زیر و بم خواب و رویا از نظر حجت‌الاسلام زائری

یکی از رازها و اسرار شگفت زندگی انسان خواب است که از دیرباز چالش های گوناگون برای بشر ایجاد کرده و پرسش های فراوان در پی داشته و دارد. خواب فراگیرترین تجربه فرامادی است که هر شخصی در زندگی دارد و حداقل هر شب یک بار ورود به جهانی دیگر را می آزماید و چیزهایی فراتر از ادراک مادی را می بیند و می شنود که نمی تواند تفسیری قانع کننده برای آن پیدا کند.

کد خبر : 638735

روزنامه خراسان؛ محمدرضازائری: یکی از رازها و اسرار شگفت زندگی انسان خواب است که از دیرباز چالش های گوناگون برای بشر ایجاد کرده و پرسش های فراوان در پی داشته و دارد. خواب فراگیرترین تجربه فرامادی است که هر شخصی در زندگی دارد و حداقل هر شب یک بار ورود به جهانی دیگر را می آزماید و چیزهایی فراتر از ادراک مادی را می بیند و می شنود که نمی تواند تفسیری قانع کننده برای آن پیدا کند.

بخشی از دریافت های انسان در هنگام خواب البته تحقق بیرونی می یابد یا انسان تحقق بیرونی آن را در می یابد و از همین رو همیشه بشر کوشیده تا از این طریق حوادث آینده را پیش بینی کند و بر اساس تعبیر خواب ها امور خود را سامان دهد و بر همین اساس گاهی یک معبّر در دربار شاهان جایگاهی فراتر از وزیر و امیری با تدبیر پیدا کرده است!

از سوی دیگر اهمیت و رازآلودگی خواب جذابیت و اثری به آن می دهد که بسیاری می توانند از آن استفاده کنند و مخصوصا برای مدیریت رفتار مخاطب عام و قشر ناآگاه جامعه از آن سوء استفاده کنند. احساس مخاطب با شنیدن خواب تحت تأثیر قرار می گیرد و چه بسا بر اساس یک خواب رفتارهایی خاص در حمایت و تأیید کسی یا برعکس برای مخالفت و برخورد با کسی بروز دهد و همین ظرفیت و زمینه باعث شده تا گاهی مدعیان و مروجان برخی اندیشه ها و افکار از بیان خواب ها برای القای افکار و اثبات حقانیت خود بهره بگیرند. اسلام که بنیان معارف و حقایقش بر عقلانیت و برهان عقلی است از آغاز راه را بر این مسیر بسته و با تصریح و قاطعیتی مانند " إن هذاالدین لا یعرف بالمنام / شناخت این آیین بر پایه خواب نیست"! در گفتار و رفتار پیامبر اکرم و خاندان پاکش اجازه انحراف در شناخت حقیقت را نداده است.

استمرار این سیره پیشوایان را در گفتار و رفتار بزرگان و دانشمندان دینی می توان دید که همچون شیخ مفید قدّس سرّه حتی با چیزی که سه شب پیاپی در عالم رؤیا دید نظر فقهی و حکم شرعی خود را تغییر نداد و گفت تکلیف من را برهان عقلی و دلایل نقلی تعیین می کنند نه آنچه در خواب ببینم!
از این رو در باورهای رایج دینداران عاقل و فرهنگ اصیل اسلامی گفته می شود که خواب حجیت ندارد، هرچند هیچ کس منکر اصالت معنوی خواب نیست و این که رؤیای صادقه یکی از اجزای نبوت پیامبران بوده است که خداوند پیام هایی را به این ترتیب به آنان منتقل می ساخته اما این حقیقت نباید دستاویز دیگران شود که مثلا هرکسی بتواند به بهانه خوابی که دیده - یا اصلا ندیده - بلایی بر سر دیگران بیاورد یا سودی برای خود بجوید. خواب حقیقتی دارد از عالم برزخ و نشانه ایست - مثل اشک و گریه - که می تواند در حد همان نشانه و پیام درونی سبب دلگرمی یا نگرانی باشد و لذا کاملا مسئله ای شخصی خواهد بود.

به این ترتیب خواب حقیقتی غیر قابل انکار است که می تواند در شرایطی دارای حجیت باشد، اما به طور کلی تنها مسئله ای شخصی و غیر قابل استناد است. مثلا اگر کسی خواب ناپسندی در باره همسر خود دید حق ندارد که بر اساس آن خواب با او برخورد کند یا حقی از او ضایع سازد یا اگر کسی خوابی در باره دوست خود دید نمی تواند مثلا به خاطر خوابی که دیده در باره یک مؤمن قضاوت نماید. یعنی نه باید اصل خواب را انکار کرد و حقانیت این نشانه الهی را زیر سