کدام محلات تهران در برابر زلزله آسیب پذیرترند؟
اعطا گفت:سرمایه‌گذاری قبل از وقوع زلزله منجر به کاهش چشمگیر کل هزینه خسارات خواهد شد.
باشگاه خبرنگاران: علی اعطا سخنگوی شورای شهر تهران در نطق پیش از دستور خود که در جلسه علنی شورای شهر ایراد کرد،گفت: زلزله بامداد جمعه ۱۹ اردیبهشت ۹۹، تنها تهران و دماوند را نلرزاند؛ زلزله اصلی، لرزه‌ای بود که به جانِ ما انداخت و کانون زلزله، اعماق ذهن فراموش کار ما بود.
سخنگوی شورای شهر تهران تصریح کرد: هر بار که زلزله می‌آید، مدتی سرگرم می‌شویم. قصد می‌کنیم طرحی نو دراندازیم. برای ایمن‌سازی بافت‌های فرسوده و ساختمان‌های بلندمرتبه و اماکن پرخطر دیگر، طرح و برنامه می‌ریزیم.
او با تاکید بر اینکه دستگاه‌های مختلف، ارائه طریق می‌کنند و مدتی سرمان گرم است،گفت: بعد تدریجا فراموش می‌کنیم و موضوعی دیگر و اولویتی دیگر و قصه‌ای دیگر!
او افزود: شهر تهران، آرمیده در میان کوه و کویر و در دامنه‌های جنوبی رشته کوه البرز؛ به لحاظ مخاطرات طبیعی شرایط ویژه‌ای دارد. برمبنای مطالعات سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران، در تهران و اطراف آن ۸۰ کیلومتر مربع پهنه گسلی شناسایی شده است.
او با بیان اینکه از این ۸۰ کیلومترمربع پهنه گسلی، حدود ۴۷ متر مربع در درون محدوده شهر قرار دارد، گفت: ثبت دستگاهی زمین لرزه، بیانگر فعال بودن گسل‌های اطراف تهران است و هر ساله زمین‌لرزه‌های متعدد با بزرگی کم تا متوسط در محدوده تهران ثبت می‌شود.
اعطا با بیان اینکه می‌توان آن‌ها را به گسل‌های فعال ارتباط داد، اظهار کرد: از دیگرسو، مشرف بودن ارتفاعات البرز به شهر، خطر وقوع زمین لغزش را محتمل کرده است.
او افزود: در محدوده شهر تهران و ارتفاعات بالادست آن حدود ۱۰ هزار و ۹۱۴ هکتار زمین لغزش شناسایی شده که تاسیسات و ساختمان‌های زیادی را در معرض تهدید قرار داده است.
اعطا با بیان اینکه تهران طی بیش از ۱۵۰ سال خسارات شدیدی را از زلزله متحمل نشده است،گفت: بخش مهمی از زلزله‌های تاریخی تهران را، به گسل شمال تهران نسبت می‌دهند.
او ادامه داد: بیایید به نقاطی از شهر تهران، سری بزنیم. به جنوب تهران برویم؛ به منطقه ۱۶، نیروگاه برق حرارتی بعثت در محاصره ساختمان‌های مسکونی قرار دارد. از این نیروگاه، تعداد قابل توجهی خط هوایی و کابل زیرزمینی خارج می‌شود. سوخت اصلی نیروگاه بعثت، گاز طبیعی است. زلزله با شدت بالا، می‌تواند خطراتی را در پیرامون آن رقم بزند.
او افزود: کمی بالاتر، منطقه ۱۲ است؛ منطقه‌ای که بازار تهران را در بر‌گرفته است. از ایام کرونا که صرف نظر کنیم، روزانه بیش از دو میلیون نفر به بازار تهران مراجعه می‌کنند. بازار ۱۱۰ هکتار مساحت دارد؛ بدون راه‌های دسترسی مناسب. در صورت وقوع زلزله، امدادرسانی به بازار ساده نیست. در صورت وقوع زلزله، کالبد تاریخی و البته فرسوده بازار آوار بر سر مردم خواهد شد. برای امدادرسانی به مردم، با هجوم جمعیت چه خواهیم کرد؟
اعطا اظهار کرد: به شمال‌غربی تهران برویم. منطقه ۵، انبار نفت شهران با مخازن فرآورده‌های بنزین، نفت و گاز، و نفت سفید؛ در صورت بروز حادثه، محدوده مسکونی پایین دست را با چه مشکلاتی مواجه خواهد کرد؟
او خاطر نشان کرد: به غرب تهران برویم. به منطقه‌ای برویم که قرار بود منطقه نمونه توسعه پایدار با غلبه فعالیت‌های گردشگری باشد، اما چیز دیگری شد. به منطقه ۲۲ و دریاچه مصنوعی خلیج‌فارس برویم. دریاچه‌ای مصنوعی با ۱۳۰ هکتار مساحت آبی و ۱۲۰ هکتار مجموعه تفریحی، در بالادست بزرگراه شهید همدانی، جایی که وقوع زلزله شدید و تأثیر آن روی دریچه آن، می‌تواند بخش‌های پایین‌دست را با مشکل آبگرفتگی و سیلاب مواجه کند.
