آیا از خریداران سکه در بازار آزاد هم مالیات گرفته می‌شود؟

خبرگزاری تسنیم: درحالی خریداران سکه هنوز در شوک بخشنامه سازمان مالیاتی برای دریافت مالیات از سکه‌های پیش فروش شده هستند که هنوز هیچ دستگاهی پاسخ شفافی به سوالات این گروه از مردم نداده است؛ و مهمتر آنکه باوجود اینکه هنوز مشمولان پرداخت مالیات سکه، اما و اگر‌های زیادی از حیث قانونی بودن این اقدام وزارت اقتصاد دارند؛ مسئولان سازمان مالیاتی اعلام کرده اند که این گروه فقط تا پایان خرداد ماه وقت دارند و بعد از آن مشمول جریمه می‌شوند.

انتقاد اصلی خریداران سکه متوجه دولت و بانک مرکزی است که در زمان ثبت نام پیش فروش سکه هیچ صحبتی مبنی بر دریافت مالیات نکرده اند و حتی در جست وجو‌ها به این جمله از مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی می‌رسیم که در همان مطقع تأکید کرده بود: اگر قرار باشد از پیش فروش‌های کنونی سکه رقمی تحت عنوان مالیات اخذ شود، بانک مرکزی آنرا از جانب خود پرداخت خواهد کرد. در آن ایام خبری در سایت بانک ملی که متولی پیش فروش سکه بود درج شد با عنوان دریافت مالیات برارزش افزوده در زمان تحویل سکه که همان موقع از سوی رحیمی این موضوع رد شد.

* بانک مرکزی کنار کشید؟ چه کسی جواب خریداران سکه‌های پیش فروشی را می‌دهد؟

در هیاهوی فعلی بین موافقان و مخالفان دریافت مالیات از سکه‌های پیش فروش غیبت بانک مرکزی بسیار محسوس است، این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که مردم با تکیه بر اطلاعیه بانک مرکزی مبنی بر عدم دریافت مالیات از سکه‌های پیش فروش نسبت به خرید این سکه‌ها اقدام کرده اند.

اما بانک مرکزی معتقد است که آنچه اتفاق افتاده خلاف شرایط ثبت نام پیش فروش سکه نیست چراکه در همان مقطع هم تاکید کرده بوده مالیات برارزش افزوده برای این سکه‌ها لحاظ نمی‌شود، ولی بخشنامه جدید سازمان مالیاتی شامل ارزش افزوده نیست و به عایدی سرمایه مربوط می‌شود.

تماس‌های روزانه مردم و پیام‌های درج شده در خبر‌های این خبرگزاری حکایت از آن دارد که هرچند بانک مرکزی خود را از موضوع مالیات سکه کنار کشیده و این موضوع را تماماً مرتبط با سازمان مالیاتی و وزارت اقتصاد می‌داند، اما نظر مردم چیز دیگری است و معتقدند اتفاقی که افتاده ناشی از بدقولی بانک مرکزی است...

مخالفان دریافت مالیات از سکه‌های پیش فروشی و خریداران این سکه‌ها معتقدند: با دریافت مالیات از سکه دیگر مردم به طرح‌های بانک مرکزی اعتماد نمی‌کنند. هرچند معافیت مالیاتی برای خریدارانی که تا ۲۰ سکه خریداری کرده‌اند بخش قابل توجهی از خریداران را شامل می‌شود. با این حال، شیوه اجرای این سیاست مالیاتی به خودی خود با ضرورت اعتماد سازی در اقتصاد در تضاد است.

یکی از ابزار‌های مهم بانک مرکزی برای مدیریت بازار طلا و ارز، ایجاد آرامش در فضای روانی جامعه است؛ اما آنچه درباره سکه اتفاق افتاده در تضاد کامل با سیاست بانک مرکزی است و باتوجه به تجربه تلخ سال‌های قبل حتماً باید دولت در زمان اعلام این طرح شرایط و عواقب آن را می‌سنجید و بعد رسانه‌ای می‌کرد.

هنوز مردم فراموش نکرده اند که زمانی بانک‌ها به اسم سپرده ارزی سپرده‌های گروهی از مردم را دریافت کرده و وعده دادند که در پایان مدت سپرده گذاری، ارز تحویل مشتریان می‌دهند، ولی متاسفانه بدقولی موجب شد تا بجای ارز، ریال تحویل مردم شود و شد انچه نباید می‌شد. بعد از آن دیگر مردم طرح‌های بانک مرکزی برای افتتاح سپرده ارزی استقبال نکردند.

