راه‌حلی برای افزایش قبولی داوطلبان تجربی
دو سوم داوطلبان کنکور در گروه علوم تجربی رقابت می‌کنند این در شرایطی است که شانس قبولی در این گروه ۳۰ درصد و در گروه ریاضی ۱۷۶ درصد است، معاون آموزشی وزارت علوم معتقد است بخشی از این شرایط به دلیل عدم هدایت تحصیلی مناسب در دوران مدرسه است.
خبرگزاری تسنیم: هدایت تحصیلی دانش آموزان از مسائل مهمی است که در صورت اجرای صحیح می‌تواند به توازن رشته‌های دانشگاهی و بالطبع کاهش آمار بیکاری فارغ‌التحصیلان بیانجامد.
هم‌اکنون یکی از مشکلات جدی در بحث هدایت تحصیلی علاقه بسیار دانش‌آموزان به رشته تجربی است و همین مسئله باعث شده شاهد خالی ماندن صندلی رشته‌های علوم پایه در دانشگاه‌ها باشیم که در همین باره رهبر معظم انقلاب تاکید داشتند" هم‌اکنون یکی از بحث‌ها نامتوازن بودن رشته‌های دانشگاهی است که بعضی از رشته‌ها در غربت قرار گرفته اند و آماری که به من داده‌اند نشان می‌دهد رشته ریاضی که بسیار مهم است حدود ۵۰ درصد داوطلبان کنکورش کاهش پیدا کرده و این برای آینده کشور خطرناک است".
در کنکور امسال تعداد یک میلیون ۱۱ هزار و ۸۲۵ هزار داوطلب ثبت نام کردند که ۶۴۲ هزار و ۵۴۱ نفر در گروه تجربی بودند یعنی دو سوم داوطلبان در این گروه رقابت می‌کردند، این روند باعث شده با وجود صندلی خالی در رشته‌های علوم پایه شانس قبولی در گروه تجربی یک سوم باشد. ابراهیم خدایی رئیس سازمان سنجش در اینباره می‌گوید: در گروه ریاضی ۲۳۶ هزار ظرفیت وجود دارد، اما ۱۴۴ هزار نفر داوطلب بودند و شانس افراد برای قبولی ۱۷۶ درصد است همچنین در گروه تجربی ۱۷۴ هزار ظرفیت وجود دارد که بیش از ۶۰۰ هزار نفر داوطلب بودند این در حالی است که شانس قبولی ۳۰ درصد است.
* چرا دانش‌آموزان تصور می‌کنند تنها مسیر موفقیت در رشته تجربی است
در همین رابطه مجتبی شریعتی نیاسر معاون آموزشی وزارت علوم درباره مشکلاتی که در توازن بین رشته‌های مختلف ایجاد شده است، اظهار کرد: افرادی که در دانشگاه پذیرش می‌کنیم خروجی‌های آموزشوپرورش هستند یعنی ما چرخه تولیدی را دنبال می‌کنیم که در وسط آن قرار داریم و خروجی‌های آموزشوپرورش وارد آموزش عالی می‌شوند.
وی افزود: ورودی‌های آموزش عالی باید به صورت درست هدایت شده باشند یعنی انتخاب صحیح رشته داشته باشند بخش مهمی از این ماجرا به آموزشوپرورش بازمی‌گردد و بخش اندکی از آن مربوط به آموزش عالی است. امسال ۵۰ درصد داوطبان پشت کنکوری و ۵۰ درصد سال اولی بودند که ۶۴ درصد در گروه تجربی رقابت می‌کرند و این مسئله عدم توازن جدی را تداعی می‌کند که چرا دانش‌آموزان تصور می‌کنند تنها راه موفقیت در گروه تجربی است.
