با وجود کاهش شاغلان نرخ بیکاری چگونه کاهش یافت؟

به زودی به روزهایی می‌رسیم که به گفته مسئولان دولتی، هیات‌های مختلفی از کشورهای مختلف جهان برای انجام فعالیت اقتصادی در کشورمان حاضر شوند و تجار و فعالان اقتصادی ایران هم بتوانند فعالیت‌های بهتری نسبت به گذشته در بازارهای بین المللی رقم بزنند، دادوستدها رونق گیرد و معاملات مالی و اعتباری هم در روند مناسبی قرار گیرد.

اینکه فرزندان این مرز و بوم توانسته اند با زبان دیپلماسی و گفتگو با جهانیان حرف بزنند و به آنها بفهمانند که ایران سرزمین فرصت‌ها و موقعیت‌ها است، قطعا دستاوردی قابل تقدیر است اما اینها نمی‌تواند به تنهایی و در این مرحله مسائل و مشکلات اقتصادی و بیکاری جوانان کشور را حل کند.

بیکاری با گفتن حل نمی‌شود

حتی نمی توان انتظار داشت تنها با گفتن و اذعان رئیس جمهور به اینکه بیکاری بزرگترین معضل داخلی کشور است و بیکاری جوانان آزاردهنده شده، قفل بیکاری صدها هزار جوان فارغ التحصیل دانشگاهی که در واقع سرمایه های اصلی کشور هستند، حل شود. کارشناسان بازار کار می گویند در بیش از دو سال اخیر، مسئولان دولتی تنها مشغول بیان وجود بیکاری و تاکید بر وجود معضل اشتغال بوده اند و در واقع کار خاصی صورت نگرفته است.

فعالان بازار کار کشور عقیده دارند هرچند تاثیرات توافقات هسته ای و پس از آن گشایش‌های اقتصادی با یک وقفه ای به بازار کار کشور خواهد رسید اما دولت باید واقعا برای این امر برنامه ریزی روشنی داشته باشد. تنها کافی نیست وزیر کار بگوید از ریزش ۲۳۰ هزار شغل جلوگیری شده، بلکه زمان آن رسیده که دولت در سومین سال فعالیت خود برنامه ای روشن ارائه کند.

در حالی دولت سرنوشت اشتغال جوانان را به رونق اقتصادی گره می زند که دانشگاه ها بی وقفه در حال رقابت برای جذب دانشجو و تلاش برای پُر کردن صندلی های خالی خود هستند. اینکه چرا دولت و یا دانشگاه ها نمی توانند دستکم با کاهش ظرفیت پذیرش و به روزرسانی دروس دانشگاهی از کاهش بخشی از درآمدهای خود چشم پوشی کنند؛ سئوالی است که سال‌ها بی پاسخ مانده و هر چند وقت یکبار یک دانشگاه جدید پا به عرصه فعالیت می گذارد.

آمارها چه می‌گویند؟

به زبان آمار هم که بخواهیم سخن بگوییم، گزارش تازه مرکز آمار ایران از وضعیت بیکاری و اشتغال نشان می دهد از تعداد جمعیت فعال اقتصادی کشور در فاصله تابستان تا پاییز امسال ۴۴۵ هزار و ۶۳۳ نفر کاسته شده که از این تعداد ۳۵۶ هزار و ۸۹۷ نفر شاغل و ۸۸ هزار و ۷۳۶ نفر نیز در جستجوی کار بوده اند. به بیان ساده تر در تنها در فاصله یک فصل، ۳۵۶ هزارنفر شغل خود را از دست داده و به جمعیت بیکاران کشور اضافه شده اند.

اینکه چگونه با وجود کاهش تعداد شاغلان، نرخ بیکاری کاهش می یابد؟ در کاهش تعداد جمعیت فعال اقتصادی کشور باید جستجو شود. نرخ مشارکت اقتصادی از ۳۸.۹ درصد در تابستان امسال به ۳۸.۱ درصد در پاییز کاهش یافته است. همچنین تعداد کل شاغلان نیز از ۲۲ میلیون و ۴۰۳ هزار و ۶۳۰ نفر در تابستان به ۲۲ میلیون و ۴۶ هزار و ۷۳۳ نفر کاهش یافته است؛ بنابراین کاهش دو دهم درصدی نرخ بیکاری تنها به دلیل کمتر شدن تقاضا برای شغل و فعالیت های اقتصادی است.

مجموع شاغلان و جویندگان کار در تابستان امسال به رقم ۲۵ میلیون و ۱۳۹ هزارنفر رسیده بود که این آمار با کاهش ۴۴۵ هزارنفری به ۲۴ میلیون و ۶۹۳ هزارنفر در پاییز کاهش یافت. هرچند این گزارش به دنبال نفی تلاش های دولت برای خروج بازار کار از برزخ بیکاری نیست، اما آمارها می گویند دولت فعلا دستاورد مناسب و رضایت بخشی در این زمینه نداشته است.

کاهش اشتغال کشاورزی و صنعتی

مجموع شاغلان در بخش کشاورزی در تابستان امسال ۴ میلیون و ۲۹۶ هزارنفر بوده که این تعداد در پاییز سال جاری به ۳ میلیون و ۸۸۱ هزارنفر کاهش یافته که نشان دهنده از دست رفتن ۴۱۵ هزار شغل در این بخش است که البته شاید بتوان آن را به افت فعالیت های کشاورزی در پاییز نسبت به فصل تابستان ربط داد ولی به صورت کلی اشتغال زایی بخش کشاورزی در کشور ناچیز و در حد وسعت میلیونی کشاورزی کشور نیست.

تعداد شاغلان در بخش صنعت هم کاهش یافته و از ۷ میلیون و ۲۱۴ هزارنفر تابستان به ۷ میلیون و ۱۷۶ هزارنفر در پاییز رسیده است. همچنین تعداد شاغلان در بخش خدمات که بالاترین میزان اشتغال زایی را دارا است از ۱۰ میلیون و ۸۹۱ هزارنفر به ۱۰ میلیون و ۹۸۰ هزارنفر رسیده و باید گفت این بخش تنها حوزه ای است که اشتغال در آن به میزان ۸۸ هزارنفر رشد کرده است.

نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله که مهم ترین گروه جویندگان کار کشور را تشکیل می دهند در پاییز امسال به ۲۵.۴ درصد رسید که ۲.۳ برابر بالاتر از نرخ عمومی بیکاری کشور است. در این بخش نرخ بیکاری مردان ۲۲ درصد و نرخ بیکاری زنان ۴۰.۲ درصد است. نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله هم ۲۲.۷ درصد شده و یک میلیون و ۵۶۸ هزار جوان متقاضی کار در این گروه سنی قرار دارند.