آیا می دانید علل بروز حملات آسم چیست؟

اکثر افراد می دانند که بیماری آسم در بعضی از خانواده ها بیشتر دیده می شود یعنی یک علت ارثی و ژنتیکی در این بیماری وجود دارد.بدون شک،در آسم آلرژیک (آسم اکسترینسیک یا خارجی)عامل وراثت و ژنتیک از اهمیت زیادی برخوردار است در حالیکه در آسمی که آلرژیک نباشد (آسم اینترینسیک یا داخلی)این عامل وراثت، زیاد مطرح نمی باشد.

آسم چگونه شروع می شود؟

عامل ژنتیک و وراثت در بروز بیماری آسم به آن صورتی نیست که مثلا رنگ چشم یا نوع گروه خونی کودکان از والدینشان به ارث می رسد.یک بیمار مبتلا به آسم خیلی شدید،می تواند دارای کودکانی باشد که هیچگاه دچار حملات آسم نمی شوند.نقش عوامل محیطی (مثل مواد حساسیت زا یا آلرژن ها و مواجه شدن با دود سیگار)در بروز بیماری آسم و تشدید آن می تواند بسیار مهم باشد.با اینحال این عوامل در همه افراد به یک اندازه باعث بروز بیماری نمی شوند و آن فرد باید استعداد ابتلا به این بیماری را داشته باشد.

مایت های گرد و غبار خانه و سایر عوامل به غیر از عوامل ارثی و ژنتیکی، عوامل بسیاری مسئول بروز اولیه آسم در افراد می باشند. برای مثال، آسمی که در بزرگسالان برای اولین بار ایجاد می گردد اغلب به دنبال ابتلا به سرماخوردگی یا یک عفونت ویروسی رخ میدهد.

همچنین مواجه شدن با عوامل تحریک کننده در محیط کار ممکن است از عوامل شروع کننده حملات آسم باشد. با این حال، مهمترین عامل ایجاد کننده حملات آسم (بویژه در کودکان)مواجه شدن با مایتهای گرد و غبار خانه می باشد.

مایتها، جانوران کوچک و ذره بینی هستند که از نوک یک سوزن هم کوچکتر می باشند. این جانوران کوچک در فرشها، موکتها،لحاف و تشک و اسباب بازیهای پشمی کودکان زندگی می کنند.

همچنین باید بدانیم که فقط پروتئین موجود در مدفوع این مایتها موجب بروز آلرژی و آسم می گردند. وقتی که یک فرد حساس، در طی یک مدت نسبتا طولانی در مواجهه با مدفوع این مایتها که در هوا پخش هستند بشود، گلبولهای سفید این فرد در مقابل این جسم خارجی (مدفوع مای)حساس می گردد.

 وقتی پروتئین مدفوع مایتها از طریق استنشاق وارد ریه می شود، در مخاط برونشها واکنشی رخ داده و موجب التهاب در مجاری هوایی می شود. این التهاب باعث می شود که مخاط برونشها حساس شود به طوریکه هر گونه مواجهه بعدی با مایتها یا هر عامل تحریک کننده دیگری موجب تنگ و باریک شدن برونشها شده و علایم آسم را ایجاد می کند. چیزهای دیگری هم ممکن است به عنوان عوامل شروع کننده حملات آسم مطرح باشند. کشیدن سیگار توسط مادر در هنگام حاملگی و بودن در محلی که سایر افراد به کشیدن سیگار مشغول هستند، برای کودکان بسیار خطرناک می باشد.

علل ایجاد آسم

• وراثت و ژنتیک
• سیگار کشیدن مادر در هنگام حاملگی
• در معرض دود سیگار قرار گرفتن کودکانی که والدین سیگاری دارند
• مواد حساسیت زا (آلرژن ها)
• سرماخوردگی و عفونتهای ویروسی
• مواجهه با مواد حساسیت زا در محل کار (آسم شغلی)

التهاب مجاری هوایی علل ایجاد آسم است؟!

آسم به علت التهاب ایجاد می شود که این التهاب باعث حساس شدن بیشتر مجاری هوایی می گردد.این التهابی که به وجود می آید پاسخی است که بدن در مقابل حملاتی که به آن انجام می شود می دهد و در بسیاری از بیماریها مثل آرتریت (التهاب مفاصل)،کولیت(التهاب روده) و درماتیت (التهاب پوست) نیز دیده میشود.مشکلاتی که به دنبال وقوع آن، التهاب و عدم بهبود آن و در نتیجه مزمن شدن (طول کشیدن) آن برای بیماران رخ می دهد، همان چیزی است که در آسم دیده میشود. مجاری هوایی، به طور طبیعی از یک لایه محافظ نازک به نام مخاط یا اپی تلیوم پوشانده شده است.

این لایه شامل انواع مختلفی از سلولها می باشد که دارای وظایف مختلفی هستند. بعضی از این سلولها موادی به نام موکوس(mucus) را ترشح می کنند.همچنین سلولهای دیگری هم وجود دارند که مژکهایی بر سطح آنها قرار دارد و وظیفه آن مژکها این است که مواد ترشحی "موکوس" را به حرکت در آورده و به لوله های برونش می رساند تا از تجمع بیش از حد آنها جلوگیری شود.این مژکها توسط دود سیگار، تخریب شده و از بین می روند و در نتیجه مواد ترشحی موکوس در افراد سیگاری به میزان زیادی تجمع پیدا می کند. به همین دلیل است که سیگاریها دارای سرفه های خلط داری هستند.

