ایران از طریق خط آهن و مسیر عراق به سوریه متصل می‌شود/طرحی که موجب مستحکم شدن جا پای ایران در سوریه می‌شود
هم‌زمان با اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران، ایران با نقشه‌هایی برای گسترش خط آهن در عراق که می‌تواند محدودیت‌های آمریکا را دور بزند، نفوذش در عراق را افزایش می‌دهد.
به گزارش فردا شرکت دولتی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران (RAI) در ۱۲ نوامبر جزئیات پروژه‌ی ساخت خط آهنی که شلمچه در مرز ایران را به بندر بصره در جنوب شرق عراق متصل می‌کند، اعلام کرد.
ایده‌‌ی ایجاد این مسیر راه‌آهن سال‌ها مطرح بود و در اوت امسال بود که ایران و سوریه هردو تمایل خود به ساخت راه‌آهنی که دو کشور را از طریق عراق به هم متصل کند ابراز کردند؛ به عنوان تلاشی برای مقابله با تحریم‌های غرب بر ایران و تقویت همکاری‌های اقتصادی.
طبق اعلام منابع ایرانی، راه‌آهن بخشی از برنامه‌ی بازسازی سوریه است که مزیت‌های تجاری و اقتصادی اضافی‌ای را برای ایران تضمین می‌کند و فرصتی فراهم می‌کند تا ایران در بخش حمل‌ونقل مشارکت کند و در نتیجه‌ی آن گردشگری مذهبی بین ایران و عراق و سوریه رونق پیدا کند. گروه‌های مخالف سوری با این حال طرح راه‌آهن را رد کرده‌اند زیرا معتقدند موجب مستحکم شدن جا پای ایران در سوریه می‌شود و کمک می‌کند نیازمندی‌های لجستیکی خود برای حضورش در عراق و سوریه را فراهم کند.
طبق گفته‌ی معاون وزیر راه و شهرسازی ایران، امیر امینی، سازمان همکاری‌های اقتصادی آسیا پاسیفیک رضایت و موافقت خود را با پروژه اعلام کرده است.
اولین خط سریع‌السیر راه‌آهن در عراق بین بغداد و بصره در سال ۱۹۶۷ آغاز به کار کرد. اگرچه جنگ به راه‌آهن آسیب رساند اما عراق بعد از حمله‌ي ایالات متحده در سال ۲۰۰۳ به استفاده از آن ادامه داد.
عامر الجبیری، مسئول رسانه‌ای وزارت حمل‌ونقل عراق به المانیتور گفت « عراق مشتاق هر پروژه‌ای است که حمل‌ونقل برون مرزی را تقویت کند زیرا موجب تقویت اقتصادی این کشور و تسهیل جابجایی شهروندان این کشور به کشورهای دیگر می‌شود. خط راه‌آهنی که ایران، سوریه و عراق را به هم متصل می‌کند دسترسی عراق به بندرهای مدیترانه‌ای سوریه و همچنین بندرهای ایران تضمین می‌کند.»
بخشی از انگیزه‌ي ایران فرصتی است که برای ایجاد بندر در ساحل سوریه برایش ایجاد می‌شود اما اسرائیل معتقد است چنین بنادری حمل‌ونقل تسلیحات از ایران به سوریه را تسهیل خواهند کرد.
در آوریل گذشته، وزیر حمل‌ونقل سوریه علی حامود بر فعال‌سازی مجدد حمل‌ونقل زمینی میان سوریه و عراق تأکید کرد. وزیر در ایمیلی به المانیتور ابراز داشت «راه‌آهن بخشی از پروژه‌ی بازسازی کشور است که بر اثر جنگ تخریب شده است از جمله ۱۸۰۰ کیلومتر خط آهن سوریه که بخش عمده‌ای از آن به کشورهای همسایه متصل بود.»
وزیر در ادامه افزود « قسمت سوری پروژه شامل ساخت ۳۲ کیلومتر راه‌آهن می‌شود و عراق باقی مسیر را می‌سازد که از عمق عراق می‌گذرد و بغداد را به کربلا و کربلا را به سوریه متصل می‌کند. این مسیر جابجایی بار و مسافر بین ایران و عراق و سوریه تسهیل خواهد کرد.»
وزیر حمل‌ونقل سوریه شایعات مربوط به این که « این پروژه‌ي راه‌آهن نفوذ ایران در مدیترانه را افزایش خواهد داد رد کرد. وی تصریح کرد که این راه‌آهن بخشی از پروژه‌ای است که شبکه‌های آسیای مرکزی را که به خط آهن چین و روسیه متصل هستند را سوریه متصل می‌کند و بخشی از نقش سوریه در جاده‌ی ابریشم جدید است.»
عبدالستار محسن مدیر رسانه‌ای شرکت ملی راه‌آهن جمهوری عراق تأکید کرد« راه‌آهنی که سه کشور را به هم متصل می‌کند بخشی از راهبردهای وزارت حمل‌ونقل عراق است. گرچه شرایط سیاسی عراق موجب تأخیر در اجرای این راهبرد شده است. به دنبال خساراتی که داعش به بار آورد، وزارت تصمیم به بازسازی راه‌آهن عراق به سوریه گرفت. این سیستم راه‌آهن که تکریت، موصل، فلوجه در شمال و غرب عراق را به هم متصل می‌کند ۱۲۱ کیلومتر طول خواهد داشت. این خطوط همچنین قسمت‌های جنوبی کشور را به سوریه متصل می‌کنند.»
بر اساس اعلام شرکت ملی راه‌آهن عراق مسیر شلمچه به بصره بخشی از شبکه‌ی منطقه‌ای راه‌آهن است که شامل خط مصیب- کربلا می‌شود. طرح‌های آینده‌ی راه‌آهن نه تنها عراق را به ایران متصل می‌کند بلکه به سوریه، اردن و خلیج فارس از طریق کویت متصل خواهند کرد.
سالم میاسیم، اقتصاد دادن و مشاور انجمن بانک‌های خصوصی عراق در گفتگو با المانیتور به ابعاد سیاسی این پروژه‌ي راه‌آهن اشاره کرد که ریشه در خارج شدن ایالات متحده از توافق هسته‌ای با ایران و بی‌ارزش شدن پول ملی ایران دارد. انتظار می‌رود این پروژه دسترسی اقتصادی و تجاری به سوریه را ایجاد کند و به رونق گردشگری مذهبی کمک کند. او می‌گوید «این واقعیت به ويژه صحیح است زیرا بسیاری از مکان‌های مذهبی به ویژه زیارتگاه‌های شیعه در این سه کشور واقع شده است.» او همچنین اشاره کرد که تحریم‌های ایالات متحده به سودآوری اقتصادی این پروژه آسیب می‌زند.
این خط آهنی که سه کشور را به هم متصل می‌کند، جایی که جنگ و گروه‌های مسلح موجب خرابی و اخلال فعالیت‌های تجاری میان آن‌ها شده بود، تا زمانی که موانع سیاسی در راهش قرار نگیرد تأثیرگذار و مفید خواهد بود. این چالش‌های بالقوه از سوی دیگر کشورها ممکن است به وجود بیایند مانند اسرائیل که ایران را خطری قلمداد می‌کند که سعی در رسیدن به سواحل مدیترانه دارد. همچنین سوریه و ایران در ۲۹ اوت یک توافق علنی امضا کردند که طبق آن زیرساخت‌های دفاعی سوریه تقویت شود که ایالات متحده و متحدانش با آن مخالفت کردند. منبع:المانیتور