پیشروی «ارتش آزاد-جیش الفتح» در شمال استان لاذقیه + نقشه و گزارش تصویری

سرویس بین الملل فردا: در پی پیشروی های کند اما فوق استراتژیک ارتش سوریه و متحدان آن ها در شمال شهر حلب و افزایش احتمال محاصره معارضان مسلح در این شهر، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه دست به ابتکارات جدیدی زد تا بتواند سهم بیش تری در معادلات آینده سوریه از آن خود کند. در مورد اقدامات جدید اردوغان در پرونده سوریه، به زودی گزارش مجزایی منتشر خواهد شد؛ اما در این گزارش، صرفا بر یکی از این اقدامات یعنی «بازگشایی جبهه عملیاتی جدید در شمال سوریه» تمرکز می کنیم.

آیا پوتین وارد بازی اردوغان خواهد شد؟

زمینه های سیاسی عملیات

بیش ترین حجم نیروی ارتش سوریه و گروه های بسیج مردمی (قوات دفاع مردمی) را ساکنان دو استان ساحلی «لاذقیه» و «طرطوس» تشکیل می دهند که عمدتا علوی مذهب هستند. در این میان، در شمال استان لاذقیه و در مجاورت کوه های هم مرز با ترکیه، بافت ساکنان ترکیبی از اهل تسنن و علوی ها هستند که در طول تاریخ اختلافات جدی داشته اند. همچنین از نظر قومیتی نیز درصد قابل توجهی را ترک تباران سنی مذهب تشکیل می دادند که در طول تاریخ در صدد سیادت و به بردگی گرفتن علوی های عرب بوده اند.

تصویر بالا: موقعیت محل درگیری را در نقشه کلی سوریه نشان می دهد. بخش سبزرنگ در شمال شرق استان لاذقیه، محل جغرافیایی عملیاتی است که به دستور اردوغان، دو روز قبل با حضور جیش الفتح وارد مرحله تازه ای از درگیری ها شد.

تصویر پایین: مرز ترکیه و نقش این کشور در تسلیح و ارسال تروریست برای ناامنی در این منطقه عملیاتی را نشان می دهد.

لازم به ذکر است که هر دو نقشه کمی قدیمی است و به چند ماه قبل اختصاص دارد!

پیشروی های دو روز قبل گروه های تروریستی در محدوده روستای «عین القنطره» بود که در نقشه پایین مشخص است.

در سال 2012 و تبدیل بحران سوریه به جنگ داخلی، شهرهای شمالی استان لاذقیه مانند «سلمی»، «ربیعه» و «حلوه» به کنترل ارتش آزاد درآمد. یک سال بعد و با تسلیح معارضان این منطقه به وسیله ترکیه، ارتش آزاد عملیات پیشروی در این منطقه را کلید زد و توانست روستاها و شهرهایی مانند «دورین»، «غمام» تصرف کند و در خط مقدم شهرهای علوی نشین «الحفه» و «البهلولیه» با ارتش سوریه و نیروهای مردمی بجنگد.

نمایی از شهر سلمی

این شهر از سال 2012 به تصرف ارتش آزاد سوریه درآمد و از آن زمان تا چند ماه قبل، پایگاه اصلی معارضان در استان لاذقیه بود.

اما چند ماه قبل ارتش سوریه در یک سلسله عملیات موفق به آزادسازی این شهر استراتژیک شد.

این عملیات که «تحریر الساحل» (آزادسازی استان های ساحلی سوریه) لقب گرفته بود، با انتقادات جدی در میان معارضان همراه بود؛ زیرا در آن زمان معارضان مدعی بودند از حمایت های گسترده مردمی در استان های مرکزی سوریه برخوردارند و از ارتش آزاد انتقاد کردند که چرا به جای عملیات در استان های ادلب و حماه - که مدعی بودند از حمایت های مردمی بیش تری برخوردارند - جبهه عملیاتی در استانی گشوده شده که پایگاه اصلی مردمی نظام حاکم است؟

تصویری بالا، سمت راست: جمال معروف، از فرماندهان سابق ارتش سوریه و از مؤسسان ارتش آزاد سوریه، فرمانده عالی گردان «جبهه ثوار»

جمال معروف، نخستین طراح سلسله عملیات های موسوم به «تحریر ساحل» بود. او در توجیه این عملیات، صراحتا از استدلال های انتقام گیری از خانواده (کودکان، پیرمردها و پیرزن ها و مادران) و تروریسم استفاده می کرد.

