تدابیر اردوغان برای جنگ اقتصادی با آمریکا

صبح نو: «رجب طیب اردوغان» رییس‌جمهوری ترکیه در اظهاراتی از افزایش مبادلات اقتصادی آنکارا با پکن و استفاده از «یوآن» چین به جای دلار، در جنگ اقتصادی کشورش با آمریکا خبر داد

این سخنان اردوغان و تاکید بر استفاده از «یوآن» به جای دلار در مبادلات تجاری با چین تنها دو روز پس از افزایش تنش‌ها میان آنکارا و واشنگتن بر سر یک کشیش آمریکایی صورت می‌گیرد که دولت اردوغان او را متهم به ارتباط با نظامیان شرکت‌کننده در کودتای نافرجام ۲۰۱۶ و جاسوسی برای آمریکا کرده است. این تنش‌ها به‌ویژه پس از آن بالاگرفت که واشنگتن از تحریم دو تن از وزرای کابینه اردوغان (وزیران کشور و دادگستری ترکیه) در واکنش به بازداشت کشیش آمریکایی (اندرو برانسون) خبر داد. اقدامی که اردوغان آن را بی‌فایده و بی‌تأثیر بر اقتصاد کشورش عنوان و بر مقابله به مثل با این اقدام آمریکا تاکید کرده است. اردوغان پس از تحریم دو تن از وزرای کابینه خود توسط آمریکا همچنین اعلام کرد که به تلافی تحریم وزرای کشور و دادگستری ترکیه توسط واشنگتن، ترکیه هم دو وزیر آمریکایی را تحریم می‌کند.

درخواست همکاری اردوغان از مردم رییس‌جمهوری ترکیه علاوه‌بر این دیروز شنبه خطاب به مردم کشورش از آن‌ها خواست تا ارز و طلای خود را به «لیر» تبدیل کنند چرا که آنکارا با یک جنگ اقتصادی بزرگی روبه‌رو است. وی که به تازگی دور جدیدی از ریاست‌جمهوری خود را در این کشور شروع کرده است مصمم است تا با ایجاد برنامه‌های ۱۰۰ روزه در عرصه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی گام‌های اساسی در توسعه دولت الکترونیک، تأمین زیر ساخت‌های امنیتی و دفاعی و توسعه اقتصادی و صنعتی ترکیه بردارد. رییس‌جمهوری ترکیه برای رویارویی بهتر با جنگ اقتصادی علاوه‌بر جایگزینی «یوآن» به جای دلار قصد دارد بازار‌های اقتصادی خود را با چین، مکزیک، روسیه و هند تجربه کند و این کشور‌ها را مقصد اول صادرات و واردات محصولات خود قرار دهد.

گفته می‌شود ترکیه برنامه چشم‌انداز ۲۰۲۳ را پیش رو دارد و در تلاش است تا برنامه‌ریزی‌های کوتاه مدت پنج ساله به اهداف بلند مدت خود در عرصه‌های اقتصادی و سیاسی دست یابد.

اردوغان همچنین اعلام کرد که مراکز تجاری ترکیه در ۳۵‌کشور با هدف گسترش روابط تجاری ترکیه راه‌اندازی می‌شوند. برای نخستین‌بار است که ترکیه بخشی از مبادلات تجاری خود با چین را در قالب واحد پولی «یوآن» انجام می‌دهد.

تصمیم اردوغان برای جایگزینی واحد پولی چین به جای دلار در حالی روز گذشته صورت گرفت که «مولود چاووش‌اوغلو» وزیر خارجه ترکیه روزجمعه و در حاشیه نشست «آ. سه. آن» در سنگاپور با «مایک پامپئو» همتای آمریکایی خود دیدار و درباره تحریم‌های آمریکا علیه ترکیه گفتگو کرد.

این دو همچنین درباره مسائل مورد اختلاف بین دو کشور، از جمله آزادی «اندرو برانسون» کشیش آمریکایی، نقشه راه منبج و شبه‌نظامیان کُرد در شمال سوریه، استرداد «فتح‌الله گولن» واعظ و اپوزیسیون آمریکانشین و روابط دوجانبه صحبت و بر حل مشکلات تاکید کردند.

دیدار بدون نتیجه وزرای آمریکا و ترکیه اقدام عملی دیروز رییس‌جمهوری ترکیه در جایگزین کردن «یوآن» به دلار نشان می‌دهد که گفت‌وگوی وزرای خارجه دو طرف بدون دست‌یابی به نتیجه خاصی انجام گرفته است و تنها دیداری بیش میان اوغلو و پمپئو نبوده است. روابط ترکیه با آمریکا طی سال‌های اخیر به خاطر مسائلی مانند حمایت نظامی واشنگتن از شبه‌نظامیان کُرد سوری، عدم استرداد فتح‌الله گولن (طراح ادعایی کودتای نافرجام ۱۵ جولای ۲۰۱۶)، تهدید به تحریم به خاطر خرید سامانه‌های پدافند موشکی ۴۰۰‌-S از روسیه و همچنین بازداشت کشیش آمریکایی در ترکیه، وارد تنش شده است. اندرو برانسون در اکتبر سال ۲۰۱۶‌به اتهام همکاری با سازمان گولن و عاملین کودتای نافرجام ۱۵‌جولای همان سال، توسط نیرو‌های امنیتی ترکیه بازداشت شد. برانسون پس از ۲۱‌ماه بازداشت، روز گذشته. به حبس خانگی منتقل شد.

همچنین افزایش این تنش‌ها در روز‌های اخیرموجب شد تا کنگره آمریکا هم به تحرک واداشته شود و قانون‌گذاران آمریکایی جلوی فروش جنگنده‌های اف‌۳۵ به ترکیه را بگیرند.

آمادگی ترکیه برای تجارت با ایران از طریق پول ملی

گفته می‌شود یکی دیگر از موضوعات مورد تنش ترکیه و آمریکا تحریم‌های واشنگتن علیه ایران است که آنکارا در این‌باره اعلام کرده است که با تحریم‌های واشنگتن علیه ایران مخالف است چرا که منابع نفتی و گازی خود را از ایران تأمین می‌کند و نمی‌تواند جایگزینی مناسب برای آن داشته باشد. ترکیه در چهار ماه نخست سال جاری میلادی بیش از ۵۵‌درصد از نفت خام مورد نیاز خود را از ایران خریداری کرده است.

البته ماه گذشته اردوغان از عزم جدی کشورش برای تجارت با ایران از طریق پول ملی خبر داده بود و عنوان کرد، هدف از این اقدام مقابله با اثرات نامطلوب نوسانات نرخ ارز‌های مرجع تجارت بین‌الملل همچون دلار است.

تحلیل‌گران معتقدند؛ انجام تجارت با ارز‌های ملی بین کشور‌ها یکی از بهترین راهکار‌های مقابله با نوسان نرخ ارز است. از آنجا که نرخ دلار و یورو که به‌طور مستمر دچار نوسان شده و صادر‌کنندگان و واردکنندگان برخی کشور‌ها را با مشکل و سردرگمی دچار می‌کند می‌توان با تجارت پول ملی طرف‌های مورد تجارت از سقوط واحد‌های رایج پولی آن کشور‌ها کاست. از این‌رو چین، روسیه، هند، ایران و ترکیه با ایجاد واحد پولی رایج خود می‌توانند از اقدامات مخرب جنگ اقتصادی آمریکا بیشتر در امان باشند.