* آموزشوپرورش در هدایت تحصیلی موفق عمل نمی‌کند
معاون آموزشی وزارت علوم ادامه داد: دانش‌آموزان در دوران مدرسه آنگونه که باید به سمت سایر رشته‌ها هدایت نمی‌شوند و بیشتر تصور دارند با رفتن به رشته تجربی می‌توانند وارد رشته پزشکی و زیرمجموعه آن شوند. آموزشوپرورش در بخش هدایت تحصیلی آنگونه که باید موفق عمل نمی‌کند و آنچه شاهد هستیم حکایت از آن دارد دانش‌آموزانی که به دانشگاه می‌آیند به خوبی هدایت نشده‌اند.
* اقدام وزارت علوم برای افزایش قبولی داوطلبان تجربی
شریعتی نیاسر با اشاره به کار مهمی که آموزش عالی از امسال انجام داد، گفت: از امسال داوطلبان گروه تجربی می‌توانند رشته‌های گروه ریاضی و انسانی را هم انتخاب کنند و شانس قبولی آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. قبول دارم آموزش وپرورش در بحث هدایت تحصیلی زحمات زیادی می‌کشد، اما ما با خروجی کار داریم و خروجی‌هایی که از آموزشوپرورش دریافت می‌کنیم حکایت از آن دارد که بچه‌ها درست هدایت تحصیلی نمی‌شوند. اگر دانش‌آموزان با شناخت درست وارد عرصه کنکور شوند قطعا نتیجه بهتری خواهیم داشت چرا باید در یک میلیون نفر داوطب ۶۴ درصد در گروه تجربی باشند؟
* بعد از رشته‌های پزشکی بیشترین پذیرش در دانشگاه فرهنگیان
وی بیان کرد: بعد از رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی بیشترین پذیرش را در دانشگاه فرهنگیان داریم، چون شغل آن‌ها تضمین شده است و امسال این دانشگاه ۲۵ هزار دانشجو می‌پذیرد و این دانشگاه ایجاب می‌کند به رشته‌های علوم پایه توجه بیشتری شود. در حوزه‌های علوم پایه بحث پیوست شغلی موضوع مهمی است که به آن توجه کردیم و از امسال دانشگاه‌های متقاضی ایجاد رشته‌های علوم پایه باید پیوست شغلی داشته باشند تا به صورت تضمینی برای داوطلبان شغل وجود داشته باشد.
شریعتی نیاسر با اشاره به تبعات انتخاب نادرست رشته از جمله اشغال ظرفیت دانشگاه‌ها، بی‌انگیزگی و ناامیدی بیان کرد: بهتر است بیشتر به ریشه این عوامل توجه داشته باشیم، فردی که وارد دانشگاه می‌شود در انتخاب رشته علاوه بر انگیزه و علاقه باید شناخت صحیحی از رشته‌ها داشته باشد. فردی که تفاوت بین رشته‌های شیمی و مهندسی شیمی را نمی‌داند حتما انتخاب نادرستی انجام می‌دهد.
* آموزشوپرورش در بحث هدایت تحصیلی باید حرکت جهشی داشته باشد
معاون آموزشی وزارت علوم گفت: آموزش و پرورش می‌گوید زحمات زیادی در بحث هدایت تحصیلی می‌کشد، اما ما خروجی این زحمات را نمی‌بینیم و آموزش عالی برای جبران عدم هدایت تحصیلی درست دانش‌آموزان این زمینه را فراهم کرد تا داوطلبان گروه تجربی بتوانند در سایر گروه‌های انسانی و ریاضی نیز انتخاب رشته کنند. آموزشوپرورش در هدایت تحصیلی باید حرکت جهشی داشته باشد و اقدامات فعلی جواب نمی‌دهد.
وی با اشاره به حذف کنکور و ضرورت همراهی آموزشوپرورش با نظام آموزش عالی تاکید کرد: طبق مصوبه مجلس قرار بود ۸۵ درصد ظرفیت دانشگاه‌ها براسایس سوابق تحصیلی تکمیل شود که هم اکنون نزدیک ۹۰ درصد ظرفیت بدین روش تکمیل می‌شود، اما هنوز یک میلیون نفر داوطلب کنکور داریم چرا که دانش‌آموزان می‌خواهند شانس خود را در رشته‌ها و دانشگاه‌های پرطرفدار امتحان کنند بنابراین در نظر داریم افرادی که براساس سوابق تحصیلی پذیرش می‌شوند را از چرخه ورود به کنکور خارج کنیم و برای افرادی که می‌خواهند به رشته‌های پرطرفدار وارد شوند به همراهی آموزش وپرورش نیاز داریم و باید سازوکار به گونه‌ای فراهم شود که بچه‌ها کارنامه یکسانی را در سطح کشور داشته باشند که بدون کنکور وارد دانشگاه‌ها شوند.