تصویر بالا، سمت چپ: نامه رسمی جمال معروف به ایالات متحده برای تقاضای حمایت تسلیحاتی، مالی و لجستیکی

تصویر پایین: سازمان تروریستی جبهه النصره، جمال معروف را رسما «مرتد» اعلام کرد و با حمله غافلگیرانه به مقر مرکزی جبهه النصره، فرماندهان این گروه مسلح را قتل عام کرد.

جمال معروف در زمان حمله مزبور موفق به فرار از طریق تونل شد و امروز در ترکیه با حمایت رسمی سازمان امنیت این کشور در حال فعالیت علیه وطن خود (سوریه) است!

در آن زمان «جمال معروف» فرمانده عالی «جبهه الثوار» - از اصلی ترین گردان های حاضر در این عملیات و یکی از گردان های بزرگ ارتش آزاد سوریه در آن زمان- و یکی از فرماندهان اصلی ارتش آزاد سوریه در شمال سوریه، در پاسخ به این انتقادات اظهار داشت: «ما با این عملیات، در واقع دو هدف را دنبال می کنیم. از سویی می توانیم به سمت زادگاه اسد پیشروی کرده و با خمپاره و موشک، اصلی ترین پایگاه های وی را هدف قرار دهیم. به این ترتیب، رژیم بشار وادار به امتیازدهی به انقلابیون(!) خواهد بود!! علاوه بر آن، ما می دانیم که بدنه نیروهای مسلح حامی بشار را فرزندان و جوانان همین استان های ساحلی تشکیل می دهند. برای همین وقتی ما به سمت خانه و کاشانه آن ها حمله کنیم؛ آن ها پادگان ها و گردان های اصلی خود را ترک کرده و به روستا و شهر خود می آیند تا از خانواده خود دفاع کنند. به این ترتیب، ارتش سوریه در سراسر کشور به یک ساختار تحلیل رفته و نیمه تعطیل تبدیل شود!»

بافت کوهستانی و پوشش گیاهی چشم نواز این منطقه، به ترکیه این امکان را می دهد تا به سادگی مجموعه گسترده ای از تروریست ها و تسلیحات پیشرفته جنگی را به منطقه اعزام کند.

ورای این ادبیات به شدت تروریستی که رسما سربازان ارتش را به انتقام گیری از خانواده هایشان تهدید می کند، مرور سرنوشت جمال معروف می تواند ابعاد این عملیات را بهتر نمایان کند. جمال معروف تقریبا یک سال بعد به علت حمایت رسمی از آمریکا و تأکید بر عدم تعیین هویت اسلامی یا سکولار برای نظام آینده سوریه، از سوی جبهه النصره «مرتد» اعلام شد! بعد از اعلام حکم نامبرده، تروریست های وابسته به النصره به مقر مرکزی جبهه ثوار حمله کرده و 54 فرمانده عالی آن را به صورت نمادین سر بریدند. شخص جمال معروف که فرماندهی عالی آن ها را برعهده داشت، توانست با تغییر قیافه به ترکیه بگریزد و تا امروز در جنوب ترکیه (شهر غازی عینتاب) با حمایت های رسمی اردوغان به فعالیت های دیپلماتیک و مشاوره نظامی به ارتش آزاد مشغول باشد.

تنها اشاره ای از اردوغان کفایت می کرد تا ستاد فرماندهی تروریستی جیش الفتح به تروریست های تکفیری وابسته به خود فرمان دهد با انتقال سریع السیر به شمال استان لاذقیه، این منطقه را به آشوب بکشانند.

