نظر متفاوت کرزای درباره طالبان

حامد کرزای، نخستین رئیس جمهوری افغانستان در پی شکست طالبان در ۲۰۰۱ توسط نیروهای آمریکایی که به مدت ۱۳ سال در این سمت بود، در گفتگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس، در مورد خروج مخفیانه و ناگهانی اشرف غنی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان و چگونگی دعوت او از طالبان به کابل برای محافظت از مردم و جلوگیری از هرج و مرج و غارت سخن گفت.

به گفته کرزای، وقتی که غنی کشور را ترک کرد مقام‌های امنیتی‌ دولت هم افغانستان را ترک کردند. بسم‌الله خان، وزیر دفاع افغانستان حتی از کرزای پرسیده بود که آیا می‌خواهد کابل را ترک کند؟

کرزای در این گفتگوی مفصل در حیاط خانه‌اش در مرکز کابل، جایی که با همسر و فرزندان خردسالش در آن زندگی می‌کند، گفت: با او تماس گرفتم تا بدانم چه تعداد از مقام‌های دولت غنی هنوز باقی مانده‌اند و معلوم شد هیچکدام در کشور نیستند، حتی رئیس پلیس هم در کابل هم نمانده بود. اما من از ترک کشور امتناع کردم.

وی افزود: پرواز غنی در آخرین لحظات، فشارهای مذاکره کننده ارشد دولت، عبدالله عبدالله و من بر طالبان در دوحه را خنثی کرد.. شمارش معکوس برای توافق احتمالی از 14 اوت، یک روز قبل از به قدرت رسیدن طالبان آغاز شد. من و عبدالله عبدالله با غنی ملاقات و توافق کردیم که روز بعد با فهرستی متشکل از 15 نفر دیگر برای مذاکره درباره توافقنامه تقسیم قدرت به دوحه برویم. طالبان در حومه کابل بود، اما رهبری قطر قول داده بود که نیروهای شورشی تا زمان انجام توافق در خارج از شهر بمانند. در اوایل صبح روز 15 اوت، منتظر بودم تا لیست تهیه شود. پایتخت متشنج بود، شایعاتی از تسلط طالبان وجود داشت، با دوحه تماس گرفتم. به من گفته شد که طالبان وارد شهر نخواهند شد.

کرزای ادامه داد: ظهر، طالبان در یک تماس تلفنی گفتند "دولت باید در مواضع خود بماند و نباید حرکتی داشته باشد چرا که آنها قصد رفتن به شهر را ندارند." من و دیگران با مقامات مختلف صحبت کردیم و به ما اطمینان داده شد که بله، همین طور است، آمریکایی‌ها و نیروهای دولتی در این مکان‌ها مستقر هستند و کابل سقوط نخواهد کرد. با این حال، در حدود ساعت 2:45 بعد از ظهر، اعلام شد غنی از شهر فرار کرده است. با وزیر دفاع، وزیر کشور تماس گرفتم دنبال فرمانده پلیس کابل گشتم، همه رفته بودند. اصلاً هیچ مقامی در پایتخت نشد، نه رئیس پلیس، نه فرمانده ارتش، نه واحد دیگری. همه  رفته بودند.

او گفت:حتی معاون واحد حفاظت غنی از من خواست تا به قصر بیایم و ریاست جمهوری را به دست بگیرم. او نپذیرفتم و گفتم از نظر قانونی حق این کار را ندارم. در عوض، تصمیم گرفتم پیامی عمومی و تلویزیونی را همراه با فرزندانم در کنار خود ارسال کنم تا مردم افغانستان بدانند که ما همه اینجا هستیم.

کرزی مطئن بود که اگر غنی در کابل می ماند، توافقی برای انتقال صلح آمیز وجود داشت. او گفت: قطعا اینطور می‌شد این همان چیزی است که ما برای آن آماده می‌شدیم، به همراه رئیس شورای صلح امیدوار بودیم که عصر همان روز یا صبح روز بعد به دوحه برویم و توافق را نهایی کنیم. و من معتقدم که رهبران طالبان نیز برای همین هدف و به همین منظور در دوحه منتظر ما بودند.

امروز کرزای مرتباً با رهبران طالبان ملاقات می‌کند و می گوید که جهان باید با آنها تعامل داشته باشد. او می گوید: مهم این است که افغان‌ها  دور هم جمع شوند. افغانستان بیش از 40 سال است که درگیر جنگ است و در 20 سال گذشته "افغان‌ها از همه طرف رنج برده‌اند و جان خود را از دست داده اند. ... ارتش افغانستان آسیب دیده است. پلیس افغانستان آسیب دیده است، سربازان طالبان آسیب دیده‌اند. برای پایان چنین اتفاقاتی مردم افغانستان باید در کنار هم باشند و راه برون رفت را بیابند.

حامد کرزای برنامه‌ای دارد و در گفتگوهای خود با طالبان، از احیای موقت قانون اساسی که در دورن پادشاهی در افغانستان وجود داشت، حمایت می‌کند. این ایده همچنین در مذاکرات پیشین دوحه مطرح شد.

وی خاطرنشان کرد: افغانستان آینده باید از حقوق تعلیم و تربیت همگانی برای پسران و دختران برخوردار باشد و زنان باید جایگاه خود را در سیاست افغانستان، در اداره، در فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی، فعالیت‌های سیاسی در همه جوانب زندگی بیابند. این موضوعی است که هیچ گونه سازشی در مورد آن وجود ندارد. اما تا وقتی که این اتفاقات رقم بخورد، جهان باید با طالبان همکاری داشته باشد. افغانستان به یک اقدام عملی نیاز دارد. نیروهای دولت باید حقوق بگیرند. تاسیسات و نهادهای درمانی باید فعال باشند.

کرزای در توصیف طالبان نیز گفت: من آنها را افغان توصیف می‌کنم، اما افغان‌هایی که دوران بسیار سختی را در زندگی‌شان پشت سر گذاشته‌اند مانند همه افغان‌های دیگر در ۴۰ سال گذشته که در رنج بوده‌اند. ما دوره‌ای بسیار دشوار از تاریخ خود را گذرانده‌ایم که در آن ما، افغان‌ها اشتباهاتی مرتکب شده‌ایم که در آن، جامعه جهانی و کسانی که با ما در تعامل بودند، اشتباهات بزرگتری مرتکب شده‌اند. زمان آن رسیده تا این اشتباهات را تشخیص دهیم و با نگاه به اشتباهات درس بگیریم تا بتوانیم عملکرد بهتری داشته باشیم./ایسنا