کلاف سردرگم تشکیل دولت در لبنان

خبرگزاری تسنیم: روند مذاکرات درباره نخست وزیر بعدی لبنان هنوز آغاز نشده است. رایزنی‌ها در مراحل ابتدایی و در تلاش برای بازگرداندن «سعد حریری» نخست وزیر سابق لبنان به قدرت است؛ بدین ترتیب که سعد حریری برای بازگشت به قدرت شرایطی را بیان کرده است.در زمینه داخلی حریری می‌خواهد آزادانه حکومت کند و در زمینه خارجی نیز به دنبال حمایت عربستان است؛درحالی که ریاض فعلا در برابر سعد حریری سکوت کرده است.

جریان 14 مارس در تلاش‌ خود برای از سلب مشروعیت فرقه‌ای پارلمان ناکام ماند و ائتلاف «ولید جنبلاط» و «سمیر جعجع» به سرعت نابود شد. در همین راستا سمیر جعجع اعلام کرد که که ممکن است وارد دولت نشود؛ چرا که نمی‌خواهد درگیر اعتراضات ملت لبنان شود.اما در مورد جنبلاط به نظر می‌رسد که برای هرگونه توافق در راستای تامین منافعش ، آماده است و او به «نبیه بری» رئیس پارلمان لبنان گفت که نمی‌خواهد با حزب‌الله مواجه شود.

اما برخی از اعضای جریان 14 مارس با بسته شدن پرونده انتخابات زودهنگام پارلمانی مانور دیگری را آغاز کردند که این مانور درخواست از جامعه بین‌المللی برای مداخله در تحقیقات انفجار بندر بیروت بود که از خلال یادداشتی مجهول به دبیرکل سازمان ملل متحد از این سازمان خواستند تا به جای دادگستری لبنان تحقیقات را انجام دهد. همچنین از جامعه بین‌المللی خواستار تشکیل دولت بی طرف برای حل بحران مالی لبنان شدند.

بر اساس گزارش منابع مربوطه، به نظر می‌رسد جریان 14 مارس بیشتر از هر طرفی مشتاق مداخله بین المللی در تحقیقات بندر بیروت بوده که هدف آن‌ها بهبود شرایطشان در مذاکرات دولت آینده است .

اما این موضوع در مورد رئیس جمهور کاملاً واضح است که پیش از این بر حفظ حاکمیت قضایی کشور لبنان تأکید می‌کرد و اظهار داشت که حکم در خصوص انفجار بیروت تنها به خواست ملت لبنان صادر می‌شود و این امر بدون تکیه بر هیچ یک از کمک‌های فنی و تحقیقاتی از هیچ کشوری در جهان حاصل نمی‌شود واجرای این کار از قبل آغاز شده ، چراکه کارشناسان ترکیه ، روسیه و فرانسه (غواصان ، کارشناسان مواد منفجره و شواهد پزشکی قانونی) با محققان لبنانی همکاری می‌کنند.

به طور خلاصه و طبق گفته منابع مربوطه تاکید می شود که لبنانی‌ها بار دیگر اجازه نخواهند داد که تجربه دادگاه بین المللی در ماجرای ترور رفیق حریری نخست وزیر فقید لبنان ، تکرار شود.

گذشته از هزینه‌های مالی دادگاه بین المللی ترور رفیق حریری برای لبنان سیاسی سازی و سوءاستفاده از این شرایط نیز٬ از جمله هزینه‌هایی بود که در این ماجرا به لبنانی‌ها تحمیل شد. بنابراین ، باید فرصتی به حاکمیت قضایی لبنان داده شود تا نظارت و تحقیقات جدی و شفاف سازی آن برای افکار عمومی را انجام دهد و از همه مهمتر بازپرس قضایی به دور از اختلافات سیاسی عمل کند.

امروزه پیشرفتی در مورد روند تشکیل دولت در لبنان تشکیل نشده به جز اینکه ارتباطات داخلی و خارجی «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه در مورد لبنان کامل شده است. رئیس جمهور فرانسه طی تماس تلفنی با «حسن روحانی» رئیس جمهور ایران تاکید کرد که همه طرف‌های ذیربط باید از مداخلات خارجی در لبنان ممانعت و همچنین از تشکیل دولت جدید حمایت کنند. رئیس‌جمهوری روسیه و همتای فرانسوی‌اش ، چهارشنبه در تماس تلفنی به بررسی وضعیت لبنان و بلاروس پرداخته و بر کمک‌های مسکو و پاریس به بیروت تمرکز کردند وهمچنین لزوم تلاش خود لبنانی‌ها برای حل مسائل مورد اختلاف برپایه مذاکره سازنده بدون مداخله خارجی نکته دیگر مورد تاکید دو طرف بود.

به نظر می رسد فرانسه خواستار بازگرداندن حریری به قدرت است و می خواهد توافق عمومی در داخل و خارج از کشور با او داشته باشد. او نگرانی خود را در لبنان و خارج از کشور اعلام کرد که وظیفه دولت جدید جلوگیری از فروپاشی مالی و اقتصادی لبنان است و توضیح داد که موضوعات دیگری از جمله سلاح حزب‌الله مطرح نیست. فرانسوی ها٬ آمریکایی ها را متقاعد کرده‌اند که سیاست تحریم لبنان یک رویکرد اشتباه بوده و آمریکا به دنبال تحمیل سیاست‌های خود بر لبنان با یک دولت دست نشانده خود است.

ماکرون همچنین با «جبران باسیل» رئیس جریان آزاد ملی لبنان تماس برقرار کرد و طی این تماس دو طرف در مورد آخرین تحولات و راه‌های پیگیری ابتکار عمل و تلاش رئیس جمهور فرانسه در راستای بحران لبنان ، گفتگو کردند.

