حرف حساب منتقدان حضور یاسمن اشکی و تبلیغ واکسن HPV در ماه عسل چیست؟
آنچه ما را دوباره پای حرف‌های آقای علی کرمی، فوق‌تخصص مهندسی ژنتیک نشاند، شخصیت مبهم و گذشته مشکوک اشکی نبود؛ بلکه فعالیت‌های نگران‌کننده گروه اشکی بود که پا را از مسائل پزشکی هم فراتر گذاشته و وارد حوزه اجتماعی، فرهنگی، روانشناسی و... شده است و در جهتی حرکت می‌کند که تا چندی دیگر، آگاهانه یا شاید ناآگاهانه، آتش را به انبار کاه خواهد انداخت.
روزنامه صبح نو: خانم یاسمن اشکی را وزارت بهداشت به برنامه ماه عسل فرستاد. اشکی با سه روایت متفاوت درباره بیماری‌اش که هیچ مستنداتی از هیچ‌یک از آن‌ها وجود ندارد، ابهامات و تناقضات زیادی را با خود یدک می‌کشد. انتشار واکنش‌های فوق‌العاده به گفت‌وگوی قبلی «صبح نو» با آقای علی کرمی، متولد ۱۳۳۶ و متخصص بیوتکنولوژی پزشکی، فوق تخصص مهندسی ژنتیک، بیولوژی مولکولی، فارغ التحصیل Ph.D از دانشکده پزشگی دانشگاه کپنهاگ دانمارک، فوق تخصص زیست مولکولی و مهندسی ژنتیک از آمریکا، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات بیولوژی مولکولی دانشگاه علوم پزشگی بقیه ا... و استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا…؟ عج؟ که پای آن را تا برنامه «ماه عسل» هم کشاند و البته ضرورت آگاهی‌بخشی در این حوزه، سبب شد تا دوباره درباره این موضوع سراغ او برویم.
اما آنچه ما را دوباره پای حرف‌های آقای علی کرمی، فوق‌تخصص مهندسی ژنتیک نشاند، شخصیت مبهم و گذشته مشکوک اشکی نبود؛ بلکه فعالیت‌های نگران‌کننده گروه اشکی بود که پا را از مسائل پزشکی هم فراتر گذاشته و وارد حوزه اجتماعی، فرهنگی، روانشناسی و... شده است و در جهتی حرکت می‌کند که تا چندی دیگر، آگاهانه یا شاید ناآگاهانه، آتش را به انبار کاه خواهد انداخت.
واکسن HPV که خانم اشکی روی آنتن زنده تبلیغ کرد، چیست؟
واکسن HPV عوارض زیاد و عجیبی دارد (مانند آلرژی شدید، از بین بردن شانس باروری و...) در کاتالوگ آن هم نوشته شده: «هیچ قولی نمی‌دهیم که این واکسن، شما را ایمن کند!» در واقع هیچ واکسنی در هیچ کجای دنیا، ایمنی ۱۰۰درصد نمی‌دهد. واکسنی که این خانم تبلیغ کرد، چهارگانه است، در‌حالی‌که در کانادا واکسن چهارگانه ایمنی مناسبی نداشته و الان واکسن ۹گانه آن تزریق می‌شود. اگر این واکسن روی فرزندان ما عوارض داشت، چه؟ اگر دچار آسیب‌های بیولوژیک شدند، چه؟ این خانم اصرار داشت بچه‌ها از سن ۹-۱۰ سالگی واکسن را دریافت کنند. اکثریت بچه‌های ما در این سنین رابطه جنسی ندارند که نیاز به چنین واکسنی داشته باشند. ایشان هنجار‌های زندگی غربی را در کشور ما بیان می‌کند.
چرا همه مردم ما صرف اینکه ممکن است مورد آزار جنسی قرار بگیرند، باید این واکسن گران‌قیمت را بزنند؟ به‌دلیل وضعیت اجتماعی جامعه، تنها به افرادی که رفتار‌های پرخطر دارند، توصیه می‌کنیم که این واکسن را صرفاً با مشورت و تحت‌نظر پزشک دریافت کنند.
