روش های بهینه کوددهی برای رشد سریع تر گیاهان

گیاهان مانند هر موجود زنده دیگری، برای رشد بهتر و سالم تر نیاز به آب، نور و مواد مغذی دارند. پس از اطمینان از آب و نور مناسب باید به تغذیه گیاهان رسیدگی شود که کودها نقش مهمی در این زمینه دارند.

کوددهی برای تغذیه گیاهان اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا ریزمغذی های مورد نیاز گیاه را به شکل و مقدار مناسب در اختیار گیاه قرار می‌دهد. این مسئله وقتی ارزشمندتر است که شما احساس کنید گیاهان شما رنگ پریده و ضعیف شده و رشد آنها نیز به دلیل کمبود ریزمغذی های خاک به صورت مناسب صورت نمی‌گیرد.

چندین عامل باعث می شود گیاه به کود نیاز داشته باشد. به طور مثال نوع خاکی که گیاه در آن کاشته می شود مهم است، زیرا هر خاکی مواد و عناصر خاص خود را دارد و با شناسایی و آنالیز خاک می توانیم به کمبود عناصر خاک برای تغذیه گیاه پی ببریم، گاهی نیز تردد زیاد و ساخت و ساز نیز ترکیبات خاک را متغیر یا تهی می کند. نوع آب و هوایی که گیاه در آن قرار است پرورش یابد در نوع و میزان کود مورد استفاده گیاه تأثیرگذار است. مورد مهم تری که باید به آن اشاره شود نوع گیاه است که با شناخت آن و نیازش به مواد مغذی در مراحل رشد، می توانیم کود مورد نیاز را در اختیارش قرار دهیم. گاهی نیز در اثر کاشت چندین باره در یک خاک، مواد مغذی لازم برای رشد گیاه، از بین رفته و ما باید به وسیله کود، عناصر مورد نیاز گیاه را برای رشد بهتر فراهم کنیم .

کوددهی از بااهمیت ترین وظایف فردی است که مسئولیت رشد گیاه را به عهده دارد. حال می خواهد باغدار باشد یا صاحب چند گلدان آپارتمانی. در نوشتن محتوای این صفحه از مقالات سایت پارس مرکبات استفاده شده است.

بهترین روش کوددهی

همانگونه که اشاره کردیم کوددهی به گیاهان یکی از اصلی ترین راه برای رشد بهتر گیاه به حساب می آید. کوددهی روش های متفاوتی دارد اما نمی توان بهترین روش را مشخص کرد زیرا با درنظر گرفتن محیط پرورش و نوع خاک، همچنین نوع کود و گونه گیاه، بهترین روش کوددهی، انتخاب می شود که باعث بهبود خاک و افزایش میزان جذب مواد مغذی مورد نیاز، می گردد.

روش کوددهی باید به گونه ای باشد که حداکثرکارایی را داشته باشد که با تفاوت در نوع و شکل کود (اعم از ارگانیک یا شیمیایی و یا به شکل مایع و جامد)، نوع کشت و آبیاری (قطره ای، آبپاشی، دیمی)، زمان کوددهی (قبل، حین یا بعد از کشت)، هدف از کوددهی (تقویت گیاه یا رفع کمبود عناصر مغذی) روش ها نیز متفاوت می شود.

روش های کوددهی

محلول پاشی کود یا تغذیه برگی

در روش کوددهی برگی، مقدار کود مورد نیاز گیاه را که معمولا عناصر کم مصرف مانند آهن و روی، منگنز و بور است، در آب حل کرده و با آب افشانه ها یا سم پاش ها روی گیاه اسپری می کنند و مواد مغذی را سریع و مستقیم در اختیار شاخه، برگ و میوه گیاه قرار می دهند. با این روش مصرف کودهای شیمیایی کاهش یافته و از خطرات آنها در خاک و آب های زیرزمینی جلوگیری می شود. نحوه استفاده از کود گلدهی نیز عموما از ظریق محلول پاشی است.

گاهی در خاک های آهکی با وجود بالا بودن عناصر کم مصرف، اما به علت حضور کربنات کلسیم در خاک جذب این عناصر از طریق ریشه صورت نمی گیرد و علایم کمبود مشهود می شود که در این موارد باید عناصر کم مصرف را به اندازه بسیار کم روی شاخ و برگ گیاه اسپری کرد. گاهی نیز این روش برای درختان با ریشه های بسیار عمیق که جذب این عناصر از راه خاک با مشکل روبرو شده، استفاده می شود.

کوددهی به روش چالکود

یکی از روش های کوددهی که بیشتر برای مزارع و باغ ها و درختان میوه استفاده می شود، چالکود است. به دلیل وجود آهک فعال در خاک های آهکی، بالا بودن بیکربنات در آب های آبیاری، نبود مواد آلی در خاک، کوددهی نادرست، درختان میوه دچار کمبود مواد مغذی می شوند.

در این روش نزدیک ریشه درخت (محل سایه انداز درخت)  2 یا 4 چاله به ابعاد40 × 40 حفر و آنها را با مخلوط  کودهای آلی و شیمیایی پر می کنند. برای رساندن فسفر و پتاسیم به گیاه، از روش چالکود استفاده می شود.