منابع ارشد جریان‌آزاد ملی تأکید کردند ما دولتی را می خواهیم که اصلاحات را به درستی انجام دهد و تجربه نشان داده که سعد حریری برای اصلاحات لبنان مناسب نیست. در حالی که برخی منابع گزارش دادند که میشل عون مشتاق بازگشت حریری به قدرت نیست و می‌خواهد دو سال آخر دوره ریاست جمهوریش را با دستیابی به اصلاحات واقعی به پایان برساند و برخی منابع جریان آزاد ملی به نقل از میشل عون تاکید کردند که هنوز مشخص نیست که چطور ممکن است با کسی که از رئیس بانک مرکزی لبنان و سایت میدل ایست و همه سایت های معارض لبنان حمایت می‌کند،همکاری کند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد که حریری در جایگاهی نیست که شرایط را تعیین کند؛بلکه برای او باید شرط گذاشته شود و اگر وی را به عنوان نخست وزیر بپذیریم حریری با شرایط خاص خود به قدرت برمی‌گردد. عون در ادامه افزود که امکان انتخاب فردی مورد اعتماد به عنوان نخست وزیری وجود دارد.

فرانسوی‌ها به انتخاب گزینه‌های قابل قبول برای نخست وزیری توجه دارند و نبیه بری رئیس پارلمان لبنان به امانوئل ماکرون، مخالفت حزب‌الله و جنبش امل با نامزدی نواف سلام برای نخست‌وزیری را اعلام کرد و این بدان معناست که افراد شایسته تر وجود دارند.

این منابع تأکید کردند که فرانسوی‌ها خواستار دولت وحدت ملی به عنوان دولت شناخته شده در لبنان نیستند؛ بلکه آن‌ها دولتی با توافق احزاب سیاسی می‌خواهند که قابل اعتماد باشد. فرانسوی ها در این میان اصراری به بازگشت حریری ندارند؛ با توجه به اینکه عملکرد ضعیف او را در اجرای توافقات کنفرانس سیدر دیدند. فرانسوی ها همچنین توجه زیادی به اصلاحات لبنان با تمرکز بر روی عملکرد ضعیف «ریاض سلامه» رئیس بانک مرکزی لبنان که از حمایت فرانسوی‌ها برخوردار نیست،دارند.

با توجه به اینکه در روزهای گذشته شاهد افزایش نارضایتی از نواف سلام به عنوان نخست وزیر هستیم، سعد حریری در تلاش برای جلب توجه فرانسوی ها جهت متقاعد کردن آمریکا برای ترغیب عربستان با هدف حمایت از وی است؛ اما عربستان همچنان سکوت کرده است. عربستان و آمریکا پیشنهادها در باره نامزد نخست وزیری لبنان را می شنوند و معتقدند که طرح فرانسه نباید بیش از حد ارزیابی شود و خواستار دولتی هستند که از حزب الله حمایت نکند .

اما سعودی ها به نوبه خود همچنان سکوت می‌کنند. آنها پیشنهادهایی را از نامزدهای نخست وزیر می‌شنوند؛ اما عربستان معتقد است که پروژه فرانسه نباید بیش از حد ارزیابی شود و مدعی است که هر دولتی که در لبنان تشکیل شود باید حمایت سیاسی و مالی خود از حزب‌الله را سلب کند. سعودی‌ها از انتخاب نخست وزیر جدید لبنان استقبال نکرده اند؛ به ویژه اینکه سعد حریری مدت‌هاست ارتباطی با ریاض ندارد.

امارات که با عربستان در یک موضع قرار دارند در تلاش است تا با تلاش‌های ترکیه و قطر برای مداخله در امور لبنان مقابله کند. به ویژه اینکه ترکیه و قطر در تلاش برای بازسازی آوارهای بندر بیروت ،طرابلس و صیدا هستند.

اما آمریکایی‌ها موافق بازگرداندن سعد حریری به قدرت هستند؛ بدین ترتیب آن‌ها موضع خود را تغییر نداده و همچنان با اعمال فشار بیشتر سیاسی و اقتصادی بر لبنان و همچنین حزب‌الله خواستار بازگرداندن حریری هستند.

اما سعد حریری برای بازگشت به قدرت در لبنان شرایط خود را دارد:

-حمایت کامل از نیروهای داخلی و انتخاب وزراء با درنظر گرفتن قدرت‌های بزرگ.

- از حمایت خارجی برخوردار باشد و مانع کار دولت او نشوند و وی را تحت فشار کارهایی که توانایی انجام آن را ندارد، قرار ندهند؛به گونه‌ای که رسالت وی تنها اصلاحات اقتصادی کشورش باشد.

-حمایت‌های خارجی باید همراه با برنامه کمکی شفاف و مالی برای انجام اصلاحات لبنان باشد،مشروط بر اینکه کشورهای تامین کننده بر روند هزینه‌ها به ویژه با پروژه‌های بزرگ مانند انرژی،آب و زیرساخت ها نظارت داشته باشند .

-او آماده تفاهم با نبیه بری در باره ساز و کار همکاری متفاوت دولت و پارلمان است. همچنین سعد حریری نمی خواهد هیچ درگیری با حزب الله بر سر پرونده‌های داخلی داشته باشد.

در این زمینه مصر حمایت خود را از سعد حریری سریع اعلام کرده است. علاوه بر آن مصری‌ها اعلام کردند که به محض تشکیل دولت، توافق‌نامه‌ای با آن مبنی بر ایجاد نیروگاهی در «الزهرانی» امضا می‌کنند.