بقیه نیازی به تزریق این واکسن ندارند، چون هنجار‌های اخلاقی جامعه ما هنوز شکسته نشده است. ضمن اینکه این واکسن، نوترکیب است و از طریق مهندسی ژنتیک ساخته می‌شود؛ فرایند تولید چنین واکسن‌هایی بعضاً تا ۱۵سال طول می‌کشد. در این مدت، با وحشتی که در جامعه ایجاد شده است، مردم چه کنند؟ واکسن وارداتی بخرند؟ در این صورت، سود هنگفتی به جیب واردکننده و کمپانی خارجی تولیدکننده واکسن خواهد رفت!
به نظر می‌رسد تبلیغ واکسن HPV و اساساً واکسن، به نکته انحرافی ماجرا تبدیل شده و اصل موضوع در حال گم شدن است.
نظر شما چیست؟
درست است؛ بسیاری فقط در مورد واکسن صحبت می‌کنند. حتی عده‌ای کمپین ضدواکسن راه انداخته‌اند و واکسن را باعث ایجاد اوتیسم، ناباروری و... معرفی می‌کنند (البته این قبیل کمپین‌ها قبلاً هم بوده‌اند!) بنده ۳۲سال روی واکسن‌ها کار کرده‌ام و می‌گویم این ادعا‌ها هرگز ثابت نشده است. البته طبیعی است که هر دارو، عوارضی داشته باشد که روی کاتالوگ آن ذکر شده است.
واکسن از ضروریات است، اما دو نوع واکسن وجود دارد؛ اول) طرح ملی ایمن‌سازی که در آن، ۹ واکسن به نوزادان تزریق می‌شود، دوم) واکسن‌هایی که پزشک، به‌صورت موردی و با توجه به شرایط خاص هر فرد، برای او تجویز می‌کند (مثل واکسن آنفولانزا یا واکسن‌هایی که هنگام سفر به بعضی کشور‌ها باید تزریق شود) واکسن HPV از دسته دوم است.
ما از توانمندی ساخت واکسن در داخل حمایت می‌کنیم؛ اما اولویت، تولید واکسن‌های نوزادان است که از خارج از کشور وارد می‌شود، نه واکسن HPV که در اولویت چندم قرار دارد. واکسن نوزادان ۲۰سال پیش در داخل تولید می‌شد، اما این تولید متوقف شده است، دو مؤسسه بزرگ واکسن‌سازی داخل کشور، بیکار مانده‌اند و اساتید نابغه کشور در حوزه واکسن‌سازی خانه‌نشین شده‌اند. مگر حمایت از تولید داخلی در دستور کار نیست؟
خبر‌هایی داریم که عده‌ای می‌خواهند واکسن‌سازی‌های داخلی را به تعطیلی بکشانند و با واردات واکسن، برای خودشان تجارت راه بیندازند. بنابراین، باید افراد بسیار کلیدی و دانشمند به علم مدیریت استراتژیک، در رأس انستیتو پاستور و رازی قرار بگیرند. اگر وزارت بهداشت مشکل بودجه دارد، برای تولید واکسن‌های ضروری از مردم کمک جمع کند. مردم ما آنقدر خوبند که تا کنون دومیلیارد تومان، برای تولید واکسن غیرضروری HPV کمک کرده‌اند!به‌هر‌حال، پیام اصلی ما در این قضیه، اصلاً بحث واکسن نبود؛ مسیر خطرناکی بود که این گروه، به‌صورت غیرکارشناسانه طی می‌کنند.