4 گروه تروریستی «احرار الشام»، «فیلق الشام»، «جبهه النصره» و «حزب اسلامی ترکستان» به فرمان جیش الفتح به این منطقه اعزام شدند. ساعاتی بعد، تروریست های ازبک متشکل شده در گردان «مهاجران ازبک» هم به جمع این 4 گروه تروریستی رسید تا بتوان ادعا کرد حجم نیروهای خارجی در این عملیات تروریستی بیش تر از تکفیری های سوری است!

جالب این جاست که گروه تروریستی «فیلق الشام» همچنان خود را وابسته به ارتش آزاد و اصطلاحا «معارضان میانه رو» می خواند!!

جالب این جاست که یکی از کسانی که آن روز حکم ارتداد جمال معروف را تأیید کرده بود، «عبدالله المحیسنی» از اتباع عربستان سعودی است که این روزها فرماندهی و رهبری «جیش الفتح» را برعهده دارد. حالا بعد از سه سال و در حالی که عملیات های سه گانه «تحریر ساحل» طی این سه سال با شکست جدی مواجه شده است، دو شب قبل ستاد فرماندهی تروریستی «جیش الفتح» به رهبری عبدالله المحیسنی اعلام کرد با مشارکت مجموعه ای از گروه های تروریستی تکفیری شامل «احرار الشام»، «فيلق الشام»، «جبهه النصره» و «حزب اسلامی تركستان» به گروه های ارتش آزاد واقع در شمال استان لاذقیه پیوسته اند تا عملیات «معرکه یرموک» را برای پیشروی در این استان علوی نشین کلید بزنند.

در نبردهای کوهستانی، خمپاره تأثیر به سزایی دارد.

به نظر می رسد اردوغان دستور داده بود هر چه موشک و خمپاره در مرزهای استان لاذقیه در اختیار ارتش ترکیه است، به سرعت به دست تروریست های جیش الفتح رسانده شود!

با توجه به وابستگی قطعی جیش الفتح به سازمان امنیت ترکیه (میت) و مشاهده وضعیت فعلی طراح اولیه این عملیات (جمال معروف) می توان قاطعانه ادعا کرد این عملیات از سوی سازمان امنیت ترکیه و با اشراف شخص رجب طیب اردوغان طراحی شده است. به این ترتیب، اردوغان می خواهد با استفاده از ابزار جیش الفتح، تمرکز ارتش سوریه برای عملیات در حلب را از بین ببرد.

آیا ملت سوریه و رزمندگان جبهه مقاومت حق ندارند از روسیه بپرسند چرا امنیت را در مرزهای شمالی سوریه با ترکیه (به خصوص در استان لاذقیه) را "غیرمهم" و "غیرفوری" تشخیص داد تا قربانی «آتش بس پوشالی» شود؟

حال ارتش سوریه یا باید در دو جبهه همزمان و با تمام قوا بجنگد یا این که از قدرت عملیات در محور حلب کاسته می شود؟ نکته دوم این است که حتی در صورتی که ارتش در حلب به پیشروی کند خود ادامه دهد و طی یک ماه آینده فرضا بتواند اردوگاه حندرات و حتی محله بنی زید را آزاد کند؛ در صورتی که تروریست های جیش الفتح و نیروهای وابسته به اردوغان بتوانند تا دروازه های شهرهای سلمی و ربیعه برسند، در مذاکرات سیاسی باز هم اردوغان می تواند به صورت جدی سهم خواهی کند.

نقش زیانبار آتش بس؛ آش دست پخت روسیه برای ملت سوریه!

در سه ماه پایانی سال گذشته میلادی، معارضان با نصب سامانه پیشرفته خمپاره انداز و انتقال موشک های اسکود به ارتفاعات روستای «دورین»، توانستند چند بار روستای «قرداحه» (زادگاه بشار اسد) را هدف موشک های خود قرار دهند. همچنین تسلط بر ارتفاعات جنوب شهر حلوه، به معارضین این امکان را می داد که با انتقال موشک های دوربرد اسکود به این منطقه، پایگاه هوایی «حمیمیم» (پادگان اصلی محل حضور نیروهای روس) را هدف موشک خود قرار دهند.