* ۱.۵ درصد ظرفیت مربوط به رشته‌های پزشکی
همچنین ایرج حریرچی سخنگوی وزارت بهداشت با اشاره به اینکه سه عامل خانواده، مدرسه و موسسات کنکور و اجتماع باعث می‌شوند گرایش بیشتر به گروه تجربی وجود داشته باشد، اظهار کرد: هم‌اکنون ۴۸ درصد دانش‌آموزان در گروه تجربی، ۲۱ درصد ریاضی و ۳۱ درصد انسانی تحصیل می‌کنند و عواملی که ذکر کردم این تصور را برای دانش‌آموز ایجاد می‌کند که با ورود به رشته‌های پزشکی با تضمین شغل، جایگاه اجتماعی و درآمد مناسب مواجه می‌شود در حالیکه تعداد قابل توجهی از آن‌ها علاقه، استعداد و تحمل سختی‌های رشته پزشکی را ندارند.
وی افزود: امسال ۶۴ درصد داوطلبان در گروه تجربی شرکت کردند در حالیکه ۱۰.۲ درصد ظرفیت مربوط به دانشگاه‌های علوم پزشکی است و کمتر از ۱.۵ درصد مربوط به رشته‌های پزشکی، داندانپزشکی و داروسازی است سال گذشته از ۵۹۰ هزار داوطلب گروه تجربی ۲۰۰ هزار نفر انتخاب رشته نکردند.
* ۹۴ هزار صندلی در گروه ریاضی خالی می‌ماند
حریرچی ادامه داد: تورم رشته تجربی باعث می‌شود رشته‌های فنی و مهندسی و علوم پایه صندلی‌هایشان خالی بماند و امسال اگر تمام داوطلبان انتخاب رشته کنند ۹۱ هزار صندلی در گروه علوم ریاضی و ۱۰۴ هزار صندلی دانشگاه‌های دولتی در رشته علوم انسانی خالی می‌ماند.
سخنگوی وزارت بهداشت بیان کرد: در کشوری مانند انگلیس پزشکی اولویت ۱۴ است و در آمریکا و کانادا باید با لیسانس وارد رشته‌های پزشکی شوند. در کشور ما ۹۵ درصد پزشکان و پرستاران و فارغ‌التحصیلان رشته‌های دندانپزشکی و علوم آزمایشگاهی شاغل هستند و کف درآمد آن‌ها از سایر گروه‌ها بالاتر است و همین مسئله جذابیت‌هایی را برای دانش‌آموزان ایجاد می‌کند.
وی افزود: پزشکی رشته سختی است و دوران تحصیل آن هفت سال است و فرد باید علاقه به همدردی با بیمار داشته باشد. هم‌اکنونا ۱۵ هزار پزشک فارغ التحصیل داریم که و بعد از دریافت شماره نظام پزشکی یکبار هم به وزارت بهداشت مراحعه نکرده‌اند این افراد یا به خارج رفته اند یا در شغل‌های دیگری هستند.
