مصائب هدفمندی برای مدارس

مهر: افزایش قبوض آبونمان این روزها به یکی از جدی‌ترین مشکلات مدیران مدارس تبدیل شده است. آنها می گویند در صورت افزایش نیافتن سرانه مدارس توانایی تنظیم دخل و خرج هزینه های خود را ندارند. اواسط سال 1388، همزمان با مطرح شدن طرح هدفمندی یارانه ها، از جمله اولین پرسشهایی که در جامعه آموزش و پرورش مطرح شد تاثیر اجرای این قانون بر واحدهای آموزشی که هیچگونه درآمدزایی ندارند بود. بسیاری معتقدند بودند این نهاد بزرگ برای برآمدن از پس هزینه های خود با مشکلات متعددی مواجه خواهد شد. هدفمندی یارانه ها و افزایش ترک تحصیل دانش آموزان برخی کارشناسان آموزشی آن زمان معتقد بودند هدفمندی یارانه ها موجب افزایش هزینه ها در آموزش و پرورش و فشار بر قشر محروم جامعه می شود و میزان ترک تحصیل را در دانش آموزان افزایش می دهد. از جمله این کارشناسان دکتر حسین الحسینی معاون اسبق حقوقی این وزارتخانه بود. به گفته وی "این لایحه، جامعیت کافی را ندارد زیرا کارشناسان حوزه اقتصاد به تنهایی آن را تنظیم کرده اند که اصولا به مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی توجهی ندارند و همین مسئله نگرانیهایی را در جامعه به وجود آورده است. در حال حاضر سرانه هر دانش آموز ایرانی 550 هزار تومان است که این رقم برای دانش آموزان آمریکایی چهار هزار و 500 دلار یعنی حدود چهار میلیون و 500 هزار تومان است؛ با توجه به تورم تحمیل شده ناشی از اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه ها، باید این سرانه افزایش یابد در غیر این صورت وضعیت کسری شکننده آموزش و پرورش وخیمتر خواهد شد". همچنین مرتضی نظری یکی دیگر از کارشناسان آموزشی نیز معتقد بود: " هم اکنون مدارسی را در شهر تهران داریم که مدیر برای رفع هزینه های اولیه مدرسه و دانش آموز دست به دامن کمکهای مسجد و صندوقهای محلی می شوند". دکتر زارعی، استاد دانشگاه تهران نیز تبعات اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها بر آموزش و پرورش را در دو حوزه نرم افزاری و سخت افزاری اجتناب ناپذیر دانسته و گفته بود: "کارشناسان اقتصادی می گویند که این طرح به طور میانگین 80 تا صد هزار تومان بار مالی خانواده ها را افزایش می دهد که این افزایش هزینه خود به خود بر حوزه سخت افزاری و نرم افزاری آموزش و پرورش تاثیر می گذارد به خصوص اینکه هیچ جایگاهی هم برای هزینه های آموزش خانواده در نظر گرفته نشده است و این باعث می شود آموزش و پرورش از کارکرد اصلی خود جدا شود". اما طرح چنین مسائلی از سوی کارشناسان آموزشی که خود در بدنه وزارت آموزش و پرورش مشغول به کار هستند با واکنشهایی از مسئولان وقت این وزارتخانه همراه شد. حاجی بابایی: در حال بررسی هستیم حمیدرضا حاجی بابایی بیست و سوم شهریور سال 1389 و در حاشیه نشست مدیران آموزش و پرورش و مسئولان ارزیابی عملکرد استانها در پاسخ به پرسش مهر در این باره گفت: " هدفمندی یارانه ها در تمام بخشهای آموزش و پرورش تاثیر دارد و هم اکنون در حال بررسی ابعاد آن هستیم". البته وزیر آموزش و پرورش تاکید کرد که " قطعا مدارس در خصوص هزینه های آبونمان به مشکل برنخواهند خورد" و این وعده را داد که سرانه این بخش تامین شود. قبضهای میلیون تومانی آبونمان و مشارکت والدین با وجود چنین وعدهایی، سرانه مدارس در سال تحصیلی گذشته تغییر چندانی پیدا نکرد تا مدیران برخی مدارس در مواجه با قبوض میلیونی آب، برق و گاز و... دست به دامان کمکهای والدین شوند. مدیر یکی از مدارس منطقه 14 تهران در این باره می گوید: " آخرین قبض گاز برای ماه بهمن و اسفند سه میلیون و 200 هزار تومان است که نتوانستم بپردازم و آن را به اداره برده و گفتم خودشان چاره ای بیندیشیند". وی ادامه داد: " هزینه آب و برق نیز به همین منوال است و توان پرداخت آن را نداریم، از سویی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده که حق نداریم از والدین دانش آموزان مبلغی دریافت کنیم." همچنین مدیر یکی از مدارس منطقه 7 تهران نیز در این باره می گوید: " پس از هدفمند شدن یارانه ها با وجود صرفه جویی هایی که داشتیم، هزینه آبونمان مدرسه تصاعدی بالا رفت در حالیکه سرانه مان نسبت به سال قبل افزایش چندانی نداشت، مجبوریم از جیب خودمان یا محل اعتبارات دیگر این هزینه ها را پرداخت کنیم تا ببینیم بعدها وزارتخانه چه تصمیمی خواهد گرفت؟" مدارس غیردولتی و هدفمندی یارانه‌ها تاثیر هدفمندی یارانه ها علاوه بر مدارس دولتی، واحدهای آموزشی غیردولتی را نیز تحت تاثیر قرار داده است؛ مدارسی که با اندک تغییری در شهریه‌ها با عدم استقبال مردم و خالی شدن صندلی ها و در نتیجه ورشکستگی روبرو می شوند اما هربار که معاونان مشارکتهای مردمی و مدارس غیردولتی در معرض پاسخگویی به این سئوال واقع شدند به گونه ای از پاسخ دادن به آن سرباز زدند. چنانچه فرشاد ابراهیم پور معاون اسبق این حوزه در این رابطه تاکید داشت که " آموزش و پرورش از هدفمندی یارانه ها مستثنی خواهد بود. حتما دولت برای عدم فشار به مردم در بخش آموزشی تمهیداتی را اندیشیده است که به مرور زمان مشخص خواهد شد." پس از آن نیز علی باقرزاده، معاون سابق مشارکتهای مردمی و مدارس غیردولتی در شهریور سال 89 به خبرنگار مهر گفته بود: " قانونگذار با ایجاد ظرفیتهایی همچون صندوق حمایت از موسسان مانع خالی شدن صندلی مدارس غیردولتی در پی اجرای هدفمندی یارانه ها می شود". وی درباره تصمیم وزارت آموزش و پرورش برای شهریه مدارس غیردولتی در آستانه هدفمندی یارانه ها عنوان کرده بود: "هنوز در این باره تصمیم نگرفته ایم چرا که تسهیلات را فقط قانون پیش بینی می کند". با وجود همه این وعده و وعیدها از سوی مسئولان این وزارتخانه با گذشت نزدیک به یکسال همچنان مدارس برای تامین و پرداخت هزینه های جاری مدارس با مشکلات متعددی مواجهند.