شکل‌گیری مثلث قدرت ایران، قطر و ترکیه

روزنامه صهیونیستی «جروزالم پست» روز شنبه در تحلیلی پیرامون «شکل‌گیری ائتلاف ایران، ترکیه و قطر» نوشت: سفیر ایران در ترکیه در 17 جولای گفت که تهران خواهان همکاری با ترکیه در نبرد با تروریست‌هاست و حتی احزاب کرد این کشور را «خرابکار» برشمرد. آخرین اظهار نظر یک مقام ایرانی و نیز تصمیم ترکیه در اعزام نیرو به قطر در بحبوحه تنش با عربستان نمایانگر ایجاد حوزه نفوذ جدی ایران، قطر و ترکیه بوده و این خود موردی بالقوه در نفوذ در منطقه و اسرائیل است.

قطر و ترکیه از دهه گذشته به این سو روابط نزدیک با حماس دارند. برقراری رابطه گرم جدید بین دوحه، تهران و آنکارا موجب تهدید اسرائیل شده و اسرائیلی‌ها را به ریاض و قاهره نزدیک‌تر کند. این امر همچنین به نشانه پایان دادن به این تعریف تقسیم شدن خاورمیانه بین ائتلاف به رهبری سعودی و ائتلاف تحت رهبری ایران است. این روزنامه نوشت: ایران با ائتلاف خود با ترکیه و دیدگاهش پیرامون گروه‌های کرد در سوریه در حال ارسال پیامی مهم بوده و با تغییر 180درجه‌ای در رویکردش در منطقه خواهان روابط گرم با آنکارا شده است. این دو کشور البته در سال‌های گذشته اختلافاتی با هم داشتند اما «احمد داوود اغلو» نخست وزیر ترکیه در مسیر آرام کردن اوضاع در سال 2016 از تهران دیدار کرد و درباره اختلاف نظر دو طرف پیرامون سوریه به رایزنی پرداخت. البته وزیر خارجه این کشور در سال 2017 و در نشست امنیتی مونیخ اتهام‌هایی را به ایران زد که این سخنان بی‌جواب نماند و «بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت خارجه ایران بلافاصله واکنش نشان داد و ترکیه را به حمایت از گروه‌های خرابکار متهم نمود. اما این وضع با انتخاب قطر از سوی ترکیه در هنگام بحران دوحه با عربستان تغییر یافت. ترکیه در دو هفته نیروهای خود را به قطر اعزام کرده و به این کشور کوچک مواد غذایی داد. شبکه الجزیره قطر حتی از حضور هزار نظامی ترکیه در قطر خبر داد. این در حالی است که قطر از سوی تحلیلگران سعودی و اماراتی متهم به تعامل با ایران و حمایت از افراط گرایان منطقه است. این روزنامه در بخشی دیگر نوشت: بحران قطر، ترکیه و ایران را نزدیکتر کرد. ترکیه جمعه گذشته متعهد به حل تنش ریاض _دوحه از طریق رایزنی با «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا شد و از ریاض درخواست کرد تا در رویکردهایش تعدیل کند. در سال‌های اخیر خاورمیانه از منظر نبردهای قومیتی رویت شده است. ایران، حزب الله، و حوثی‌های یمن از یک سو با سنی‌های منطقه در مخالفت بودند و اوضاع سوریه و عراق از نمادهای این شکاف هستند. اینک روابط بین ایران، قطر و ترکیه یک حوزه سوم و در تقابل با اختلاف‌های فرقه‌ای ایجاد کرده است. حال سئوال این است که چگونه رابطه عمیق قطر و ترکیه موجب تقویت قدرت ایران شده و ضلع سومی را در منطقه ایجاد می‌کند. تاثیر این ضلع سوم بر اسرائیل در این معما این است که اسرائیل می‌تواند در این گیر و دار روابطش را با عربستان نزدیکتر کند. هرچند که تل آویو با ترکیه نیز روابط دارد و بدان مفهوم است که آنکارا شریک مهم و تاثیرگذار در امور امنیتی منطقه است. در خاتمه این مطلب آمده است: اسرائیل البته از عدم حضور صلح‌بانان ترکیه در غزه و این‌که خود را در مواجهه با نیروهای این کشور همچون عربستان در مرزهای قطر می‌بیند، خوشحال است اما شناختن روابط ترکیه ، ایران و قطر برای اسرائیل جهت ارزیابی رویکردهایش در قبال عربستان و تنش در سوریه در امتداد مرزهای لبنان مهم است.