اجرایی شدن اینستکس نیازمند اقدامات ویژه از جانب اروپا است

خبرگزاری فارس: «راینر هرمان» کارشناس و روزنامه‌نگار آلمانی که به دلیل مطالبی که برای روزنامه «فرانکفورترآلگماینه» می‌نویسد، شهرت دارد در یادداشت کوتاهی برای شبکه خبری «دویچه‌وله» درباره ایجاد کانال مالی میان ایران و اروپا نوشت که ایجاد چنین سازو کاری، امکان تجارت قانونی با ایران را ایجاد می‌کند.

وی در تشریح دیدگاه خود نوشت، این رویکرد (در نهایت) به ایجاد ابزار پشتیبان مبادلات مالی (INSTEX) که مقر آن در پاریس است و آلمان و بریتانیا هم در آن مشارکت دارند، منتهی شده است. چنین اقدامی، پیامی سیاسی است تا نشان دهد اروپا نمی‌خواهد در برابر تحریم‌های آمریکا سر خم کند. همانطور که چنین سازوکاری شکل می‌گیرد، کشور‌های دیگری هم به آن خواهند پیوست. (در چنین شرایطی) اراده سیاسی نیاز است تا تهران را متقاعد کند که اتحادیه اروپا با وجود خروج آمریکا از توافق هسته‌ای (برجام) که جولای ۲۰۱۵ با ایران به دست آمد، همچنان می‌خواهد در این توافق بماند.

به گفته وی، پیش از اینکه چنین سازوکاری میان ایران و اروپا، ارتباطی میان شرکت‌های ایرانی و اروپایی ایجاد کند و کارایی داشته باشد، ایجادکنندگان آن و «پر فیشر» مسئول آلمانی آن باید اقداماتی پیچیده برای آغاز آن انجام دهند. در مرحله نخست باید روشن شود که شرکت‌ها به تبادل چه کالا‌هایی علاقمند هستند؛ بنابراین باید مشخص شود که نیازمندی تا چه حدی است و چه کسانی به آن تمایل دارند و به طرف ایرانی هم زمان داده شود تا در این مورد اعلام موضع کند.

نویسنده معتقد است که نمی‌توان از اینستکس فقط به عنوان بازار تبادل کالا استفاده کرد و شرکت‌ها می‌خواهند که از تبادل امن کالا‌های خود مطمئن شوند. حال سوال این است که آیا اینستکس چنین مسئولیتی را می‌پذیرد؟ عامل تعیین‌کننده در زمینه کارایی اینستکس این است که آیا کشور‌های عضو این سازوکار می‌توانند برای شرکت‌های اروپایی و همکاران خود مکانیزمی را ایجاد کنند تا آن‌ها را از پیامد‌های تحریم‌های آمریکا حفظ کند و هر گونه خسارت احتمالی را جبران کند. در این زمینه ابزار قوانین مسدود کننده وجود دارد که باید طبق نیاز جدید به روز رسانی شود.

ایجاد کانال مالی مستقل از دلار دیگر اقدامی است که باید صورت بگیرد. اروپا برای نخستین بار در حال آزمودن توانایی خود در ایجاد کانال ارتباطی با ایران و بدون سر فرودآوردن در برابر تحریم‌های آمریکاست. در این زمینه اطلاعات و تجارب که آمریکایی‌ها هم از آن‌ها به عنوان اهرمی برای پیشبرد سیاست‌های تحریمی استفاده می‌کنند، می‌تواند در ابتکار عمل اروپایی‌ها در ایجاد کانال پرداختی مستقل از آمریکا و دلار موثر باشد.

سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس، پنج‌شنبه گذشته رسما اعلام کردند که کانال ویژه تجارت اروپا و ایران ثبت شده است. این کانال ویژه مالی (اس‌پی‌وی) با نام رسمی «INSTEX» (ابزار پشتیبان مبادلات مالی) در فرانسه ثبت شده و یک بانکدار آلمانی به نام «پر فیشر» ریاست آن را بر عهده گرفته است. در این کنسرسیوم مالی و حقوقی، انگلیس هم سهامدار است. ممکن است دیگر اعضای اتحادیه اروپا نیز به این شرکت بپیوندند.

بر اساس اعلامیه ثبت این شرکت که در روزنامه رسمی دولت فرانسه منتشر شده، آدرس شرکت اینستکس همان آدرس وزارت دارایی فرانسه است. قرار است نمایندگانی از وزارت خارجه آلمان، فرانسه و انگلستان بر فعالیت این شرکت نظارت کنند.