پاییز سال گذشته دو گروه تروریستی سلفی «جیش الاسلام» و «احرار الشام» از ارتفاعات دورین، روستای «فرداحه» (زادگاه بشار اسد و پدرش حافظ اسد) را هدف حملات موشکی نمادین قرار دادند.

اما همین کار، باعث نگرانی روسیه در بدو ورود نظامی به بحران سوریه شد؛ زیرا این موشک ها می توانستند پایگاه هوایی حمیمیم (محل استقرار ارتش روسیه در سوریه) را نیز هدف قرار دهند.

به این ترتیب، روسیه برای دفاع از خود، الویت نبرد در سوریه را این جبهه عملیاتی قرار داد.

اما با عقب راندن نسبی معارضان در این منطقه، ناگهان این جبهه عملیاتی بسیار مهم را رها کرد!!

با توجه به همین نکته، روسیه یکی از الویت های عملیاتی خود را پاکسازی استان لاذقیه قرار داد و توانست معارضین این منطقه را تقریبا به طور کامل از این استان بیرون کند! تنها یک نوار کوتاه در شمال این استان و اطراف شهرک «کبانی» تحت سیطره ارتش آزاد ماند! در جریان این عملیات که حدودا 3 ماه به طول انجامید، مهم ترین و اصلی ترین پایگاه های ارتش آزاد یعنی شهرهای «سلمی» و «ربیعه» آزاد شد و حتی خود معارضین به شکست جدی خود در این محور عملیاتی اعتراف کرده بودند.

شادی شبه نظامیان داوطلب مردمی مبارزه علیه گروه های معارض و تروریست، بعد از آزادسازی ربیعه و سلمی (5 ماه قبل)

با این حال و در شرایطی که انتظار می رفت با تداوم عملیات ارتش و پشتیبانی نیروی هوایی روسیه، ارتش سوریه بتواند با بیرون راندن کامل ارتش آزاد از استان لاذقیه، نبرد را به شهر استراتژیک «جسر الشغور» در جنوب استان ادلب برساند؛ ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه اعلام کرد نیروهای خود را در سوریه کاهش می دهد و «آتش بس» را در دستور کار قرار داده است!

برخلاف ظواهر، به نظر می رسد ابتکار عمل در این جبهه عملیاتی صرفا در اختیار این دو نفر باشد!

آیا سرنوشت کشور و ملت سوریه برای این دو نفر اهمیتی در مقایسه با احیای امپراطوری دارد؟

گفتنی است در صورت تداوم این عملیات، از طرفی ارتش می توانست وارد جسر الشغور شده و خط پشتیبانی و لجستیک گروه های تروریستی در منطقه جنگی بسیار مهم «سهل الغاب» را قطع کند. همچنین با آزادسازی و تثبیت امنیت در مرزهای ترکیه با استان لاذقیه، به سمت آزادسازی مرزهای ترکیه با استان ادلب حرکت کند.

تسلیحات پیشرفته و سنگینی که از مرزهای ترکیه وارد این جبهه عملیاتی شد.

به نظر می رسد این تسلیجات - در صورتی که به جنوب حلب انتقال یابد - بتواند حتی معادلات جنوب حلب را هم تحت الشعاع قرار دهد.

به این ترتیب عملیاتی که از نظر نظامی، «کاملا استراتژیک» ارزیابی می شد طی یک تصمیم غیرمنتظره کاملا متوقف شد! تقریبا سه ماه بعد از اجرای این آتش بس تحمیلی، ارتش آزاد در قالب گروه «لشکر 2 ساحلی» با سازمان دهی نیروهای خود، بار دیگر توان خود را بازیابی کرد و از یک ماه قبل درگیری های پراکنده از سر گرفته شد. با این حال هیچ یک از طرفین، تفوق کافی را نداشتند و تغییر محسوسی در خطوط مقدم عملیات پیش نیامد!

