ام المعضلات

صبح نو: امروز که اقتصاد کشور دچار بحران و آسیب‌هایی ناشی از حجم انبوه نقدینگی و در نتیجه نابسامانی بازار‌های ارز، سکه، خودرو و... است. بانک‌ها و عملکرد آنان در ردیف متهمان اصلی وضعیت فعلی قرار گرفته‌اند، موضوعی که مورد هشدار و اخطار رهبر انقلاب نیز قرار گرفت و ایشان در دیدار هیات دولت تاکید کردند مسأله بانک‌ها را علاج کنید.

امروز تمامی کارشناسان اقتصادی، بنگاهداری را «ام‌المعضلات» سیستم بانکی کشور توصیف کرده و اعتقاد دارند این موضوع بانک‌ها را از وظایف اصلی خود که همان واسطه‌گری مالی و هدایت سپرده‌های مردم به سمت بخش‌های مولد اقتصاد است، دور‌کرده است. مأموریت بانک چه در ایران و چه در جهان، گردآوری سپرده‌ها و پمپاژ آن‌ها به صنعت است در‌حالی‌که بانک‌های ما اکنون از این مأموریت خارج و وارد بنگاهداری شده‌اند و این موجب مشکلاتی شده است. بانک‌محوری تسهیلات معضل بزرگی شده که در بیانات اخیر رهبر انقلاب با اعضای هیات دولت هم مجدداً شاهد توصیه ایشان به ساماندهی فعالیت‌های بانک‌ها و چاره‌جویی برای خروج آن‌ها از بنگاهداری بودیم. عدم تناسب عقود بانکی با روح بانکداری اسلامی، عدم تعهد بانک‌ها در ارز‌های خرید و فروش شده در زمان نوسانات نرخ ارز، اخذ بهره مرکب در محاسبه سود، عدم ایفای مسوولیت بانک‌ها در تأمین سرمایه در گردش واحد‌های صنعتی و عدم استفاده از منابع صندوق توسعه ملی از عمده مشکلات کنونی هستند که باید برای رفع آن چاره کرد. از همین‌رو، روز گذشته کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با جلسه‌ای مشترک با مدیران عامل بانک‌های دولتی و بانک‌های دولتی که به‌بخش خصوصی واگذار شده، برگزار کرد که مسائل و مشکلات پیش روی نظام بانکی در این نشست مورد بررسی قرار گرفت.

پور ابراهیمی: لزوم تسریع در خروج بانک‌ها از بحث دارایی‌های فریز شده آقای محمدرضا پورابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس پس از این دیدار با اشاره به اینکه تسریع در خروج بانک‌ها از بحث دارایی‌های فریز شده، املاک مازاد و بنگاه‌های اقتصادی ضرورت دارد، گفت: در‌حال‌حاضر بنگاه‌های اقتصادی به سه شکل در ترازنامه‌ها لحاظ می‌شود که بخشی از آن به‌دلیل تحمیل بدهی‌های دولت به نظام بانکی است و بخشی به‌دلیل تصمیمات خود بانک‌ها و بخشی نیز بابت اینکه بنگاه‌هایی از محل وصول مطالبات به بانک‌ها ارائه شده. به‌گزارش خانه ملت، وی ادامه داد: بانک‌ها مکلف‌اند از بنگاه‌داری خارج شوند و اینکه در سال گذشته حدوداً ۶‌هزار میلیارد تومان از دارایی بانک‌ها به فروش رفته رقم بسیار ناچیزی است و در‌حال‌حاضر با توجه به افزایش قیمت ارز شرایط بهتری برای فروش اموال مازاد بانک‌ها وجود دارد و تاکیدات مقام معظم رهبری رسالت ما و مدیران بانک‌ها را برای اصلاح ساختار‌های اشتباه سنگین‌تر کرده و باید با جدیت به فرمایشات مقام معظم رهبری که یک تکلیف شرعی نیز هست، توجه شود. پورابراهیمی ادامه داد: جلسات کمیسیون اقتصادی با مدیران بانک‌ها از چند ماه گذشته آغاز شده و ادامه خواهد یافت و توافقات در این جلسات پیگیری می‌شود و با توجه به فضای بسیار مناسب ایجاد شده به‌دلیل همگرایی مسوولان نظام بانکی وزارت اقتصاد و بانک مرکزی و همچنین کمیسیون اقتصادی مجلس سعی می‌شود مسیر به‌نحوی روبه جلو حرکت کند که بخشی از مشکلات نظام بانکی رفع تا شرایط برای ارائه خدمات بهتر فراهم شود.

