزی، تسریع در حل و فصل اختلافات مرزی و برگزاری نشست مشترک مرزی میان کشور‌های ایران، افغانستان، پاکستان، ترکیه و ترکمنستان به عنوان عوامل موثر برای افزایش ضریب امنیتی مرز‌ها مورد بررسی قرار گرفت.

دریابان شمخانی در ادامه سفرش به کابل با رییس‌جمهوری این کشور دیدار کرد.

وی در این ملاقات خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان را فرصتی طلایی برای تقویت توانمندی‌های دفاعی و نظامی این کشور با اتکا به ظرفیت‌های داخلی و درون منطقه‌ای دانست و افزود: ملت‌های منطقه برای خروج کامل نیرو‌های آمریکایی که حضورشان جز جنگ و ناامنی حاصلی نداشته لحظه شماری می‌کنند.

دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان با اشاره به ضرورت افزایش گفتگو و تعامل سازنده میان گروه‌های مختلف در افعانستان و اجتناب از اقدامات خشن و مخل امنیت اظهار کرد: اقدامات پنهانی و مخرب برخی کشور‌های فرامنطقه‌ای به ویژه آمریکا کمکی به ایجاد صلح پایدار در افغانستان نخواهد کرد و پیچیدگی شکل‌گیری فرایند‌های مبتنی بر صلح سازی را افزایش می‌دهد.

محمد اشرف غنی رئیس جمهور افعانستان ضرورت ایجاد سازوکار‌های مشترک و فعال میان دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی دو کشور برای افزایش تحرک در حوزه مقابله با تروریسم، جرائم سازمان یافته و مبارزه با قاچاق مواد مخدر را مورد تاکید قرار داد و افزود: امنیت پایدار در مرز‌های مشترک اصلی‌ترین اولویت دولت افعانستان است.

وی رویکرد افغانستان به جمهوری اسلامی ایران را برگرفته از سیاستی راهبردی و در چارچوب تداوم و ارتقاء مناسبات در افقی بلند مدت عنوان کرد و افزود: فعال‌سازی ظرفیت‌های اقتصادی قابل مبادله بویژه در حوزه ترانزیت کالا، تجارت و مبادلات مرزی را تضمین‌کننده شکل‌گیری مناسبات پایدار و مبتنی بر منافع بلند مدت دو کشور است.

نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی هم‌چنین در دیدار با عبدالله عبداله با اعلام حمایت جمهوری اسلامی ایران از روند صلح در افغانستان با رویکرد درون افغانستانی، هر گونه اقدام بر خلاف این روند را آسیب زدن به امنیت و ثبات افغانستان دانست.

شمخانی با اشاره به اقدامات خصمانه آمریکا علیه کشور‌های مستقل، راهبرد آمریکا در منطقه را سلطه دائمی با غارت حداکثری و هزینه حداقلی ذکر کرد و افزود: راه‌اندازی جنگ‌های نیابتی و ایجاد گروه‌های تروریستی - تکفیری و حمایت مستمر از آنان در همین راستا برنامه ریزی شده است.

هم‌چنین رییس اجرایی افغانستان در این دیدار، امنیت پایدار را اصلی‌ترین نیاز منطقه و بستر رشد و شکوفایی اقتصادی و رفع محرومیت ملت‌های رنج دیده عنوان کرد و اظهار داشت: ما از ابتکارات جمهوری اسلامی ایران برای مبارزه با تهدید تروریسم و بازگرداندن ثبات و آرامش به منطقه استقبال می‌کنیم.

شمخانی هم‌چنین در ادامه سفرش به افغانستان با حامد کرزای رئیس‌جمهور پیشین افعانستان نیز دیدار کرد.

دبیر شورای عالی امنیت ملی در پایان سفرش به افغانستان، با مشاوران امنیت ملی ادوار مختلف این کشور در محل سفارت کشورمان در کابل گفتگو کرد.

در این دیدار دکتر زلمی رسول، رنگین دادفر سپنتا و محمد حنیف اتمر حضور داشتند و روند همکاری‌های امنیتی میان دو کشور در سال‌های ریاست جمهوری حامد کرزای و محمد اشرف غنی مرور شد. در این ملاقات همچنین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی و تاثیرگذاری آن بر شرایط امنیتی دو کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

به گزارش ایسنا، افغانستان به لحاظ تاریخی، فرهنگی و سیاسی و نیز ابعاد مختلف دیگر به ویژه در حوزه مهاجران افغان و قاچاق مواد مخدر همواره مورد توجه ایران بوده است و همانطور که مسئولان کشور بار‌ها اعلام کرده‌اند، امنیت افغانستان امنیت ایران است. بعد از اشغال افغانستان توسط آمریکا و حضور طولانی مدت نیرو‌های آمریکایی در این کشور این مساله از جمله مشکلات دیگر ایران در رابطه با همسایه شرقی‌اش بوده است.

علاوه بر این، در یکی دو سال گذشته با گسترش حضور داعش در منطقه، این نگرانی که بعد از عراق و سوریه، اعضای این گروه تروریستی با حمایت کشور‌های حامی داعش به افغانستان نقل مکان کنند و از این زاویه تهدیدی دیگر برای ایران و دیگر کشور‌های نزدیک به افغانستان محسوب شوند، مورد توجه مقامات کشورمان در دیدار‌ها و رایزنی‌هایشان با مقامات کشور افغانستان بوده است. روسیه نیز از جمله کشور‌های نگران در این رابطه است و تلاش دارد تا در این رابطه ابتکار عمل‌هایی را به دست بگیرد.

در ماه‌های اخیر، اخبار و گزارش‌هایی از همکاری ایران و روسیه برای مقابله با گسترش و نفوذ داعش در مرز‌های شرقی شان شنیده می‌شود که برگزاری نشستی در مسکو با گروه طالبان و نیز اعلام رسمی ایران در رابطه با مذاکره با طالبان را توجیه می‌کند. به نظر می‌آید ایران و روسیه تلاش‌هایشان در این رابطه را گسترش و سرعت داده‌اند.