* تحصیل در رشته‌های پزشکی و داندانپزشکی دانشگاه‌های غیرمعتبر سایر کشور‌ها
حریرچی بیان کرد: بچه‌های درسخوان محکوم به قبولی در پزشکی هستند و بعد وقتی وارد دانشگاه شدند اگر به این رشته علاقه نداشته باشند تغییر رشته هم نمی‌دهند. در ابتدای انقلاب ۷۰۰ ظرفیت پزشکی داشتیم که الان به ۶ هزار و ۵۰۰ ظرفیت افزایش یافته است، اما باز هم اشتیاق داوطلبان را پاسخ نمی‌دهد و برخی خانواده‌ها با هزینه‌های ارزی بسیار زیاد فرزندان خود را به سایر کشور‌ها می‌فرستند و اغلب در رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی در دانشگاه‌های غیرمعتبر درس می‌خوانند. در یکی از کشور‌های آسیای جنوب شرقی ۸۰۰ دانشجوی دندانپزشکی ایرانی حضور دارد. ما در ایران طبق اعتبار سنجی بین المللی، فقط مدارک ۷۰۰ دانشگاه بین المللی معتبر که در سطح دانشگاه خودمان هستند را قبول داریم.
* هدایت تحصیلی به تنهایی از عهده آموزشوپرورش برنمی‌آید
در ادامه مسعود شکوهی مدیرکل امور تربیتی و مشاوره وزارت آموزشوپرورش با اشاره به اینکه بحث هدایت تحصیلی ماجرای تازه‌ای در آموزش وپرورش نیست، گفت: براساس سند تحول بنیادین در سال‌های اخیر خیلی جدی به این موضوع ورود کرده‌ایم و اقدامات خوبی انجام شده است، اما انتخاب رشته نیاز به الزامات و امکاناتی دارد که به تنهایی از عهده آموزش وپرورش برنمی‌آید. رویکرد کلی حاکم بر این حوزه متأثر از بخش‌های مختلف است که نیاز به همراهی آن‌ها با آموزشوپرورش وجود دارد.
وی افزود: سه سال قبل برای اولین بار با توجه به استقرار پایه دهم بحث هدایت تحصیلی را به صورت جدی دنبال کردیم که در این زمینه عملکرد تحصیلی و نظر دانش‌آموز، نظر معلمان دروس متوسطه اول، نظر مشاور مدرسه و خانواده تاثیر دارد و بخش دیگر فرایند مربوط به آزمون‌های مشاوره‌ای توانایی و رغبت است چرا که در هدایت تحصیلی بر اساس چهار عامل استعداد، رغبت و علاقه، امکانات جامعه و نیاز حال و آینده اقدام می‌کنیم.
مدیرکل امور تربیتی و مشاوره وزارت آموزشوپرورش ادامه داد: آزمون‌های مختلفی را برای دانش‌آموزان برگزار می‌کنیم و برای سه میلیون دانش‌آموز متوسطه اول پرونده الکترونیک مشاوره‌ای تشکیل شده است و اطلاعاتی درباره ویژگی‌های شخصیتی، استعداد، رغبت و توانایی دانش‌آموزان به دست آمده است که منبع ارزشمندی از وضعیت آنهاست و براساس آن فرم شماره ۶ و ۷ را به دانش‌آموزان ارائه می‌کنیم که یکی براساس عملکرد تصحیلی و دیگری براساس بررسی‌های مشاوره‌ای است.
شکوهی گفت: فرم بررسی مشاوره‌ای دانش‌آموز را نسبت به خود و فرم شماره ۷ او را نسبت به دانش‌آموزات آن منقطه آموزشی می‌سنجد. شورای عالی آموزشوپرورش این وزارتخانه را موظف کرد روند هدایت تحصیلی را به شکلی اجرا کند که شاخص توسعه متوزان به صورت ۴۸ درصد دانش‌آموزان در رشته‌های فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش و ۵۲ درصد در رشته‌های نظری محقق شود. امسال سال خوبی بود، چون چند درصد در رشته‌های فنی و کاردانش روند افزایشی داشتیم و هم‌اکنون ۳۶ درصد دانش‌آموزان در این بخش تحصیل می‌کنند، اما توجه داشته باشید مشاوره تحصیلی همراه با مشاوره شغلی است وقتی خانواده به آینده شغلی نگاه می‌کند و انتظار تضمین شغلی دارد، به رشته‌های پزشکی روی می‌آورد، چون درآمد خوبی دارد و دانشگاه فرهنگیان نیز به دلیل تضمین بودن شغل مورد توجه است.