امابرای پیش فروش سکه که مشابه آن در سال‌های ۹۰-۹۱ نیز اجرا شد، رسماً اعلام شد که مالیاتی از سکه دریافت نمی‌شود؛ خبرنگار تسنیم در زمان اعلام جزئیات شرایط پیش فروش سکه در سال ۹۶ از مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی سوال کرد که آیا این سکه‌ها مشمول مالیات می‌شود که او گفت خیر! هرچند رحیمی در تکمیل پاسخ گفت این سکه‌ها مشمول مالیات ارزش افزوده نمی‌شود.

* مردم: می‌توانستیم از بازار آزاد سکه بخریم

موضوع مهم دیگری که مردم را دلسرد نسبت به سیاست‌های بانک مرکزی کرده این است که اگر افرادی که در زمان پیش فروش، نسبت به خرید سکه از بانک اقدام کردند از بازار آزاد سکه می‌خریدند نه تنها الان سود کرده بودند بلکه هزینه خواب پول و مالیات را هم نداشتند.

در فروردین ماه سال ۹۷ سکه‌های بانک مرکزی با قیمت یک میلیون و ۵۴۰ هزار تومان برای بازه سه‌ماهه پیش‌فروش شد، این درحالی است که در آن برهه قیمت سکه در بازار آزاد حدود ۱.۷ میلیون تومان بود.

بسیاری از خریداران سکه معتقدند که می‌توانستند به بانک مرکزی اعتماد نکرده و منابع نقدی خود را از طریق بازار آزاد به کالا‌های دیگر از جمله سکه تبدیل کنند.

در حال حاضر با وجود رقم تعیین‌شده برای مالیات سکه‌های پیش‌فروش‌شده عملاً تفاوتی بین قیمت نقد و پیش‌فروش وجود نداشته، صرف‌نظر از مسدود شدن سه‌ماهه منابع سرمایه‌گذاران نزد بانک مرکزی موضوعی به‌نام پیش‌فروش بی‌معنی است.

* آیا از خریداران سکه در بازار آزاد هم مالیات گرفته می‌شود؟

عدم شفافیت اطلاع رسانی از سوی سازمان امور مالیاتی موجب شده تا ابهامات این طرح بیشتر از مزایایی که می‌تواند داشته باشد، شود. سازمان مالیاتی اطلاعات خریداران سکه را از بانک مرکزی دریافت کرده است و بنای دریافت مالیات از این گروه را دارد، ولی سوالی که مردم دارند این است که تکلیف کسانی که در بازار آزاد اقدام به خرید بیش از ۲۰ عدد سکه کرده‌اند چه می‌شود؟ آیا می‌شود در این مورد به خوداظهاری مودیان مالیاتی اکتفا کرد یا به سازوکار دقیق‌تر و مطمئن‌تری نیاز است.

مالیات سکه قانونی است؟

جدا از ضربه به اعتماد عمومی نسبت به سیاست‌های بانک مرکزی، نقد دیگری متوجه تصمیم اخیر وزارت امور اقتصادی و دارایی است، که مربوط به مباحث قانونی می‌شود؛ کارشناسان معتقدند یکی از مسائل اصلی مالیات بر سکه قانونی یا غیرقانونی بودن آن است.

نزدیکان دولت در دفاع از این تصمیم وزارت اقتصاد می‌گویند: این بخشنامه پیرولایحه مالیات بر عایدی سرمایه است که هنوز از سوی سازمان امور مالیاتی برای ارائه به مجلس شورای اسلامی فرستاده نشده، است.

در اصل ۵۱ قانون اساسی چنین آمده است: «هیچ نوع مالیات وضع نمی‌شود، مگر به موجب قانون. موارد معافیت و بخشودگی و تخفیف مالیاتی (هم) به موجب قانون مشخص می‌شود.»

محمد برزگری مدیرکل دفتر فنی و حسابرسی مالیاتی سازمان امور مالیاتی در توضیح مبانی قانونی گرفتن مالیات از خریداران سکه گفته است: مبانی آن براساس قانون مالیات‌های مستقیم بوده و در دستورالعمل مربوطه نیز قید شده است. مواد ۱ و ۹۳ قانون مالیات‌ها، مستندات قانونی اخذ مالیات سکه است.

