تشکیل یگان پهپادی هوافضای سپاه برای بارورسازی ابر‌ها

خبرگزاری مهر: نشست تخصصی بارورسازی ابرها، چالش‌ها و انتظارات با حضور جمعی از مدیران، صاحبنظران و کارشناسان این حوزه در موسسه تحقیقات آب برگزار شد.

در این نشست علمی که با حضور زهرایی، مدیرکل دفتر مدیریت مصرف و ارتقای بهره‌وری آب و آبفای وزارت نیرو، فرید گلکار، مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات بارورسازی ابرها، جمشیدی نماینده نیروی هوافضای سپاه در پروژه بارورسازی ابرها، ابراهیم میرزایی معاون فنی و شبکه ایستگاه‌های سازمان هواشناسی، علی عابدینی، معاون توسعه و پیش‌بینی سازمان هواشناسی و جمعی از کارشناسان حضور داشتند، مدیرکل دفتر مدیریت مصرف و ارتقای بهره‌وری آب و آبفای وزارت نیرو با بیان اینکه مرکز ملی باروری ابر‌ها برای ارزیابی پروژه‌های باروری انجام شده تاکنون از ظرفیت‌های مختلف مشاوره و تحقیقاتی کشور و روش‌های مرسوم و متداول در کشور‌های پیشرفته استفاده کرده است، گفت: کشور‌های توسعه‌یافته با امکانات پایش پیشرفته‌تر و گسترده‌تر، به این نتیجه رسیده‌اند که ارزیابی نتایج عملیات باروری ابر‌ها بحثی تقریبی است و روشی که بتوان از طریق آن، نتایج عملیات بارورسازی ابر‌ها را به‌طور دقیق ارزیابی کرد، شناسایی نشده است.

وی با رد برخی ادعا‌ها مبنی بر صرف هزینه‌های هنگفت برای بارورسازی ابر‌ها و با بیان اینکه هزینه‌های سنگینی برای باروری ابر‌ها نشده است، گفت: سال گذشته تمامی بودجه مرکز باروری ابر‌ها ۱۰ میلیارد تومان بوده، امسال ۶ میلیارد تومان شده و برای سال آینده ۸ میلیارد تومان در لایحه بودجه پیشنهاد شده است.

مدیرکل دفتر مدیریت مصرف و ارتقای بهره‌وری آب و آبفای وزارت نیرو افزود: وزارت نیرو هیچ‌گاه به دنبال اجرای گسترده عملیات بارورسازی ابر‌ها در کل کشور نبوده است و هیچ‌گاه ادعا نشده که این فن‌آوری می‌تواند مشکل کم‌آبی در مناطق مختلف کشور را حل کند. رویکرد وزارت نیرو برای سازگاری با کم آبی مدیریت توامان تامین و مصرف آب است.

زهرایی اظهار کرد: در سه سال گذشته، مبلغ یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای توسعه آبیاری‌های تحت فشار و با هدف افزایش بهره‌وری مصرف آب در بخش کشاورزی و مدیریت مصرف آب در این بخش تخصیص یافته است؛ بنابراین بودجه‌ای که به مرکز باروری ابر‌ها اختصاص یافته در مقایسه با سایر برنامه‌های دولت در رابطه با آب بسیار محدود است.

وی خاطرنشان کرد: هیچ ادعایی وجود ندارد که باروری ابر‌ها تمام مشکلات کم آبی کشور را حل می‌کند، ولی به عنوان یک راهکار با اثربخشی محدود می‌تواند در کنار سایر راهکار‌های سازگاری با کم‌آبی مورد استفاده قرار گیرد.

زهرایی با تاکید بر اینکه ارائه مخالفت‌های یکطرفه در رسانه‌ها اثری جز ابهام زایی برای مردم ندارد، اظهار کرد:اعلام آمادگی نیروی هوافضای سپاه در همکاری در بارورسازی ابر‌ها فرصتی مغتنم و طلایی جهت بهره گیری کشور از این پروژه به شمار می‌آید.

فرید گلکار، مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات بارورسازی ابر‌ها نیز در این نشست با بیان اینکه در صورتی که در نتیجه عملیات بارورسازی ابر‌ها یک تا دو درصد افزایش بارش صورت گیرد، کل هزینه‌های بارورسازی جبران می‌شود، خاطر نشان کرد: هیچگونه هزینه کلانی برای بارورسازی ابر‌ها در کشور انجام نشده و آنچه که در این زمینه عاید می‌شود، فقط سود قابل توجه است.

مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات بارورسازی ابر‌ها اظهار کرد: بارورسازی ابر‌ها نباید به زمان خشکسالی موکول شود، بلکه به منظور استفاده بهینه از آب پاک اقیانوس‌ها از طریق ابر‌ها می‌بایست این عمل به صورت مستمر صورت گیرد.

گلکار افزود: خوشبختانه در ایران این پتانسیل وجود دارد که عملیات بارورسازی ابر‌ها با استفاده از توان متخصصان داخل کشور انجام شود، در حالی که کشور‌های همسایه و اغلب کشور‌های دیگر فاقد این پتانسیل بوده و نیازمند حمایت کشور‌های پیشرفته در این زمینه هستند.

وی با اشاره به اینکه بارورسازی ابر‌ها از دهه ۵۰ در آمریکا آغاز شده و هر سال در حال پیشرفت است، ادامه داد: طبق اعلام یک شرکت فعال آمریکایی، بر اساس مستندات آماری، عملیات بارورسازی ابر‌ها در زمینه تگرگ‌زدایی بین ۲۵ تا ۴۰ درصد و در زمینه افزایش بارش ۲۰ درصد در این کشور موثر بوده است.

مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات بارورسازی ابر‌ها تصریح کرد: فناوری باروری ابر‌ها با الهام از طبیعت شکل گرفته و چیزی جز تشدید آنچه که در طبیعت رخ می‌دهد، نیست.

مهندس علی عابدینی، معاون توسعه و پیش‌بینی سازمان هواشناسی نیز در این نشست گفت: باروری ابر‌ها بعنوان راهکاری برای تعدیل وضع هوا بویژه بصورت مقطعی و در مقیاس‌های کوچک مورد تایید سازمان جهانی هواشناسی است، ولی نیازمند ابزار‌هایی از جمله رادار‌هایی با طول موج کوتاه و ازمایشگاه بمنظور تحقیقات اولیه می‌باشد.

وی افزود: خوشبختانه طبق گزارش بعمل امده مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابر‌ها توانسته نسبت به تهیه ان اقدام نماید، ولی وجود رادار‌هایی با طول موج کوتاه بمنظور شناسایی میکرو فیزیک جو از جمله ضروریات است که سازمان هواشناسی هنوز نتوانسته ان را خریداری نماید. این رادار‌ها میتوانند علاوه بر ارائه اطلاعات دقیق جهت اجرای عملیات در ارزیابی نتایج نیز کمک موثری داشته باشند.

ابراهیم میرزایی، معاون فنی و شبکه ایستگاه‌های سازمان هواشناسی ضمن تایید موضوع باروری بعنوان یک اصل علمی ابراز داشت: در امکان استحصال اب از ابر به روش بارورسازی ابر‌ها شکی نیست، اما چالش موجود در مراحل بعدی است که در اذهان عموم انتظار اتی ایجاد کرده که منجر به تبعات اجتماعی و فرهنگی در زمینه مصرف می‌گردد.

وی تصریح کرد: علیرغم تاکید بر هم فکری و هم افزایی دو سازمان در راستای اجرای عملیات بارورسازی ابر‌ها بین دو ارگان وزارت نیرو و هواشناسی از انجایی که تاکنون بیشتر بصورت یکسویه جلو رفته است هواشناسی تصمیم گرفته است داده‌های عمومی را مانند سابق در اختیار وزارت نیرو قرار دهد، اما داده‌های خاص مانند رادار‌های هواشناسی ارسالش مدتی است متوقف گردیده است.

تشریح ماموریت هوافضای سپاه برای پروژه بارورسازی ابر‌ها

در ادامه این نشست شهاب جمشیدی نماینده نیروی هوافضای به تشریح اقدامات این نیرو در عملیات بارورسازی ابر‌ها پرداخت و گفت: در ابتدای همکاری نیروی هوافضای سپاه با وزارت نیرو، گروهی ۲۰ نفره متشکل از اساتید و دانشجویان رشته‌های مرتبط در کنار مجموعه عملیاتی نیروی هوافضا برای کمک به وزارت نیرو سازماندهی شدند.

وی افزود: در یکسال اخیر تمام امکانات و ظرفیت‌های هوافضای سپاه به منظور کمک به این مسئله آماده کمک به وزارت نیرو شد و هم اکنون برای اجرای عملیات هیچ محدودیت و مانعی نداریم. تنها مانع در استفاده‌ی کشور از برکات فناوری بارورسازی ابرها، حواشی سیاسی حاکم بر این مسئله علمی است.

