شکست سنگین ترامپ در ویتنام

خبرگزاری تسنیم: تصویر میز خالی ناهار در هتل متروپل هانوی که آماده پذیرایی از رهبران آمریکا و کره شمالی بود در کنار تصویر خروج زودتر از موعد خودروهای گرانقیمت دونالد ترامپ و کیم جونگ اون برای عزیمت به کشورهایشان، شمای کلی از دور دوم مذاکرات فشرده واشنگتن و پیونگ یانگ به دست می‌دهد. بازگشت بدون دستاورد.

دونالد ترامپ که دقیقا در روز شروع مذاکرات با کره شمالی در ویتنام از سوی مایکل کوهن وکیل سابق شخصی اش به خاطر افشاگری‌های بی سابقه در مقابل نمایندگان کنگره تحت فشار بود و چشم و گوشش به واشنگتن بود، تلاش می‌کرد با یک توافق چشمگیر با کیم جونگ اون، افشاگری‌ها و آبروریزی کوهن را تحت شعاع قرار بدهد اما امور بر وفق مرداش پیش نرفت و بزرگترین ناکامی خود را از زمان استارت مذاکرات با پیونگ یانگ تجربه کرد.

این درحالیست که طرف کره شمالی واقعا به قصد پیشبرد مذاکرات به هانوی آمده بود نه برای وقت کشی و سنگ اندازی. کیم جونگ اون روز پنج شنبه در مصاحبه با خبرنگاران ضمن اعلام آمادگی برای خلع سلاح اتمی کره‌شمالی، گفت: «اگر تمایل به خلع سلاح و پیشرفت در مذاکرات نداشتم اکنون در ویتنام نبودم.

از سوی دیگر واشنگتن هم طی ماهای گذشته به ویژه بعد از شکست دور اول مذاکرات میان دو طرف بعد از دیدار ترامپ و کیم در سنگاپور، سطح انتظارات خود را پایین آورده بود و همه چیز حکایت از احتمال یک توافق بزرگتر و قویتر در ویتنام داشت. ترامپ در آغاز روز دوم مذاکرات با بیان اینکه می‌خواهد به بهترین توافق با کره شمالی برسد، گفت: «من بارها گفته‌ام، سرعت خلع سلاح برای من مهم نیست. من از اینکه دیگر راکت، موشک یا هر چیز اتمی آزمایش نشود، بسیار قدردانی می‌کنم. رئیس کیم و من، می‌خواهیم معامله درست را انجام دهیم».

در حالیکه همه منتظر امضای یک توافق بعد از صرف نهار مشترک بودند به یکباره همه چیز تغییر کرد. کاخ سفید اعلام کرد که مذاکرات آمریکا و کره شمالی زودتر از موعد به پایان خواهد رسید و ضیافت نهار مشترک میان رهبران دو کشور نیز لغو خواهد شد.

سخنگوی کاخ سفید طی یک بیانیه گفت: «رئیس‌جمهور ترامپ و رئیس کیم دیدارهای بسیار خوب و سازنده‌ای در تاریخ‌های 27 و 28 فوریه 2019 در هانوی، ویتنام برگزار کردند. این دو، راه‌های متعدد برای پیشبرد خلع سلاح اتمی و موضوعات اقتصادی را بررسی کردند. در حال حاضر توافقی حاصل نشد اما تیم‌های دو طرف به نشست در آینده امیدوار هستند. خبرگزاری دولتی کره شمالی هم بعد مذاکرات اعلام کرد کیم جونگ اون و دونالد ترامپ «گفت‌وگوهای سازنده» را ادامه خواهند داد.

اگر چه دو طرف همچنان راه را برای مذاکرات آتی باز گذاشته‌اند اما بررسی علت شکست این مذاکرات چشم انداز آن در آینده را بیش از گذشته تیره و تار می‌کند.

چرا مذاکرات ویتنام هم شکست خورد؟

پیش از این بارها و بارها گفتیم که مطالبات واشنگتن و پیونگ یانگ به اندازه یک کهشکان با یکدیگر فاصله دارند. اگر چه روابط شخصی و نه روابط رسمی ترامپ و کیم در سایه توئیتهای محبت آمیز رئیس جمهور آمریکا طی ماههای گذشته ظاهرا مثبت بوده است اما تنها این موضوع برای توافقی که در نهایت قرار است به نابودی تسلیحات اتمی کره شمالی و رفع تحریمها منجر شود کافی نیست.

آمریکائیها پیش از این بارها تاکید کرده‌اند که هدف آنها از مذاکرات نابودی کامل و سریع زرادخانه اتمی کره شمالی است. در مقابل پیونگ یانگ نیز اعلام کرده است که به دنبال رفع کامل تحریمها قبل از پایان روند نابودی سلاحهای اتمی است. این درحالیست که کره شمالی موشکها و کلاهکهای اتمی خود را تضمینی برای بقای خود می‌داند و واشنگتن نیز تحریمهای اقتصادی و فشار حداکثری بر مردم کره شمالی را اهرمی بسیار قوی برای کشاندن پیونگ یانگ به میز مذاکرات و دست کشیدن این کشور از برنامه اتمی خود تلقی می‌کند.