مصباحی مقدم: بانک‌ها ۲۴۰‌هزار میلیارد تومان به بانک مرکزی بدهکارند حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی‌مقدم، کارشناس مسائل اقتصادی نیز در گفتگو با خبرنگار روزنامه «صبح‌نو»، یکی از معضلات اصلی نقدینگی را بانک مرکزی دانست و گفت: علت رشد قیمت‌ها، رشد بهای ارزی و به‌هم‌ریختگی‌های اقتصادی به عملکرد سیستم بانکی ما اعم از بانک مرکزی تا بانک‌های عامل دیگر برمی‌گردد. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، افزود: بانک مرکزی نقدینگی ایجاد می‌کند چرا که دولت به مجرد اینکه پول نقد به حساب بانک‌های خارجی ما واریز می‌شود از بانک مرکزی تقاضا می‌کند که معادل ریالی آن را به حساب من بریز؛ این نقطه آغاز پمپاژ نقدینگی است. چراکه با ایجاد این نقدینگی پول پرقدرت ایجاد می‌شود و پول نقد هم ۶/۷‌برابر خودش را باز تولید می‌کند. افزایش دارایی‌های بانک خارجی ما هر چه بیشتر شود رشد پایه پولی بیشتر می‌شود و نقدینگی رشد می‌یابد. وی ادامه داد: نکته دوم همین استقراضی است که رییس‌جمهوری در مصاحبه تلویزیونی خود گفت که برای ساماندهی بانک‌ها و مطالبات مردم ناچار شدیم از جیب ملت برداشت کنیم. مراد ایشان برداشت از بانک مرکزی بود و برداشت از بانک مرکزی به‌معنای پمپاژ نقدینگی بیشتر است که این هم مربوط می‌شود به بانک مرکزی و دولت. مصباحی مقدم، گفت: سومین موضوع عملکرد بانک‌های ما است. بانک‌ها هر مقدار که مردم در بانک‌ها سپرده‌گذاری می‌کنند درصدی به‌عنوان ذخیره قانونی دراختیار بانک مرکزی قرار دهند. بانک‌ها در این سال‌های اخیر روش تازه‌ای پیدا کردند و بدهی خود را به بانک مرکزی پرداخت نمی‌کنند. در حال حاضر بانک‌ها ۲۴۰‌هزار میلیارد تومان به بانک مرکزی بدهکارند. این میزان نقدینگی سنگینی که بدهکارند می‌شود جزء پایه پولی است که موجب پمپاژ نقدینگی از سوی بانک‌ها است و این خود حاصل عدم نظارت مقتدرانه بانک مرکزی و بی‌برنامه بودن بانک‌هاست. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به این که چرا طرح‌های اصلاح نظام بانکی عقیم می‌ماند و راهکار اساسی در این‌باره چیست، گفت: راهکار اساسی این است که بانک مرکزی از دولت استقلال پیدا کند و دولت در منابع بانک مرکزی دخالت نکند و آن را کیسه خودش تلقی نکند. ارز باید برای مدیریت بازار ارز مورد استقاده قرار گیرد نه برای فروش توسط بانک مرکزی که اتفاقات اخیر را رقم زند.

وی افزود: رعایت قواعد پولی و بانکی در مورد بانک‌ها است یعنی بانک مرکزی باید جلوی هرگونه برداشت از حساب‌های بانکی را بگیرد و مدیریت کند تا چنین اتفاقاتی نیفتند. بهتر است بانک‌ها نقدینگی خودشان را از دست مردم جمع کنند نه از بانک مرکزی و اگر این اتفاق بیفتد ما شاهد ثبات ارزش پول ملی خواهیم بود. مصباحی مقدم، یادآور شد: بانک‌ها سیاست اقتصادی تعیین نمی‌کنند آن‌ها عملکردی دارند که پول را هدایت می‌کنند، اما این پول می‌تواند به سمت تولید هدایت شود یا به سمت نامولد اقتصادی؛ کما اینکه ۶۰‌درصد پول در بخش نامولد است و سود‌های کلانی در این بخش‌ها به‌دست می‌آورند.

معظمی‌نیا: چرا بانک‌ها با وثیقه ۲۰۰‌میلیونی، ۵۰‌میلیارد تومان وام می‌دهند «علیرضا معظمی‌نیا» عضو اتاق بازرگانی تهران با اشاره به مشکلات نقدینگی بانک‌ها به «صبح‌نو»، گفت: موضوع مشکلات پولی بانک‌ها بیش از یک دهه است که شکل گرفته و تنها راهکار آن اصلاح ساختار بانکی کشور و شورای پول است. وی با اشاره به اینکه بهتر است نظارت بیشتری بر پرداخت وام‌های کلان به افراد جامعه داشت، افزود: به‌نظر من وام گیرنده مفسد نیست و وام دهنده مفسد است چرا که سود‌های کلانی از این موضوع کسب می‌کند. دستگاه قضایی بهتر است مفسد را تنبیه کند که زمینه رانت را فراهم می‌سازد و رشوه می‌گیرد. مشکلات امروز بانکی و پولی را برخی مدیران بانک‌ها رقم زدند که به‌دنبال ایجاد رانت هستند. از برخی مدیران بانکی باید پرسید چرا از وام‌گیرنده وام ۵۰‌میلیارد تومانی وثیقه ۲۰۰‌میلیونی می‌گیرند. این کارشناس امور اقتصادی، ادامه داد: دو سالی است رنگ اسکناس در جامعه دیده نمی‌شود و این به‌دلیل همان ورود غیر اصولی بانک‌ها به عرصه ساختمان‌سازی یا غیر مولد است. وی با اشاره به اینکه شیوه بانکداری باید به‌شیوه ۲۰‌سال پیش خودبرگردد، گفت: ساختار‌های مدرن بانکی که این روز‌ها شکل گرفته نشان از نوین شدن بانک نیست بلکه کوتاهی در حق مردم است چرا که برنامه‌های آن‌ها شفاف نیست و با کسب سود از سود پول سپرده‌گذاران به ساخت ملک دست می‌زنند و در دیگر زمینه‌های غیر اقتصادی هزینه می‌کنند و این نشان‌دهنده ضعف مدیریتی و نظارتی در این زمینه است. وی با بیان اینکه با این‌گونه برنامه‌های نادرست در ماه‌های آتی تورم بیشتر رشد می‌کند، گفت: به‌عقیده بنده باید پول نقد در دست مردم بچرخد. مگر در زمان جنگ عابر بانک داشتیم؟ همه مبادلات با اسکناس بود. اکنون هم می‌شود با مدیریت صحیح دوباره شاهد رشد و شکوفایی عرصه بانکی و پولی شد.