بر اساس مطالعه‌ای که در سال 2020 صورت گرفت، 40% از خانم‌ها تا قبل از سن 50 سالگی ریزش مو با الگوی زنانه را تجربه می‌کنند. اما در مورد آقایان می‌توان گفت که 50% از آنها پس از سن 50 سالگی دچار ریزش مو با الگوی مردانه می‌شوند. ژنتیک، تغییرات هورمونی، استرس، ابتلا به برخی بیماری‌ها، مصرف بعضی داروها، تغذیه نامناسب و عدم رسیدگی صحیح به مو از مهم‌ترین عوامل ریزش مو به شمار می‌آیند. اما آیا مکمل‌های ورزشی نیز می‌توانند عاملی برای ریزش مو باشند؟

اگر مکمل بدنسازی بخوریم ریزش مو می گیریم؟

با هزار امید و با انگیزه فراوان وارد باشگاه می‌شوید تا با رسیدگی به تناسب اندام خود آرزوهای ورزشی خود را محقق کنید. اما در این میان ممکن است از هم‌باشگاهی‌های خود بشنوید که با هدف تسریع عضله‌سازی، چاق شدن یا لاغر شدن به سراغ مصرف مکمل بدنسازی رفته‌اند و حالا درگیر ریزش مو هستند. آیا باید این حرف‌ها را باور کنید یا فقط یک شایعه در نظر بگیرید؟ حرف و حدیث‌ها در مورد برخی از مکمل‌های ورزشی زیاد است که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره خواهیم کرد:

پروتئین وی و ریزش مو

نام دیگر پروتئین وی، پروتئین آب پنیر است. این نوع از پروتئین در مراحل تبدیل شیر به پنیر حاصل شده و درست همان مایعی است که به هنگام باز کردن درب ظرف ماست روی آن می‌بینید. مهم‌ترین دلیلی که بدنسازان را به سمت مصرف پروتئین وی می‌کشاند، افزایش حجم عضلات و بهبود عملکرد ورزشی است. بررسی ترکیبات موجود در whey protein به خوبی نشان می‌دهد که این مکمل نه تنها نباید سبب ریزش مو شود بلکه با تامین مواد مغذی برای بدن باید در کاهش ریزش مو نیز موثر باشد. اما گاهی بعضی از ورزشکاران پس از خرید پروتئین وی در مصرف آن زیاده روی می‌کنند که این مسئله ممکن است در سلامت موها تاثیر منفی بگذارد. همچنین اگر ورزشکار در کنار پروتئین وی از دیگر آمینو اسیدها نیز استفاده کند، به دلیل افزایش سطح تستوسترون در بدن، ممکن است ریزش مو بوجود آید.

آمینو اسیدها باعث ریزش مو می شوند ؟

آمینو اسیدها ساختار پروتئین را تشکیل می‌دهند. پروتئین مهم‌ترین ماده‌ای است که شما برای عضله‌سازی به آن نیاز دارید. به عبارت دیگر حجیم کردن ماهیچه‌ها بدون مصرف پروتئین امکان‌پذیر نیست. درست همان‌طور که در مورد پروتئین وی گفتیم، برخی از بدنسازان در مصرف آمینو اسیدها زیاده‌روی می‌کنند. مثلا بیشتر از مقدار توصیه شده ال آرژنین L-arginine مصرف می‌کنند تا به قول خودشان همزمان به افزایش انرژی، عضله‌سازی، چربی‌سوزی و بهبود عملکرد ورزشی کمک شود. در این صورت است که احتمال ریزش مو مطرح می‌شود. در غیر این صورت هیچ مدرک علمی معتبری تائید نمی‌کند که اسیدهای آمینه ایجاد ریزش مو کنند.

آیا مکمل کراتین باعث ریزش مو می شود ؟

شواهد علمی کافی برای تائید این ادعا که مصرف مکمل کراتین موجب ریزش مو می‌شود، وجود ندارد. با این حال برخی از گزارش‌های مردمی گویای آن هستند که بعضی از افراد پس از خوردن مکمل کراتین ریزش مو را تجربه کرده‌اند. در سال 2009 مطالعه کوچکی در مورد تاثیر مکمل کراتین روی بازیکنان راگبی صورت گرفت. این مطالعه نشان داد که پس از 3 هفته که از شروع مصرف کراتین گذشت، سطوح هورمونی که به ریزش مو مرتبط است، در بدن افزایش یافت. این هورمون دی هیدروتستوسترون (DHT) نام دارد و از هورمون تستوسترون مشتق شده است. اجازه دهید ببینیم افزایش این هورمون چه ارتباطی با ریزش مو دارد؟

تاثیر هورمون دی هیدروتستوسترون در از دست دادن موها

چرخه زندگی فولیکول‌های مو 3 مرحله دارد: رشد، استراحت و ریزش. هورمون دی هیدروتستوسترون یا همان DHT این قابلیت را دارد که به گیرنده‌‎های هورمونی خاصی در فولیکول‌های مو متصل شده و چرخه رشد مو را کوتاه‌تر کند. هنگامی‌که چرخه رشد موها کاهش یابد، تارهای موی کمتری جایگزین موهای ریخته شده خواهد شد و در نتیجه فرد کم‌موتر از گذشته به نظر خواهد رسید. همچنین اگر فرد زمینه ژنتیکی برای ریزش مو داشته باشد، فعالیت گیرنده‌های هورمونی موجود در فولیکول‌های مو که با ریزش موها مرتبط است، بیشتر شده و فرد موهای بیشتری را از دست خواهد داد؛ پس عامل ژنتیک و ارث را هرگز دست‌کم نگیرید.

