ماهی‌گیری مالزی از روابط گل‌آلود تهران و ریاض

العالم: پایگاه اینترنتی لوبلاگ نوشت: پادشاه عربستان سعودی هم اکنون در سفر سه هفته ای در آسیا به سر میبرد؛ طولانی مدت بودن این سفر نشان از اهمیت آن دارد. عربستان سعودی چشم انداز سال 2030 را در نظر دارد؛ این دستورکاری جاه طلبانه است که قصد دارد تا 13 سال دیگر اقتصاد خود را از وابستگی به فروش نفت رها کرده و آن را بر پایه اقتصادی دانش بنیان بنا کند. عربستان سعودی همچنین به دنبال افزایش قدرت ژئوپولتیک خود در منطقه آسیا-پاسیفیک و مستحکم تر کردن روابط با غرب پس از بر سر کار آمدن ترامپ است. بخش مهم سفر آسیایی پادشاه عربستان، مالزی است، کشوری که هیچ کدام از مقامات عربستان سعودی از سال 2006 میلادی تا کنون به آنجا سفر نکرده اند. در پی دستیابی به اهداف چشم انداز سال 2030، ملک سلمان به دنبال بازاری مناسب برای صادرات غیر نفتی عربستان سعودی و مکانی ایده آل برای سرمایه گذاری است. هر دو کشور چندین قرارداد در خصوص همکاری های دوجانبه در زمینه های ساخت و ساز، هوا و فضا، تولیدات حلال (مثل گوشت حلال) و خدمات حج به امضا رسانده اند. از همه مهم تر قرارداد هفت میلیارد دلاری شرکت آرامکو عربستان سعودی برای سرمایه گذاری در بخش پتروشیمی مالزی است. این بزرگترین سرمایه گذاری عربستان سعودی در خارج از مرزهایش است. عربستان سعودی برای گسترش قدرت خود در منطقه جنوب شرقی آسیا، کشور مالزی را دارای اهمیتی ویژه در ائتلاف 41 کشوری خود علیه تروریسم در نظر گرفته است. برای نشان دادن اهمیت ائتلاف 41 کشور اسلامی، تشدید مبارزه علیه تروریسم و فرقه گرایی و حرکت رو به جلو برای آینده بهتر جهان اسلام، عربستان سعودی و مالزی مرکز صلح جهانی ملک سلمان (the King Salman Center for Global Peace (KSCGP)) را راه اندازی کرده اند. این مرکز سال جاری میلادی آغاز به کار و بر روی مسئله تهدید تروریسم جهانی تمرکز خواهد کرد. اما به دلیل پیچیدگی های بسیار، کاملاً مشخص نیست که مالزی چه نقشی در ائتلاف ضد تروریسم عربستان سعودی ایفا خواهد کرد. وقتی که در اواخر سال 2015 میلادی، محمد بن سلمان وزیر دفاع عربستان ائتلاف ضد تروریسم به رهبری عربستان سعودی را اعلام کرد، مالزی در لیست 34 کشور اولیه عضو این ائتلاف بود، اما در همان زمان مالزی هر گونه رابطه با این ائتلاف را رد کرد. مقامات مالزی اعلام کردند که حمایت نظامی از این ائتلاف نخواهند داشت، اما از نظر سیاسی و آن هم به خاطر مبارزه با تروریسم، با این ائتلاف همفکری خواهند داشت. اما در ماه فوریه سال 2017 میلادی، نیروهای نظامی مالزی به همراه 18 کشور اسلامی عضو ائتلاف، در مانور صاعقه شمال شرکت کردند که نشان دهنده این واقعیت است که مالزی دیدگاه های خود را درباره ائتلاف مورد بازبینی قرار داده و تصمیم به حمایت از آن گرفته است. حمایت نظامی مالزی از عربستان بیشتر نمادین به نظر می رسد، زیرا نیروهای نظامی مالزی در خاک عربستان سعودی باقی مانده اند و هنوز به یمن وارد نشده اند. به نظر میرسد مالزی به دنبال تحکیم روابط در قالب مذاکرات دو جانبه بیشتر و یا تقویت ائتلاف ضد تروریسم به رهبری عربستان سعودی است. با این حال، مالزی همیشه نقشی مهم در چشم اندازهای عربستان سعودی برای تشکیل ائتلاف چند ملیتی از کشورهای مسلمان سنّی داشته است. اکتبر سال 2016 میلادی، حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران به مالزی، ویتنام و تایلند سفر کرد و از عزم ایران برای تقویت روابط تجاری و سرمایه گذاری ایران با کشورهای منطقه آسیا-پاسیفیک پرده برداری کرد. کشورهای این منطقه و به ویژه مالزی، خود را در میان دشمنی ایران و عربستان یافتند؛ به منظور برقراری تعادل بین روابط با ایران و عربستان، سعی کردند بیشترین استفاده را در جهت منافع خود داشته باشند. برداشته شدن تحریم های بین المللی علیه ایران، مالزی را تشویق کرده است تا صادرات روغن پالم، چوب و لاستیک را به ایران افزایش دهد، این صادرات بیش از چهارصد میلیارد دلار ارزش خواهد داشت. عربستان نگران این موضوع است که افزایش سطح روابط اقتصادی مالزی و کشورهای جنوب شرقی آسیا موسوم به آسه آن (ASEAN) با ایران سبب شود تا این کشورها دیگر تمایلی برای افزایش روابط تجاری با عربستان سعودی نداشته باشند. از سوی دیگر، سلمان شاه عربستان و مقامات رسمی مالزی در بیانیه ای مشترک اقدامات مداخله جویانه حکومت تهران در امور داخلی سایر کشورهای خاورمیانه را محکوم کردند. این بیانیه نشان میدهد که مالزی به ایران از پشت لنز عینک عربستان سعودی نظاره میکند و به دنبال تقویت روابط با عربستان است. این بیانیه واکنش شدید وزارت خارجه ایران را در پی داشت. چه بسا اقدام مالزی (بیانیه مشترک ضد ایران) تلاشی برای برقراری تعادلی ظریف در روابط مابین ایران و عربستان سعودی بوده باشد.