در مورد فعالیت‌های این گروه، چه نگرانی‌هایی وجود دارد؟
اینکه چطور گروهی که از آمریکا آمده‌اند و تخصص ندارند، سه مؤسسه ایجاد کرده‌اند و بی‌مهابا و با حمایت صریح وزارت بهداشت.در روستاها، مدارس و مهد‌های کودک، به کودکان، آموزش جنسی می‌دهند؟ نگرانی ما تابوشکنی است؛ اشکی صریحاً می‌گوید «در ایران تابو وجود دارد که نمی‌گذارند ما در مورد مسائل جنسی حرف بزنیم.» ما در مدارس و دانشگاه‌ها درسش را می‌دهیم، اما نه به شیوه‌ای که سند توسعه پایدار، ما را به آن ملزم کرده بود و این گروه در حال پیگیری مفاد آن در قالب NGOها هستند.
چرا هنوز هم سؤال‌های ما را در مورد سوابق پزشکی اشکی، نام پزشک معالج یا مؤسسه‌ای که در آن درمان شده، جواب نمی‌دهند؟
با عصبانیت، دانشمندان را نقد می‌کنند و می‌گویند «بحث را سیاسی نکنید.» بحث اصلاً سیاسی نیست؛ موضوع، به انحراف بردن مسیر جامعه و غرب‌زده کردن آن است. ما پیشینه هر سه فرد محوری تیم اشکی را بررسی کردیم؛ هر سه، تفکرات به‌شدت غربی دارند. سوابق ایشان اصلاً درخشان نیست. هر چه بیشتر بررسی می‌کنیم، نگران‌تر می‌شویم.
از شخص وزیر بهداشت می‌پرسم؛ این خانم شدیداً مورد حمایت مجموعه شماست، آیا شما از فعالیت‌های این خانم که بر خلاف دستور صریح رهبر انقلاب در مورد توقف اجرای سند۲۰۳۰ است، حمایت می‌کنید؟ چرا هنوز در وزارت بهداشت این سند دنبال می‌شود؟ این اصرار و لجاجت برای چیست؟
اشکی با انستیتو پاستور برای ساخت واکسن، قرارداد بسته است. یک NGO با چه مجوزی به چنین حوزه تخصصی ورود کرده است؟! چرا این‌قدر به ایشان اعتماد شده است؟ چرا پاسخی به منتقدان نمی‌دهند و آن‌ها را تخریب می‌کنند؟ چرا ایشان به جلساتی در وزارتخانه دعوت می‌شود که اساتید فرهیخته و برجسته هم جایی در آن ندارند؟
ارتباط اقدامات اشکی با مفاد سند توسعه پایدار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ایشان در بخشی از صحبت‌هایش می‌گوید وقتی به بچه‌های کار آموزش می‌داده که مراقب اندام‌های خصوصی خود باشند و توانایی «نه» گفتن را پیدا کنند، یک نوجوان ۱۲ساله جلو می‌آید و می‌گوید «زگیل تناسلی که عکسش را نشان دادید، من دارم!» این سؤال مطرح است که آموزش «نه» گفتن، چطور و کجا به تشریح و نمایش عکس زگیل آلت‌تناسلی ختم می‌شود؟! چون ما اجرای سند ۲۰۳۰ یا توسعه پایدار را متوقف کردیم، طرفداران آن، از مسیر‌های دیگر، مفاد این سند را دنبال می‌کنند. این سند قصد دارد فرهنگ کشور‌هایی را که هنوز به ارزش‌های اخلاقی پایبند هستند، ویران کند.اگر آموزش مسائل جنسی باعث کاهش آسیب‌های اجتماعی و آزار‌های جنسی می‌شود، پس چرا در کشور‌هایی که سند توسعه پایدار اجرا شده، آمار تجاوز این‌قدر بالاست؟ سؤال دیگر اینکه، میزان آزار و تجاوزات جنسی در ایران قطعاً پایین‌تر از کشور‌های غربی است، اما هرچه فرهنگ غربی بیشتر وارد کشور شود، آمار‌های کشور ما هم افزایش می‌یابد.صحبت کردن در مورد مسائل جنسی و نمایش عکس‌های مستهجن، آن هم برای بچه‌های ۴-۵ ساله، و به‌صورت مختلط، جایی در فرهنگ ما ندارد. این‌گونه روش‌ها عواقب خوبی برای کشور ندارد. این آموزش‌ها باید مطابق با فرهنگ بومی هر کشور، انجام شود.
