بازی جدید تروئیکای اروپایی در شورای حکام علیه ایران

سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان موسوم به تروئیکا بی‌اعتنا به سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران و دستاوردهای احتمالی این سفر، در تلاش هستند تا با تحت فشار قرار دادن اعضای شورای حکام و تبدیل این نهاد بین‌المللی به عرصه تسویه‌حساب‌های سیاسی، قطعنامه جدیدی را درباره ایران تصویب کنند.

ارائه قطعنامه در نشست هفته آینده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هنوز قطعی نیست. اما همین تحرکات در شرایطی که «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس اتمی به تهران سفر کرده تا در چارچوب رایزنی‌های فنی و سیاسی، گره از برخی اختلافات پادمانی باز کند و هنوز آخرین گزارش وی درباره وضعیت فعالیت‌های هسته‌ای ایران - که هر سه ماه منتشر می‌شود - ارائه نشده است، نشان از یک رویکرد غیرحرفه‌ای، نسنجیده و توام با انگیزه‌های سیاسی در پایتخت‌های اروپایی دارد.

در متن پیش‌نویس قطعنامه تروئیکا، با تکرار ادعاهای سیاسی پادمانی و ریشه‌دار در اسناد جعلی رژیم صهیونیستی، از مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواسته شده است تا یک «گزارش جامع» درباره همکاری‌های ایران و آژانس و اجرای تعهدات پادمانی توسط ایران، برای بررسی در نشست اسفند ماه ۱۴۰۳ شورای حکام تهیه کند.

تروئیکا در قطعنامه‌ای که خرداد ماه گذشته نیز به شورای حکام تحمیل کرد و موجب شد تا تعداد قابل توجهی از کشورها از این رویکرد خصمانه فاصله گرفته و با کمترین آرا تصویب شود، درخواست مشابهی را مطرح و ادعا کرد که در صورت عدم «همکاری لازم، کامل و بدون ابهام ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای حل و فصل همه مسائل پادمانی باقیمانده» ممکن است از مدیرکل آژانس خواسته شود که یک «ارزیابی جامع و به روز شده در مورد احتمال حضور یا استفاده از مواد هسته ای اعلام نشده در ارتباط با مسائل باقی مانده گذشته و حال، در مورد برنامه هسته ای ایران، بر اساس اطلاعات موجود ارائه کند.»

سه کشور اروپایی همچنین در نشست شهریور ماه به طور مصرانه در تلاش بودند تا بیانیه‌ای را درباره ارائه «گزارش جامع» صادر کنند، اما با تدابیر هوشمندانه ایران ناکام ماند. آن‌ها بر همین اساس به صدور بیانیه ‌سه‌جانبه اکتفا و این ادعا را تکرار کردند که اگر ایران برای حل و فصل همه مسائل پادمانی باقی‌مانده، همکاری لازم را با آژانس صورت ندهد، درخواست ارائه «گزارش جامع» را به جریان می‌اندازند. تروئیکا سپس مدعی شد که اگر ایران مسیر «همکاری فوری، کامل و بدون ابهام با آژانس را انتخاب کند» نیازی به انتشار گزارش نیست.

علت پافشاری غرب در این زمینه را می‌توان در سلسله تحرکاتی دید که طی ماه‌های اخیر در پایتخت‌های اروپایی و آمریکا شتاب گرفته است. آمریکا و تروئیکا که با بدعهدی و بی‌عملی خود، توافق برجام را به نابودی کشاندند، در تلاش هستند تا پیش از انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد (۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ برابر با ۲۶ مهر ۱۴۰۴) و پایان مهلت استفاده از سازوکار احیای تحریم‌های تعلیق شده علیه ایران، فشارهای سیاسی علیه تهران را افزایش دهند.

گفتنی است تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران به‌واسطه قطعنامه ۲۲۳۱ تعلیق شد؛ اما فرآیند موسوم به «اسنپ‌بک» این امکان را می‌دهد که در صورت بروز اختلاف بر سر نحوه اجرای برجام، تحریم‌ها طی فرآیندی احیا شود. از این رو، تلاش تروئیکا برای صدور قطعنامه جدید در شورای حکام، بدون توجه به آثار سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران، شاهدی بر این مدعاست که غرب، برای سوء استفاده از این سازوکار، پیش از انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ درحال برنامه‌ریزی است.

سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان روز پنجشنبه (۲۴ آبان ماه ۱۴۰۳) گفت که در جریان ملاقات با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تهران مسیر همکاری‌های دو طرف «در یکسال آینده که سال خطیری در موضوع هسته‌ای ایران است» بحث شد. وی در گفت‌وگو با خبرنگاران بیان داشت که جمهوری اسلامی ایران آماده مذاکرات هسته‌ای و همکاری در چهارچوب توافقات قبلی با آژانس است، اما این همکاری بستگی دارد که طرف‌های مقابل تا چه میزان برای این مساله جدی هستند. عراقچی با بیان اینکه توپ در زمین اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی است، تصریح کرد: ما آماده‌ مذاکره بر اساس منافع ملی و حقوق غیر قابل‌انکار خود هستیم، اما تحت فشار و ارعاب حاضر به مذاکره نیستیم.

ایران همچنین درباره هرگونه اقدام نسنجیده تروئیکا در شورای حکام نیز هشدار داده است. محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی در نشست خبری مشترک با رافائل گروسی هشدار داد: هرگونه قطعنامه در امور هسته‌ای ایران با پاسخ فوری ایران روبرو خواهد شد. آنها بارها تجربه کردند ایران تحت تاثیر فشارها قرار نخواهد گرفت و برنامه خود را در چارچوب منافع ملی خود پیش خواهد برد.

مقام‌های ایران در جریان سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این پیام را به طرف‌های غربی که به دنبال ماجراجویی و اجماع‌سازی امنیتی در پرونده هسته ای ایران هستند، ارسال کرده‌اند که اگر مسیر تعامل را در پیش بگیرند ایران هم اهل تعامل است اما اگر مسیر تقابل و قطعنامه و اخلال در برابر ایران را برگزینند تهران نیز تصمیمات لازم را خواهد گرفت./ایرنا