علامت سوال بزرگ بر سر حمایت ایران از حزب الله و نیروهای مقاومت

سرویس سیاسی فردا: پس از آغاز اجرای برجام، موضوع همکاری بانکی ایران و کشورهای خارجی و اروپایی مهم ترین مسئله بود. سازمان ها و نهاد های مالی بین المللی مشکل همکاری نکردن با بانک های کشور را ارزیابی ریسک معامله با ایران و مدیریت خطر تعامل با بانک ‌ها و شرکت ‌های ایرانی عنوان می کردند. موضوع انرژی صلح آمیز هسته ای و حمایت ایران از محور مقاومت از جمله بهانه هایی بود که این سازمان ها به عنوان ریسک مطرح می کردند.

گروه اقدام مالی (FATF) چیست؟

کار گروه اقدام مالی (FATF)، مجموعه سیاست‌ گذار پرنفوذی است که نکاتی در قالب توصیه در حوزه مبارزه با پول‌شویی و مبارزه با تأمین مالی تروریسم ارائه می‌کند؛ این توصیه نامیده می‌شود؛ اما در عمل برای تمامی کشورها الزامی است.

این گروه در سال 1989 از سوي كشورهاي گروه 7 شكل گرفت و سازمان بين الدولي بوده كـه هدفش توسعه و پيشرفت واكنش بين المللي نسبت به مسـئله پولشـويي اسـت. در اكتبـر 2001، گـروه اقـدام مـالي مأموريت خود را گسترش داد و مبارزه با تروريسم را نيز در بر گرفت. گروه اقدام مالي يك مجموعه سياست گذار است كه كارشناسان حقوقي، مالي و ضابطان قـانون را در كنـار هـم قـرار مي دهد تا در قوانين و مقررات كشورها اصلاحات لازم پديد آيد. در حال حاضر، 33 حوزه قضايي كشور و سـرزمين و 2 سازمان منطقه اي عضو گروه اقدام مالي هستند. اين 35 عضو هسته تلاش هاي جهاني مبارزه با پولشـويي و تـامين مالي تروريسم را تشكيل مي دهند. همچنين 27 سازمان بين المللي و منطقه اي به عنوان اعضاي وابسته و ناظر با گروه اقدام مالي همكاري دارند؛ اين سازمان ها حـق راي ندارنـد، امـا در جلسـات و گروه هـاي كـاري به طـور كامـل شـركت مي كنند.

ایران در لیست کشورهای تامین کننده تروریسم

گروه اقدام مالی، ایران را در کنار میانمار و کره شمالی، در فهرست دولت‌های «غیرهمکار» و «مناطق پرخطر» از نظر مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم و درواقع در لیست سیاه کشورهای دارای ریسک بالای پول‌شویی قرار داده است. از این رو بانک ها و موسسات اعتباری دنیا در ارتباط با شرکت های ایرانی بسیار احتیاط کرده و اغلب از همکاری سر باز می زنند. حتی گفته های مقامات اروپایی و آمریکایی از جمله جان کری برای نبود مشکل همکاری با ایران نیز این سازمان ها و افراد را مجاب نکرد.

مذاکره برای خروج از لیست سیاه

چند هفته گذشته، رئیس‌کل بانک مرکزی ایران در مصاحبه با شبکه سی‌ان‌بی‌سی گفته بود نمایندگان دولت ایران اخیرا با سازمان بین‌المللی «گروه ویژه اقدام مالی» برای گزارش تغییرات سه سال اخیر در سیستم مالی ایران و مذاکره در خصوص خارج شدن از لیست سیاه، دیدار کرده‌اند.

گروه FATF پس از این دیدار اعلام کرد: این سازمان فرایندی را مدیریت می‌کند تا اطمینان حاصل کند کشورهای سراسر جهان استانداردهای بین‌المللی ضد پول‌شویی و ضد تأمین مالی تروریسم را رعایت می‌کنند و این فرایند دقیق، دشوار، طولانی و زمان‌بر است. گروه FATF در فوریه 2016 بیانیه‌ای را منتشر کرده و نسبت به کوتاهی ایران در رسیدگی به ریسک فاینانس تروریسم و تهدیدهایی که متوجه یکپارچگی سیستم مالی جهانی می‌کند، ابراز نگرانی کرده بود.

معاون نظارتی بانک مرکزی ایران، سال 2018 را موعد اعلام نتیجه ارزیابی جدید گروه اقدام مالی عنوان کرده است. هفته گذشته دیوید لیپتون معاون رئیس صندوق بین‌المللی پول (IMF) که سمت دستیاری ویژه باراک اوباما را نیز در کارنامه خود دارد، به ایران آمد.

رئیس‌کل بانک مرکزی، خواستار مساعدت و حمایت صندوق برای تسریع پیوستن ایران به بانکداری بین‌المللی و کمک‌های تکنیکی در زمینه مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم شد.