او با تاکید بر اینکه از ساخت وساز در حریم و بستر رودخانه‌ها سخن نمی گویم، گفت: جایی که بیش از سه هزار قطعه ملکی، نه تنها در زلزله؛ نه تنها در سیلاب‌های گسترده، بلکه در زمان بارندگی‌هایی با دوره بازگشت کم نیز در معرض خطر ویرانی قرار دارند.
او افزود: از بافت فرسوده سخن نمی‌گویم. از عرصه ۳۲۶۸ هکتاری شهر تهران سخن نمی‌گویم که در بحران‌های مختلفی نظیر زلزله و طوفان و فرونشست، در معرض بیشترین آسیب است. از ۳۲۶۸ هکتاری سخن نمی‌گویم که علیرغم اینکه تنها ۵ درصد از سطح شهر تهران را اشغال می‌کند، اما ۱۵ درصد از جمعیت شهر در آن سکنی گزیده‌اند.
سخنگوی شورای شهر اظهار کرد: از چندصد کیلومتر خط لوله انتقال سوخت مراکز سوخت‌رسانی، چند هزار کیلومتر خط لوله گاز ایستگاه‌های تقلیل فشار و چندهزار کیلومتر خط انتقال آب و خطر زلزله؛ و از ضرورت تسریع در ایجاد تأسیسات قطع اتوماتیک در شبکه‌ها سخن نمی‌گویم.
اعطا ادامه داد: از ساختمان‌های بلندمرتبه در کوچه‌های باریک، از برج باغ‌های کوچه‌های کم‌عرض شمال شهر تهران و از ساختمان‌های فرسوده وقدیمی شهر سخن نمی‌گویم که بر سیمای این شهر نقش بسته‌اند.
او با اشاره به بررسی‌های صورت گرفته در طرح جامع مدیریت بحران، که توسط آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن -جایکا- صورت گرفته است، گفت: براساس سه متغیر فروریزش ساختمان، امکان تخلیه اضطراری و خسارت ثانویه، نسبت به ارزیابی آسیب‌پذیری نسبی شهر تهران اقدام شده است. ارزیابی خسارات اقتصادی ناشی از زلزله، نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری قبل از وقوع زلزله منجر به کاهش چشمگیر کل هزینه خسارات خواهد شد. به گونه‌ای که با سرمایه گذاری هر یک دلار قبل از حوادث، از ۱۵ دلار هزینه خسارت پس از حادثه جلوگیری می‌شود.
اعطا افزود: طبق ارزیابی ها، مهم‌ترین اقدام برای مقاوم سازی ساختمان های موجود و نوسازی بافت فرسوده است. در حال حاضر حتی بسیاری از ساختمان‌های نوساز نیز فاقد استحکام لرزه‌ای کافی هستند، زیرا سیستم فعلی ارزیابی و کنترل ساخت و ساز، کنترل کیفی لازم بر ساخت و ساز را اعمال نمی‌کند. علت اساسی وجود ساختمان‌های فاقد استحکام لرزه‌ای در تهران سیستم نامناسب کنترل، فقدان مقررات جدی و عدم توان بازرسی و نظارت کامل توسط سازمان‌های مسئول است.
اعطا اظهار کرد: استخدام مهندسان توسط مالکان نیز به دلیل محدودیت‌های مالی و شیوه انجام کار باعث می‌شود که نظارت به صورت جدی قابل اعمال نباشد.
او با تاکید بر اینکه برنامه مواجهه با زلزله در کلانشهری همچون تهران، نیازمند یک میثاق ملی است، گفت: مساله زلزله و آمادگی واقعی و عمیق و نه سطحی و تبلیغاتی را نمی‌توان با طرح و برنامه‌های بخشی و دستگاهی حل و فصل کرد.
او افزود: تهران، با این میزان از گستردگی و جمعیت از یک سو؛ و این میزان خطرپذیری در برابر بلایای طبیعی همچون زلزله، نه به یک برنامه ساده مدیریت بحران، که به میثاق ملی مدیریت بحران نیاز دارد که در عالی‌ترین سطوح حاکمیتی همچون شورای عالی امنیت ملی به تصویب برسد.
اعطا اظهار کرد: تا این وقتی دولتی می‌رود و دولتی می‌آید، و با مدیریت شهری تغییر می‌کند؛ آن میثاق ملی همچنان پابرجا باشد.
او با بیان اینکه تهران هر صبح که از خواب بر می‌خیزد با یک شوک تازه، با یک یورش جدید، با یک تهدید نو، مواجه می‌شود گفت: از این سموم که بر طرف بوستان بگذشت عجب که بوی گلی هست و رنگ نسترنی ز تندباد حوادث نمی‌توان دیدن در این چمن که گلی بوده است یا سمنی مزاج دهر تبه شد در این بلا حافظ کجاست فکر حکیمی و رای برهمنی
اعطا در پایان اظهار کرد: زلزله احتمالی تهران نه تنها همزمان یک شوک و یورش و تهدید است که فراتر از آن، چه بسا این شهر را در آستانه بی فردایی قرار دهد. تهران شهری است که چه بسا تنها امروز فرصت تماشای آن را داشته باشیم. حکیمانه به فردای تهران بیندیشیم. این فرصت را از دست ندهیم و آن را از آیندگان دریغ نکنیم.