برندینگ یا برندبازی و پول بادآورده؟

خبرگزاری تسنیم: بیژن حاج محمدرضا رئیس جایگاه داران سوخت دی ماه سال ۹۶ به رسانه‌ها گفت: جایگاهداران این روز‌ها حال خوشی ندارند و ۹۰ درصد آن‌ها حتی هزینه‌های جاری خود را هم نمی‌توانند تامین کنند. اعلام چنین حقیقت تلخی این انتظار را ایجاد کرده است تا دولت به کمک آن‌ها آمده و با اصلاح ریلگذاری؛ وضعیت را به سامان کند، اما واقعیت چیزی دیگری را نشان می‌دهد و شواهد حاکی از آن است که عده‌ای با حمایت دولت به دنبال کسب درآمد میلیاردی از طریق نظام توزیع سوخت هستند. دولت از مدت‌ها قبل به دنبال اجرای طرحی است که در صورت اجرا این قشر را رسما ورشکسته خواهد کرد، و البته پول بادآورده‌ای را نصیب عده‌ای نشسته در سایه می‌کند.

از سال گذشته طرحی موسوم به «برندینگ» در رسانه‌ها مطرح شده که از طرف دولت؛ مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی؛ در حال پیگیری بود و قرار است جایگاه‌های سوخت را ذیل برند‌هایی که معرفی می‌شود سازماندهی کنند. جالب اینکه سید محمدرضا موسوی‌خواه مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در تشریح نخستین مزیت آن گفت که این طرح برای دولت بار مالی ندارد، اما نگفت که برای برند‌ها چرا درآمد میلیارد‌ها تومانی دارد؟ و دقیقا بابت چه چیزی! ۸۵ شرکت قرار است از این سفره بی زحمت و به عنوان برند، درآمد‌های میلیاردی؛ در مجموع بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومان به طور سالانه داشته باشند.

حق نشان!

سید محمدرضا موسوی‌خواه مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های ضمن تاکید بر نداشتن بار مالی طرح برندینگ برای دولت و خرد شدن هزینه ها، به اشاره‌ای نیم بند به اصل ماجرا بسنده کرد و گفت: مبلغی به‌عنوان حق نشان پرداخت می‌شود که برای پرداخت آن وظیفه تعیین کرده‌ایم و شرکت‌ها باید کهاب، دیسپچینگ، زیباسازی و ایمن‌سازی و ارائه خدمات مطلوب به نفع مردم را انجام دهند.

تاکید عمده جایگاهداران و بررسی‌های مستقل نشان می‌دهد که منظور از کهاب، دیسپچینگ، زیباسازی و ایمن‌سازی یک تابلوی برند و یونیفورم واحد کردن تن کارکنان جایگاه‌های سوخت است و این درآمد بالای ۱۰۰۰ میلیارد تومانی به همین سادگی به دست خواهد آمد.

چقدر؟

هدایت الله خادمی عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: براساس طرح برندینگ قرار است جایگاه داران سوخت زیر سلطه تعدادی واسطه و دلال که هیچ تخصصی ندارند، قرار گیرند... تعدادی از بازنشسته‌های شرکت پالایش و پخش فرآورد‌های نفتی با تاسیس شرکت‌های کاغذی در صدد شکل دهی حلقه‌ای واسط بین شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی و جایگاه داران تحت عنوان جذاب برندینگ‌اند و باید یادآوری کرد که شرکت‌های صفر کیلومتری ایجا شده توسط آن‌ها امکان دادن هیچ نوع خدماتی نیز ندارند.

عضو کمیسیون انرژی به درستی گفت: شرکت‌های برندینگ در تعاریف بین المللی یعنی اینکه آن شرکت دارای پالایشگاه باشد تا بتواند سوخت تولید کند در ادامه سوخت تولید پالایشگاه خود را در جایگاه شرکت عرضه کند تا به مصرف کننده نهایی بفروشد. با این تعریف درست هر پالایشگاهی قیمت‌های متغیر و کیفیت‌های متفاوتی را روانه جایگاه سوخت خواهد کرد تا مردم حق انتخاب در نوع سوخت مصرفی خود داشته باشند.

اگر در ایران بنزین را چند پالایشگاه محدود تولید و بین جایگاه‌های سوخت توزیع می‌کنند، طرح برندینگ محدود به یونیفورم و دیگر هیچ؛ است و تنها منافعی بادآورده را برای حدود ۸۰ شرکت در بر خواهد داشت. در برند‌های اروپایی که تابلوی شرکت‌های بزرگ نفتی بر سردر جایگاه‌ها نصب شده، مانند شل، بی پی و ... شرکت‌های مزبور پالایشگاه خاص خود و کیفیت بنزین خاص خود و البته قیمت خاص خود را دارند و اساسا مقایسه برندبازی شرکت نفت با مساله برندینگ بی مبنا است.

از میلیون تا میلیارد!

ابوالحسن یزدان پناه مدیرعامل یک شرکت برند سازی جایگاه‌های عرضه سوخت سال گذشته به یک رسانه نزدیک به دولت گفت: فعلا تا دو سال اولیه شرکت برندینگ هیچ درآمدی کسب نمی‌کند ضمن اینکه ۳۰۰ میلیون تومان بابت طرح کهاب و ۳۵۰ میلیون تومان نیز بابت اجرای دیسپچینگ در جایگاه‌ها هزینه می‌کند تا از طریق این دو سامانه جایگاه‌ها کنترل شده و فرآورده را خریداری می‌کنند. درآمدزایی شرکت‌های برندیگ زمان بر و در پروسه‌ای دو ساله خواهد بود که به ازای هر لیتر در طرح کهاب ۶ تومان و در دیسپچینک به ازای هر لیتر ۳۲ ریال سود خواهند داشت، اما در ابتدای کار منفی هستیم.

یعنی با این تحلیل، چون در دو سال اول چند صد میلیون تومان هزینه می‌شود می‌توان برای سال‌های متمادی درآمد‌های بالای ۱۰۰۰ میلیارد تومانی بابت یونیفورم توزیع کردن بین کارکنان جایگاه‌ها کسب کرد!