لیپتون روز سه‌شنبه در تهران وعده کمک این صندوق برای بازگشت به نظام بانکی بین‌المللی را داد و اعلام کرد صندوق بین‌المللی پول می‌تواند در زمینه‌ های مختلف ازجمله مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم به ایران کمک کند. او با اشاره به اینکه بانک‌های ایرانی نباید از تروریسم حمایت کنند، گفت: «بهترین اقدامی که دولت و بانک‌ها می‌توانند انجام دهند افزایش این استانداردها و رساندن آنها به سطح بین‌المللی و تلاش برای اطمینان دادن به شرکای خارجی و بانک‌ها دراین‌باره است که انجام معاملات با بانک‌های ایران ایمن است».

متیو لویت که سال‌ ها در «معاونت امنیتی و تحلیل» خزانه‌داری ایالات‌ متحده و نیز به‌ عنوان معاون «دفتر امنیت و بررسی» مشغول به کار بوده، می‌گوید: «درست در زمانی که سپاه پاسداران بخش‌های بزرگی از اقتصاد ایران را در دست دارد سرمایه‌گذاری و رابطه تجاری با جمهوری اسلامی به معنی معامله با‌ آنهایی خواهد بود که بخش بزرگی از تحریم ‌ها شامل آنهاست... فعالیت‌های سپاه پاسداران و سپاه قدس در سوریه و همچنین در حمایت از حزب‌الله لبنان به‌روشنی «در بخش فعالیت‌های حمایت از تروریسم جهانی» قرار دارد.

خروج ایران از فهرست اقدام متقابل گروه ویژه اقدام مالی

پنج شنبه گذشته خبر خروج موقت ایران از لیست گروه اقدام مالی منتشر شد؛ بر اساس اعلام بانک مرکزی، پس از انجام اقدامات مثبت جمهوری اسلامی ایران از جمله در زمینه تصویب قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم در مجلس شورای اسلامی و تایید آن از سوی شورای نگهبان و نیز انجام دیگر اقدامات مقتضی در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی ایران، گروه ویژه اقدام مالی در بیانیه اخیر خود، نسبت به این تحولات واکنش مثبت نشان داد و با اتخاذ تصمیمات اخیر که شرح آن به تفصیل در بیانیه ماه ژوئن این گروه آمده است، برای اولین بار، نام ایران را از گروهی که در قعر فهرست رده بندی آن قرار داشت، حذف کرده و آن را به سطح بالاتری ارتقا داد. گر چه نام ایران همچنان در فهرست کشورهایی قرار دارد که لازم است در خصوص آن، تدابیر احتیاطی لازم به عمل آید؛ لیکن با حذف اتخاذ اقدامات متقابل علیه نظام مالی ایران از سوی دیگر کشورها، مانع تجاری و بانکی دیگری از پیش پای کشورهایی که قصد دارند معاملات خود را با ایران از سر گیرند، برداشته شد. آیا با مقدمات برجام منطقه‌ای مواجه هستیم اما ظاهرا بانك مركزى با توافق با آمريكا، اقدام به اجراى دستورالعمل به اصطلاح مبارزه با پولشويى مورد نظر كارگروه موسوم به اقدام مالى مبارزه با تروريسم خواهد کرد؛ در حالی که اين كارگروه با شعار مبارزه با تروريسم، بيشتر جبهه هاى مقاومت اسلامى منطقه را نشانه گرفته و براى يك سال به طور موقت اسم ايران را در فهرست تأمين مالى كننده گان تروريسم نگه مى دارد؛ ولي عليه ایران، نامه نگارى نمى كند تا دولت بتواند در حدى با بانك هاى بين المللى كار كند. پس از يك سال اگر اين كارگروه تا حد كافى از ايران راضى بوده باشد ممكن است اقدامات بعدى را انجام دهد. شاید در نگاه اول عنوان مبارزه با پولشویی عمل خوب و پسندیده ای باشد؛ اما در عمل ما اختیار نظارت بر تمام تراکنش های مالی کشور را به آمریکایی ها داده ایم و از سوی دیگر با اجرای این قانون موضوع حمایت از محور مقاومت و حزب الله که اصلی ترین هدف و استراتژی کشورمان بوده با علامت سوال بزرگی مواجه است! با توجه به اینکه دوران پسابرجام را سپری می کنیم و رئیس جمهور محترم از ماه ها قبل به برجام 2 و 3 و... برای حل بسیاری از مشکلات اشاره کرده بودند آیا این اتفاق را باید در همین چارچوب دید؟ آیا دستگاه دیپلماسی توانسته اتهام حمایت از تروریسم را (به زعم غربی ها) از پیشانی جمهوری اسلامی پاک کند یا قرار است دست از حمایت محور مقاومت بِکشد! به نظر می‌ رسد پس از آنکه شورای همکاری خلیج‌فارس، حزب‌الله را به‌عنوان گروه تروریستی معرفی و وزارت خزانه‌داری آمریکا، دستور اجرایی کردن تحریم ثانویه حزب‌ الله را صادر کرد، اتفاقات دیگری در آستانه وقوع است که شاید بتوان آن را برجام منطقه ای نامید.