او در بخشی از صحبت‌هایش می‌گوید «مسأله سلامت جنسی، فقط مربوط به خود فرد نیست؛ بحث باروری است.» باروری یعنی «جمعیت» که یک بحث حیاتی و استراتژیک است. فردی با این همه تناقض در اظهارات و ابهام در وضعیت، چطور بدون عبور از فیلتر‌های جدی، این‌طور آزادانه و گسترده در کشور فعالیت می‌کند و با کدام مجوز به مدارس و مهد‌های کودک می‌رود؟!
تهدید فرهنگی، جامعه را به انحطاط اخلاقی می‌کشد. کار‌هایی که این افراد واردشان شده‌اند، کار صد‌ها دانشمند است. این افراد نباید با مدرک لیسانس و فوق‌لیسانس به‌صورت گسترده وارد حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، اختلالات، آسیب‌ها و... شوند که هر کدام‌شان نیازمند چندین تخصص است. ایشان در مراکز مختلف و با سلبریتی‌ها جلسه گذاشته و حمایت می‌شود. اشکی چرا این‌قدر نفوذ دارد که به راحتی همه‌جا می‌رود و جلسه برگزار می‌کند؟ چه کسی ایشان را در داخل و خارج، ساپورت می‌کند؟ آموزش‌وپرورش نمی‌داند که ایشان به راحتی به مدارس مختلف می‌رود؟ وزارت ارشاد، مجلس و نهاد‌های امنیتی در جریان فعالیت‌های این خانم نیستند؟ این خیلی خطرناک است. نفوذ یعنی همین! ایشان به تنهایی نمی‌تواند این همه کار کند. این خانم، مردم ما را خیلی عقب‌مانده فرض کرده که می‌گوید آمده ما را آموزش بدهد. حالا اگر مدیریت فرهنگی کشور دچار اختلال است که نمی‌تواند درست آموزش بدهد، کسی باید این‌طور به سیستم آموزشی ما، از مهد کودک تا دانشگاه، نفوذ کند؟ پزشکان آمریکایی باید به سؤالات مردم ایران جواب بدهند؟ ما صد‌ها متخصص سکسولوژی خانم در کشور داریم که آموزش‌هایشان مطابق با فرهنگ ایرانی اسلامی ماست.
یکی از اعضای گروه اشکی در سخنرانی‌اش در TED می‌گوید به روستاها می‌روند و به مردم ایران آموزش مسائل جنسی می‌دهند. چطور کسی مجاز است به این راحتی آبروی کشور را در یک جمع خارجی ببرد؟
و نکته آخر:
مسائل را باید از ریشه اصلاح کرد. فرهنگ جامعه، تغذیه و سبک زندگی مردم دچار اختلال شده است. اگر این مسائل حل شود، جامعه اصلاح می‌شود.رسانه‌ها بحث‌ها را دقیق‌تر و علمی‌تر بررسی کنند. از اساتید و کارشناسان حوزه‌های مربوطه استفاده کنند. مسأله‌ای که غیرکارشناسانه پیگیری شود، قطعاً به انحراف می‌رود. صداوسیما در دعوت از مهمانان برنامه‌ها دقت کند.ماه عسل، برنامه بسیار خوبی است و کمک زیادی برای رفع محرومیت در جامعه انجام داده است؛ بنده از آقای علیخانی بابت زحماتش سپاسگزارم. ما قدرناشناس نیستیم. قرار نیست به‌خاطر یک اشتباه، کل عملکرد کسی را زیر سؤال ببریم و او را تخریب کنیم. فقط کاش ایشان یک کارشناس را هم به برنامه دعوت می‌کرد تا این حواشی پیش نیاید. حتی خانم اشکی هم شاید نیت خوبی دارد، ولی روش غلطی را انتخاب کرده است. امیدواریم نیت بدی نداشته باشد؛ اما این روش غلط است و جامعه را به انحراف می‌کشد