چقدر ایرانی‌ها شـیریـن‌اند؟!

جام جم: به این بهانه و به دلیل آن که دیابت خطری است که خیلی خاموش و آهسته، بدون آن که سن و سال بشناسد سراغ مان می‌آید، پای صحبت دکتر علی مستوفی نشستیم تا با سازو کار‌های مقابله با این بیماری بیشتر آشنا شویم. دانه دیابت بین ایرانی‌ها رشد عجیبی دارد! دیابت یکی از شایع‌ترین علل مرگ در جوامع بشری است. تا جایی که اغلب کشور‌ها هزینه حدودی معادل ۵ تا ۲۰ درصد از کل بودجه سیستم سلامت خود را صرف دیابت می‌کنند. در حال حاضر ۱۰ درصد ایرانیان به بیماری دیابت مبتلا هستند؛ اما شیوع و بروز آن در ایران رو به افزایش است. علت اصلی آن هم، متداول شدن سبک زندگی شهری و مهاجرت مردم از روستا‌ها و تغییر سبک زندگی است که ریسک ابتلا به بیماری دیابت را در کشورمان روز به روز افزایش می‌دهد. برای کاهش این امر لزوم آموزش عموم جامعه در خصوص اصلاح شیوه زندگی، رژیم غذایی مناسب و افزایش فعالیت بدنی بسیار ضروری است. در بسیاری از موارد افراد ممکن است به دیابت مبتلا باشند درحالی که کاملا از این موضوع بی‌اطلاع هستند. چرا که این علائم زمانی که خود به خود بروز می‌یابند، بی‌ضرر به نظر می‌رسد. الگوی غذایی ضد دیابت ازجمله تغییرات رژیم غذایی برای پیشگیری از دیابت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: جایگزینی آب، قهوه و چای به‌جای آبمیوه یا نوشیدنی‌های گازدار شیرین مصرف سه جیره سبزیجات هر روز مصرف سه جیره میوه هر روز مصرف آجیل خام یا یک تکه میوه به‌عنوان میان وعده جایگزینی گوشت سفید به جای گوشت قرمز یا فرآوری شده استفاده از کره بادام زمینی به جای شکلات یا مربا استفاده از نان و ماکارونی سبوس‌دار و برنج قهوه‌ای به جای نوع متداول آن استفاده از چربی غیر اشباع مانند روغن زیتون، کانولا، ذرت و آفتابگردان به‌جای کره، چربی حیوانات، روغن حیوانی، روغن نارگیل و پالم دیابت در کمین افراد چاق و کم‌تحرک حدود ۹/۱ میلیارد نفر در دنیا اضافه وزن دارند و ۶۵۰ میلیون نفر دچار چاقی هستند و از هر پنج بزرگسال یک نفر دچار چاقی است. حال اگر بخواهیم این آمار را در ایران بررسی کنیم، طبق آخرین مطالعات این عدد در افراد چاق به ۳۱ درصد می‌رسد که در بانوان و افرادی با درآمدی بالاتر بیشتر به چشم می‌خورد. در واقع، افرادی که چاق‌تر هستند از ریسک بالاتری برای ابتلا به دیابت برخوردارند. اگر فردی وزن بالا داشته باشد یعنی دچار چاقی مرکزی باشد و پرنوشی و پرادراری نیز داشته باشد، باید برای اطمینان از سلامت خود به پزشک مراجعه کند. البته به علت تغییر رژیم غذایی و تغییر در نوع تغذیه، حجم غذا، کم‌خوابی، استرس، عدم تحرک و عوامل ژنتیک، بالا رفتن خطر ابتلا به دیابت در طیف وسیعی از افراد از کودک تا بزرگسال، باید مورد توجه قرار گیرد. همین‌طور افزایش سن بخصوص در دهه ۶۰ زندگی این ریسک را افزایش می‌دهد. ورزش؛ سپری برای مقابله با دیابت حداقل سه روز در هفته و روزانه حداقل ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید تا به فواید بسیاری مانند افزایش کیفیت خواب، تقویت کارکرد ماهیچه‌ای، بهبود در احساسات، کاهش اضطراب، کاهش حملات قلبی یا سکته مغزی، بهبود در تشخیص طعم غذا، احساس خوشبختی، کاهش نیاز به انسولین، کاهش سطح قند خون و در نهایت افزایش کیفیت زندگی دست یابید. تحقیقات نشان داده است افراد مبتلا به دیابت اگر حداقل سه روز یا ۱۵۰ دقیقه در هفته، ورزش هوازی (بویژه پیاده‌روی) انجام دهند، بسیار مفید است. انجمن دیابتی‌های آمریکا نیز به افراد دیابتی توصیه می‌کند ورزش هوازی را نباید بیشتر از دو روز پی در پی متوقف کنند. اگر دیابت کنترل نشود... ویژگی مثبت بیماری دیابت، قابل کنترل بودن آن توسط هر فرد است. بی‌شک اگر دیابت کنترل نشود باعث عوارض چشمی از جمله نابینایی، عوارض کلیوی، سکته قلبی، قطع عضو و... خواهد شد. به همین دلیل است که به مسئولان ذی‌ربط تاکید می‌شود اگر کاری در مورد پیشگیری از دیابت انجام نشود، آمار فعلی در آینده افزایش خواهد داشت. باید شیب این روند صعودی را کند کرد تا به شکل بهتری بتوان آن را کنترل کرد. از راهکار‌های مهم برای پیشگیری از ابتلا یا به تاخیر انداختن دیابت، تغییر در رژیم غذایی و انجام فعالیت‌های بدنی است. گول کام شیرین‌تان را نخورید دیابت بیماری خاموش است و علائمی قابل توجه در بیماران مبتلا به این اختلال متابولیک به چشم نمی‌خورد. ولی برای تشخیص زودهنگام آن می‌توان به نشانه‌هایی نظیر تشنگی مفرط، خشکی دهان، تکرر ادرار، خستگی، گرسنگی دائمی، کاهش ناگهانی وزن، تعریق در خواب، ضعف در بینایی، بی‌حسی دست‌ها و پاها، ترمیم طولانی‌مدت جراحات و بیماری‌های عفونی پوستی بازگشت‌پذیر توجه جدی کرد. فراموش نکنید توجه به نکات ذکر شده در پیشگیری از این بیماری در هر سنی مفید خواهد بود. بعلاوه از اهمیت غربالگری توسط تست‌های تشخیصی (تست سالانه قند خون) نیز در تشخیص بموقع بسیار مفید است.