بهترین زمان انجام چالکود در فصل زمستان و بهمن ماه است که در فرصت باقی مانده تا بهار و بیداری گیاه، براثر بارندگی عناصر آزاد شده و آماده استفاده از طریق ریشه می شوند.

بیشتر ببینید: نحوه صحیح چالکود

 روش پراکندن یا پخش سطحی

کود قبل یا بعد از کاشت گیاه در سطح خاک به طور یکنواخت پاشیده می شود، سپس با شخم زدن یا زیرورو کردن خاک سطحی، مخلوط می شود. این روش، برای کودهای جامدی که قابلیت حل شدن در آب دارند مثل نیتروژن استفاده می شود اما برای کود پتاسیم و فسفر کمتر استفاده می شود. پس از کوددهی سطحی و کاشت، بلافاصله باید آبدهی صورت بگیرد. این روش که از قدیمی ترین روشهای کوددهی است بیشتر مواقعی استفاده می شود که دانه گیاه نیز در سطح پراکنده شود.

روش نواری یا خطی

در این روش کوددهی، نواری به موازات بذرهای کاشته شده ایجاد می کنند که 3-10 سانتی متر با بذر فاصله دارد و گودی آن 5-8 سانتی متر عمیق تر از بذر است، همچنین عرض این نوار را 2-5 سانتی متر درنظر می گیرند. کود را در این گودال ها می ریزند. اگر فاصله کود با بذر کمتر از حد معمول باشد احتمال سوختگی بذر وجود دارد.

این روش می تواند به صورت خطی در کنار گیاهان یا نواری دور تا دور گیاه استفاده شود و بیشتر برای گیاهان وجینی یا گیاهان با کاشت ردیفی و خطی مناسب است.

اگر مقدار کود مصرفی زیاد و یا کود محلول باشد و یا خاک دانه درشت باشد و یا حساسیت محصول به کود زیاد باشد، فاصله بین بذر و نوار کود را بیشتر و عرض نوار کود را زیادتر می کنند. برای کودهای فسفر و پتاسیم و یا کودهای کم مصرف از این روش استفاده می شود.

روش کناری

در این روش کوددهی، ابتدا شکاف عمیقی در کنار ردیف گیاهان ایجاد می کنند و کود را ریخته و روی آن را با خاک می پوشانند و باید بلافاصله پس از کوددهی آبیاری انجام گیرد. بهتر است کوددهی قبل از وجین و سله کشی انجام گیرد که در حین عملیات وجین کود با خاک سطحی مخلوط گردد.

روش تزریقی به داخل تنه درخت

این روش کوددهی، برای ورود سریع عناصر و آنتی بیوتیک ها و آفت کش ها به داخل گیاه است. و سریع ترین روش برای رسیدن مواد به گیاه است. ابتدا در تنه درخت چندین سوراخ با عمق حدودا 5 سانتی تر و قطر نیم سانتی متر با مته ایجاد کرده و کپسول های مواد غذایی یا سموم را داخل سوراخ قرار می دهند که به مرور و آهسته مواد جذب می شوند. از مزایای این روش استفاده کمتر از مواد مغذی و کاهش آلودگی محیط زیست است.

این روش در گذشته بسیار رواج داشته است. در ایران از آن برای برطرف کردن کمبود آهن و روی و منگنز و بور در درختان میوه مثل سیب، گلابی و به استفاده می­ شود.

کوددهی با آبیاری

در کوددهی با آبیاری، کود مورد نیاز گیاه را در آب حل کرده و در زمان آبیاری کوددهی نیز انجام می شود. از مزیت های این روش، بی نیازی به کارگر یا تجهیزات کودپاشی است. و همچنین آب و عناصر مورد نیاز گیاهان به صورت هم زمان و یک نواخت به ریشه گیاهان می‌رسد.

این روش یکی از بهترین روش هاست زیرا مواد غذایی معمولاً به صورت یون های محلول در آب توسط ریشۀ گیاه جذب می شوند، بنابراین در روش های دیگر نیز برای رسیدن کود به گیاه به آب نیاز است.

با این روش در مناطق خشک و نیمه خشک از طریق سیستم آبیاری قطره ای یا آبپاشی و بارانی به گیاهان کود داده می شود. برای دادن کود نیتروژنه به گیاه، همچنین فسفر،پتاسیم، گوگرد، روی و آهن نیز از این روش استفاده می شود.

برای تأثیر بهتر کود آبیاری، شناخت نیاز گیاه به مواد مغذی و گسترش ریشه آن، همچنین شناخت حلالیت خاک، اطلاع از قابلیت رسوب کود و میزان اختلاط کود و در نهایت شناخت PH و درجه قلیایی یا اسیدی بودن خاک، لازم است. در پاییز و زمستان که قدرت حل شدن کود در آب کمتر است از کودهای رقیق شده استفاده می شود. این روش برای کودهایی مانند نیترات آمونیوم، اسید فسفریک و سولفات آمونیوم مناسب نیست.

در پایان

روش های مطرح شده روش های مختلفی هستند که از طریق آنها میتوان کود را به گیاه رساند اما مهم این است که هدف خود را از کود دهی بدانید و اگر مثلا قصد استفاده از کود ریشه زایی دارید بدانید که برای این منظور استفاده از چه روشی بهینه تر است.