جیش الفتح ادعا می کند استراتژی اردوغان برای تجت الشعاع قرار دادن جبهه نبرد با حلب موفق شده است.

اما در خلال آن، نکته مهم تری مطرح شده است: «آیا شب گذشته - که معارضین در داخل حلب عملیات گسترده ای برای عقب راندن ارتش کلید زدند - بمب افکن های روس از بمباران حلب خودداری کردند؟!»

ورود جیش الفتح و تغییر معادلات

با ورود جیش الفتح، تسلیحات پیشرفته از مرزهای ترکیه به دست معارضین و گروه های تروریستی رسید و آن ها با تسلیحات سنگین - که حتی در نبردهای جنوب حلب هم صرفا در دست ارتش آزاد بود و جیش الفتح به آن دسترسی نداشت! - با سرعت بالایی در حال پیشروی هستند.

با ورود تروریست های خارجی وابسته به جیش الفتح به این محور عملیاتی، موازنه قوا به هم خورد و تروریست ها طی 36 ساعت پیشروی قابل توجهی داشتند.

اما با انتقال نیروهای کمکی ارتش سوریه، از شب گذشته بار دیگر موازنه برقرار شده است.

مناطق سبزرنگ: تحت کنترل معارضان

مناطق آبی رتگ: منطقه ای که گروه های تروریستی پیشروی کردند

مناطق قرمزرنگ: تحت کنترل ارتش سوریه

سرعت پیشروی معارضان در این محور، نشان دهنده غافلگیری نیروهای ارتش سوریه بود. معارضان توانستند طی یک شبانه روز، 6 روستا، 4 تپه و ارتفاعات و دو پاسگاه جاده ای ارتش را فتح کرده و اصطلاحا خط اولیه دفاعی نظام را بشکنند! آن ها در روز دوم نیز به پیشروی خود ادامه داده و توانستند روستای «عین القنطره» و دو کوه حاشیه جنوبی آن را اشغال کنند. با این حال در مقایسه با روز اول نبرد، پیشروی آن ها بسیار کند شده بود.

نقشه روز دوم عملیات که معارضان منتشر کرده اند و از سوی منابع وابسته به نظام سوریه تأیید نشده است.

سرعت پیشروی معارضین در روز دوم فروکش کرد و از دیشب به نظر می رسد ارتش در حال نبرد شدید برای بازپس گیری مناطق تحت سیطره خود بود. هنوز اخبار موثقی در مورد پاتک ارتش در این محور عملیاتی منتشر نشده است؛ اما حسین مرتضی (خبرنگار العالم) در صفحع شخصی خود در توئیتر مدعی شد تمام روستاهای اشغال شده طی دو روز اخیر - به استثناء روستای «نحشبا» - از سوی ارتش و متحدان آزاد شد. البته این خبر هنوز از سوی العالم منتشر نشده است!

ادعای ستاد فرماندهی تروریستی جیش الفتح در مورد دستاوردهای روز اول عملیات یرموک!

جمع بندی

از ابتدا به نظر می رسید این جبهه عملیاتی برای «کاسبی سیاسی» اردوغان کلید خورده است و تنها هدف نظامی آن، تحت الشعاع قرار دادن عملیات جبهه مقاومت در شمال شهر حلب باشد.

تصویری از یکی از عملیات های انتحاری علیه یکی از پاسگاه های ارتش سوریه در جاده های کوهستانی این منطقه

طی روزهای آینده مشخص خواهد شد که روسیه عملیات های هوایی خود در این دو محور را با شدت مشابه اواخر سال گذشته از سر می گیرد یا از فشار خود می کاهد؟ نتیجه محتوم این رفتار روسیه، تغییر معادلات نظامی در صحنه نبرد و تبعا در معادلات سیاسی برای حل بحران سوریه خواهد بود.

آیا اردوغان می تواند این بار پوتین را به بازی در زمین خود بکشاند و یا جبهه مقاومت می تواند خنجر اهدایی اردوغان را خنثی کند؟