سازمان مالیاتی معتقد است که هر فردی که صاحب درآمد است، باید مالیات بدهد و این موضوع برای همه یکسان است؛ برزگری در مورد اینکه می‌توان خرید سکه را درآمد حساب کرد، گفت: وقتی سکه خرید و فروش می‌شود، مشمول مالیات خواهد بود، در غیر این صورت مالیاتی اخذ نمی‌شود.

مهریه هم مشمول مالیات می‌شود؟

دغدغه تعدای از خریداران سکه‌های پیش فروشی این است که اگر سکه را بابت مهریه پرداخت کرده باشند باز هم باید مالیات بدهند یا خیر که مردم برزگری مدیرکل دفتر فنی و حسابرسی مالیاتی سازمان امور مالیاتی در این خصوص اعلام کرده است: اگر سکه بابت پرداخت مهریه باشد، مشمول مالیات نیست هرچند احراز این موضوع براساس مستندات مشخص می‌شود و بعدا وارد حساب‌های بانکی می‌شویم.

مدیرکل دفتر فنی و حسابرسی مالیاتی سازمان امور مالیاتی با تاکید بر اینکه افرادی که سکه دریافتی را نفروخته باشند، مالیاتی نمی‌دهند، بیان داشت: در صورتی که خانمی مهریه خود را دریافت کند و آن را بفروشد باید مالیات بدهد. تفاوت قیمت حادث شده و درآمد کسب می‌کند.

سوداگر سکه چه کسی است؟

نکته دیگر اینکه، قرار بر این است خریدارانی که قصد سوداگری نداشته‌اند از پرداخت مالیات معاف شوند. این موضوعی است که دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی در جمع خبرنگاران اعلام کرده است؛ اما دژپسند توضیحی درباره چگونگی تشخیص سوداگران سکه نداده که مشخص شود چه کسانی سوداگر بوده و مشمول مالیات می‌شوند و چه کسانی معاف هستند.

تقریباً تمام مشمولان مالیات سکه این سوال را از وزیر اقتصاد دارند که از طریق چه سازوکاری سوداگران بازار سکه را از غیر سوداگران تشخیص میدهند؟ دست یابی به شفافیت مورد نیاز در این امر نیازمند اطلاعات دقیق و شفاف است.

به گزارش تسنیم، از اواخر آذر ماه سال ۱۳۹۶ بانک مرکزی در طرح سه گانه خود برای جمع آوری نقدینگی شامل پیش فروش سکه، افتتاح سپرده‌های ارزی و گواهی سپرده ریالی با سود ۲۰ درصد، در صدد کنترل نوسانات بازار ارز برآمد. براین اساس در کمتر از سه ماهی که این طرح اجرا شد، حدود ۷ میلیون و ۶۰۰ هزار قطعه سکه تمام بهار آزادی پیش فروش شد. همچنین پیش از این و در طرح حراج سکه توسط بانک کارگشایی حدود ۲۶۰ هزار سکه تمام بهار و ۲۲۵ هزار قطعه سکه نیم بهار فروش رفت.

اما باوجود گذشت یکسال از طرح پیش فروش سکه، در روز‌های اخیر سازمان امور مالیاتی کشور طی ابلاغیه‌ای برای خریداران سکه در سال ۱۳۹۷ از بانک مرکزی مالیات مقطوع تعیین کرد. بر این اساس تمامی خریداران سکه که در سال ۱۳۹۷ نسبت به دریافت بیش از ۲۰ سکه از سیستم بانکی اقدام کرده‌اند، مشمول این نوع مالیات قرار می‌گیرند.

بر اساس ابلاغیه یاد شده، کسانی که ۲۰ سکه دریافت کرده‌اند از مالیات معاف هستند. همچنین، از ۲۰ سکه تا ۶۰ سکه، به ازای هر سکه ۱۵۰ هزار تومان، از ۶۰ سکه تا ۱۰۰ سکه، به ازای هر سکه ۲۰۰ هزار تومان و از ۱۰۰ سکه تا میزان ۲۰۰ سکه به ازای هر سکه ۲۵۰ هزار تومان مالیات مقطوع تعیین شده است.