اثر آسم بر روی مجاری هوایی

در طی یک حمله آسم، عضلات دیواره مجاری هوایی (برونشها و برونشیول ها) منقبض می شوند و باعث می گردند که قطر این مجاری هوایی باریک شوند.افزایش ترشحات و التهاب مجاری هوایی دیواره داخلی سبب تنگ تر شدن مجرا می گردد.

در زیر مخاط، لایه دیگری وجود دارد به نام لایه "زیر مخاطی"،که این لایه بر روی صفحات مارپیچ عضلات قرار دارد.در هنگامی که یک بیمار مبتلا به آسم، مواد تحریک کننده ای مثل گرده گیاهان را استنشاق می کند ، این عضلات منقبض می شوند. 

سه فرآیند مجزا وجود دارد که منجر به تنگ شدن مجاری هوایی و بروز تنگی نفس همراه خس خس می شوند که عبارتند از:

1. اول، لایه زیر مخاطی در مجاری هوایی متورم می شود
2. دوم، سلولهایی که در مخاط وجود دارند مقدار بیشتری "موکوس" ترشح می کنند
3. سوم، عضلات منقبض می گردند.

در نتیجه این سه فرآیند، مجاری هوایی تنگ و باریک می شوند و سبب می گردد که هوا به سختی بتواند وارد و خارج ریه ها شود.

در این حالت تنگی نفس همراه با خس خس ایجاد می گردد. انواع مختلف درمانهایی که برای آسم ایجاد شده است، هر یک به یکی از این سه فرآیند حمله می کند تا از تنگ شدن مجاری هوایی جلوگیری نماید.

در بیماری آسم، علایم بیماری ممکن است بدون هیچگونه دلیل واضحی رخ دهند و یا اینکه ممکن است دراثر مواجه شدن شخص با عوامل برانگیزاننده ای مثل گرده گیاهان در تابستان ایجاد شود. به همین طریق هم، مجاری هوایی می توانند از حالت تنگ شدن به حالت طبیعی برگردند بدون اینکه دارویی مصرف شود (به طور خودبخودی) و یا اینکه از یک داروی تسکین دهنده استفاده شود.

عوامل تحریک کننده اصلی در بروز آسم

1. عوامل تحریک کننده:در یک فرد حساس، هریک از عوامل برانگیزاننده (تحریک کننده)می توانند باعث بروز حملات آسم شوند. هر فردی به زودی خواهد فهمید که چه عاملی باعث شروع حملات آسمش می گردد.
2. تمرینات ورزشی:بازی و فعالیت ورزشی بخصوص در کودکان می تواند باعث بروز حملات آسم گردد. گرچه مشکل ایجاد تنگی نفس در هنگام فعالیت ورزشی، اغلب به علت ورزیده نبودن و تازه کار بودن شخص در ورزش اتفاق می افتد تا به علت بیماری آسم.
3. بازی در کودکان می تواند باعث بروز حملات آسم گردد.
4. مواد حساسیت زا(آلرژنها):گرده گیاهان از عوامل تحریک کننده شناخته شده ای هستند اما حیواناتی مثل گربه و اسب نیز می توانند باعث بروز حملات آسم شوند. مواجه شدن طولانی مدت با مواد حساسیت زا می تواند باعث بروز علایم پایداری شود و ممکن است اهمیت وجود حیوانات در خانه نادیده گرفته شود.
5. دود، بوی عطر و گرد و غبار:دود سیگار برای بسیاری از بیماران می تواند باعث بروز حملات آسم شود. همچنین محیط هایی که دارای گرد و غبار زیاد هستند و نیز بوهای خاص مثل بوی عطر نیز در افراد حساس باعث حملات آسم می گردد. بهترین درمان در چنین مواردی، خودداری از برخورد با چنین عواملی می باشد.
6. سرماخوردگی و عفونتهای ویروسی:فونتهای ویروسی شایعترین عامل برانگیزاننده آسم در تمام سنین می باشند. داروهای آنتی بیوتیک فقط در درمان عفونتهای باکتریایی مؤثر هستند که آنها نیز به ندرت باعث بروز حملات آسم می شوند.توجه داشته باشید که آنتی بیوتیکها هیچ اثری بر روی ویروسها ندارند و در نتیجه در درمان آسم نیز هیچ نقشی ندارند.
7. هیجانات و استرسها:کودکان اغلب در هنگام جشن تولد دچار خس خس سینه می شوند، زیرا ترکیبی از هیجانات و فعالیت بدنی باعث تشدید آسم آنها میشود. هیجانات، شادی، غم و غصه و استرسها همگی می توانند بعنوان عوامل برانگیزاننده آسم مطرح شوند.
8. آب و هوا و آلودگی هوا:بسیاری از مبتلایان به اسم این عقیده را دارند که در آب و هوای خاصی، وضعیت آنها بهتر و در آب و هوای دیگری، وضعیت بیماری شان بدتر می شود. بعضی از بیماران آب و هوای سرد و مرطوب را ترجیح میدهند و بعضی دیگر، آب و هوای گرم و خشک را می پسندند.آلودگی هوا نیز در تشدید حملات آسم نقش مهمی دارد (بخصوص در بیماران دچار آسم شدید).آلودگی هوا در تشدید حملات اسم نقش مهمی دارد.