ریزش موی مرتبط با سطح هورمون دی هیدروتستوسترون در مردان بیش از زنان دیده می‌شود زیرا خانم‌ها به طور طبیعی در بدن خود مقدار هورمون تستوسترون (هورمون مردانه) کمتری دارند. بنابراین مصرف مکمل کراتین در بانوان از لحاظ ریزش مو اصلا نگران‌کننده نیست اما در مورد مردان به قطعیت نمی‌توان سخن گفت. در واقع در مورد اینکه هورمون DHT چگونه منجر به ریزش مو می‌شود، همچنان به پژوهش‌های بیشتری نیاز است.

مکمل DHEA چیست و چه ارتباطی با ریزش مو دارد ؟

دهیدرواپی آندروسترون یا DHEA نام یکی از هورمون‌های مورد نیاز بدن است که در غدد فوق کلیوی تولید می‌شود. این هورمون به تولید هورمون‌های دیگری از جمله تستوسترون و استروژن کمک می‌کند و سطح آن به طور طبیعی در اوایل بزرگسالی به اوج خود رسیده و با افزایش سن رو به کاهش می‌رود. دهیدرواپی آندروسترون به صورت مکمل نیز تولید شده و روانه بازار می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف این مکمل در کاهش روند علائم پیری، درمان افسردگی، کنترل پوکی استخوان و بهبود عملکرد ورزشی نقش دارد. اما چگونه به ریزش مو مرتبط است؟

DHEA باعث افزایش میزان تستوسترون در خون شده و اگر فردی مستعد ریزش مو با الگوی مردانه باشد، با مصرف این هورمون در قالب مکمل دچار ریزش موی بیشتری خواهد شد. DHEA هنگامی‌که در کبد و غدد فوق کلیوی مورد پردازش قرار می‌گیرد، به DHEA-S تبدیل می‌شود. در چندین مطالعه مشخص شده است که افرادی که طاسی با الگوی مردانه را تجربه می‌کنند، سطح DHEA-S بالاتری نسبت به سایر اشخاص دارند. پس اگر فرد مستعد آلوپسی آندروژنتیک باشد، ممکن است با مصرف مکمل DHEA دچار ریزش موی بیشتری شود. اگرچه در این زمینه به تحقیقات بیشتری نیاز است اما اگر پس از مصرف این مکمل دچار ریزش مو شدید، آن را کنار بگذارید.

ریزش مو به دلیل مکمل های استروئیدی

بسیاری از بدنسازان به منظور تسریع عضله‌سازی در بدن خود تصمیم به مصرف مکمل‌های استروئیدی می‌گیرند؛ غافل از آنکه این نوع مکمل‌ها ممکن است منجر به ریزش مو شوند. چنین تصور می‌شود که استروئیدها سبب می‌شوند تا بدن سطوح بالاتری از هورمون دی هیدروتستوسترون (DHT) را در بدن تولید کند. وقتی این هورمون بیش از حد طبیعی در بدن وجود داشته باشد، به عنوان یکی از دلایل طاسی می‌توان آن را در نظر گرفت. DHT روی پوست سر تاثیر منفی گذاشته و با تضعیف فولیکول‌های مو موجبات ریزش را فراهم می‌کند.

این نکته را در نظر داشته باشید که افراد بر اساس عوامل ژنتیکی، سبک زندگی، مقدار فعالیت بدنی و عوامل محیطی نسبت به استروئیدهای آنابولیک واکنش متفاوتی نشان می‌دهند. بنابراین شما نمی‎توانید مطمئن باشید که حتما با مصرف مکمل‌های استروئیدی دچار ریزش مو خواهید شد یا نه؛ مگر اینکه آن را امتحان کنید.

دیگر عوامل تاثیرگذار در ریزش موی بدنسازان

ورزش بدنسازی به خودی خود سبب ریزش موی شما نخواهد شد. ممکن است مستعد ریزش موی ارثی باشید و از سن خاصی کم‌کم موهای خود را از دست بدهید و این مسئله اصلا به انجام تمرینات ورزشی مرتبط نیست. همان‌طور که توضیح دادیم مصرف بعضی از مکمل‌های بدنسازی و زیاده‌روی در مصرف آنها عاملی برای ریزش مو می‌تواند باشد. مکمل‌هایی مثل پروتئین وی سبب ریزش مو نمی‌شوند مگر آنکه بیش از دوز توصیه شده از آنها استفاده کنید. بعضی از بدنسازان در کنار ورزش رژیم‌های سخت لاغری می‌گیرند که در این صورت ممکن است با کمبود مواد مغذی روبرو شده و دچار ریزش مو شوند. بعد از انجام تمرینات سنگین ورزشی فرد دچار تعریق زیادی می‌شود و اگر پس از اتمام تمرینات موهای خود را نشوید، عدم رسیدگی به تمیزی موها می‌تواند منجر به ریزش موی وی شود.

نتیجه گیری

در پاسخ به این سوال که کدام مکمل بدنسازی باعث ریزش مو می‌شود، باید گفت که مکمل کراتین، مکمل DHEA و مکمل‎‌های استروئیدی با تاثیر روی هورمون تستوسترون ممکن است موجب شوند تا موها بیش از حد طبیعی ریزش پیدا کنند. گاهی نیز زیاده‌روی در مصرف بعضی از مکمل‌ها مثل پروتئین وی می‌تواند ریزش مو را افزایش دهد. توصیه ما به شما این است که به منظور تسریع اهداف ورزشی خود دست به کارهای خطرناکی مثل افزایش مصرف پودرهای پروتئین نزنید و سعی کنید با رژیم صحیح و تمرینات مناسب آهسته آهسته پیش رفته و عضله‌سازی انجام دهید.