هر دو کشور بدبینی و بی اعتمادی بسیار زیادی به یکدیگر دارند. به عنوان مثال هیچ تضمینی وجود ندارد که در صورت دست کشیدن کره شمالی از سلاحهای اتمی، آمریکا به وعده خود در زمینه رفع کامل تحریمها عمل کند. همان فریبکاری که آمریکائی‌ها در زمینه توافق هسته‌ای با ایران انجام دادند؛ انجام کامل تعهدات ایران در برابر پشت کردن آمریکا به برجام.

حتی پیونگ یانگ این نگرانی را دارد که هرگونه توافق با آمریکا ممکن است دو سال دیگر در صورت عدم پیروزی مجدد ترامپ در انتخابات 2020 به مشکل بخورد و دولت بعدی آمریکا از زیر تعهدات دولت فعلی آمریکا شانه خالی کند.

از سوی دیگر آمریکائیها نیز با توجه به روحیه زیاده خواهی آنها بعید است به کره شمالی اعتماد کنند که همه تحریمها را در قبال تعطیلی بخشی از فعالیتهای هسته‌ای پیونگ یانگ لغو کنند. به ویژه اینکه کره شمالی از سال 2006 بازرسان آژانس بین المللی اتمی را به کشورش راه نداده است و مشخص نیست که غیر از سایتهای متعارف این کشور مکانهای دیگری نیز درگیر این برنامه هستند یا خیر. هرچند که پی بردن به این موضوع از سوی بازرسان آژانس کار چندان دشوار، پیچیده و زمانبری نیست اما به هرحال یک موضوع مهم برای واشنگتن است.

مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در نشست خبری بعد از مذاکرات ویتنام در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا کره شمالی درخواستی برای لغو تحریم‌ها جهت امضای توافق داشت، گفت: بله چنین چیزی مطرح شد. اساسا کره ایها می‌خواستند که تحریم‌ها به‌طور کامل لغو شود ولی ما نمی‌توانستیم این کار را کنیم. آنها می‌خواستند بخش بزرگی از تاسیسات اتمی خود را برچینند اما ما نمی‌توانستیم از تمام تحریم‌ها دست بکشیم.

خبرگزاری رویترز روز جمعه در این زمینه گزارش داد، کره شمالی در ویتنام پیشنهاد داده است که در ازای بسته شدن مجموعه هسته‌ای یونگ بیون تمام تحریمها به جز تحریمهایی که بخش تسلیحات کشتار جمعی این کشور را هدف قرار داده است لغو شود. یونگ بیون اصلیترین واحد تولید سوخت اتمی کره شمالی است و همه مواد لازم برای آزمایشهای اتمی کره شمالی در این مجتمع تولید شده است.

این مقام آمریکایی علت شکست مذاکرات در هانوی را خواست کره شمالی برای لغو همه تحریمها خوانده است.

در واقع واشنگتن قصد دارد تقصیر شکست مذاکرات را متوجه کره شمالی کند. اما اغلب تحلیلگران معتقدند که علت شکست مذاکرات مقاومت و تسلیم نشدن رهبر کره شمالی در برابر دونالد ترامپ بود. «محمود رفعت» حقوقدان بین المللی در این زمینه میگوید، "ترامپ زودتر از موعد، ویتنام را ترک کرد چون رهبر کره شمالی مقابل او تسلیم نشد. ترامپ بعد از دیدار با کیم در یک نشست خبری در هانوی گفت: کشورهای ثروتمند باید در مقابل حمایتهای آمریکا، پول بدهند. جمله‌ای که آن را برای عربستان سعودی بارها به شکل توهین‌آمیزی تکرار کرده است. یادآوری نیاز ندارد که کره شمالی نه نفت دارد نه ثروت بلکه عرت‌نفس دارد.

ترامپ با شکستی تمام عیار و بدون هیچ چشم انداز روشنی در ارتباط با کره شمالی ویتنام را ترک کرد. او دست خالی به خانه رفت و اکنون باید با افشاگریهای مایکل کوهن در کنگره و فشارهای فزاینده رسانه‌های آمریکا و افکار عمومی این کشور مقابله کند.

توقف آزمایشهای اتمی کره شمالی و همچنین توقف رزمایشهای آمریکا و کره جنوبی در شبه جزیره کره اولین دستاورد مذاکرات پر سر و صدای آمریکا و کره شمالی طی یک سال گذشته بوده است.

با توجه به روند مذاکرات بین دو طرف، اکنون به نظر می‌رسد این دستاورد اولین و آخرین دستاورد این مذاکرات باشد و بعید است که پیشرفت چشمگیری در ماههای آینده میان دو طرف حاصل شود.