جمشیدی افزود: نیروی هوافضای سپاه تعداد هواپیما‌های تخصیص یافته به بارورسازی ابر‌ها را از یک فروند به سه فروند افزایش داده است.

وی با اعلام اینکه در گذشته تیم پروازی از کشور تاجیکستان با هزینه بالا برای بارورسازی به ایران می‌آمدند ابراز داشت: هم اکنون تمام تیم عملیاتی از عزیزان ما در مجموعه نیروی هوافضا هستند.

جمشیدی اظهار کرد: یگان پهپادی با ماموریت بارورسازی در نیروی هوافضای سپاه تشکیل و توسط وزارت نیرو آموزش‌های مرتبط با بارورسازی ابر‌ها طی شد و هم اکنون این یگان‌ها در ۵ منطقه کشور مستقر و آماده اجرای عملیات هستند.

وی با بیان اینکه هزینه‌های کم و قدرت مانور بالای پهپاد، این وسیله را به گزینه‌ای طلایی در بارورسازی ابر تبدیل کرده است، گفت::ظرفیت مجموعه فضایی نیروی هوافضا برای کمک به ارزیابی عملیات بارورسازی و تعیین میزان موفقیت آن به روش سنجش از دور در اختیار وزارت نیرو قرارگرفته است.

جمشیدی در ادامه اعلام کرد: در سال ۹۶ در تولید مواد مورد نیاز بارورسازی به تولید نمونه با کیفیت توسط یکی از اساتید دانشگاهی دست پیدا کردیم که این مواد با ارسال به روسیه توسط آزمایشگاه مرجع کشور روسیه تست شد. جهت بهینه سازی عملکرد مواد، آزمایشگاه فیزیک ابر طراحی و ساخته شد. این آزمایشگاه هم اکنون قادر به انجام عمده تست‌های مورد نیاز است.

وی تصریح کرد: برای اولین بار ژنراتور‌های زمینی بارورسازی ابر‌ها که در ارتفاعات نصب می‌شوند در مراکز تحقیقاتی نیروی هوافضا طراحی و ساخته شد و انشالله آماده نصب در نقاط مناسب اعلامی توسط وزارت نیرو خواهد شد و پایگاه‌های سپاه در ارتفاعات مورد نظر، آماده نصب این تجهیزات شده اند.

جمشیدی با بیان اینکه تجهیزات مورد نیاز جهت نصب فلر‌ها روی هواپیما در یکی از شرکت‌های تخصصی خدمات هوایی در تهران طراحی و ساخته شد، اظهار کرد: طرح یکی از اساتید دانشگاه برای استفاده از نانوذرات بیواسفنجی بعنوان جایگزین یدید نقره در هسته زایی در ابر در مرحله آزمایشگاهی تست و آماده تولید شد.

وی طیف گسترده اقدامات در این خصوص را نشان از بسیج شدن تمام ظرفیت‌های مرتبط با نیروی هوافضا در کشور جهت کمک به حل بحران آب دانست و از آمادگی نیروی هوافضای سپاه برای همکاری در استفاده از جنبه‌های دیگر این فناوری مانند ضد تگرگ و از بین بردن آن را اعلام کرد.

جمشیدی در توضیح موارد مالی این همکاری افزود: در تمام مراحل همکاری با وزارت نیرو با دستور فرماندهی محترم نیروی هوافضا از هرگونه مذاکره مالی و هزینه‌ای منع شده بودیم و اجرای این عملیات‌ها و رفع موانع آن بعنوان الویت اول هوافضای سپاه اعلام شد و با وجود امضا نشدن تفاهم نامه بین وزارت نیرو و نیروی هوافضا تا کنون، فرماندهی نیروی هوافضا دستور دادند نباید هیچ اقدامی معطل امضای تفاهم نامه بماند.

وی رضایت مندی بالای متخصصان وزارت نیرو از همکاری با سپاه را نشانه رویکرد حمایتی سپاه در این مسئله دانست وتصریح کرد: ورود سپاه به بارور سازی هزینه‌های اجرای این عملیات را به گواه کارشناسان وزارت نیرو بسیار کاهش داده و این امر موجب افزایش صرفه اقتصادی اجرای این روش استحصال آب شده است.

نماینده نیروی هوافضای سپاه در بخش دیگری از سخنان خود اعلام کرد، فناوری بارورسازی ابر‌ها این ظرفیت را دارد تا از طریق ارائه خدمات به کشور‌های همسایه برای کشور ارز آوری داشته باشد.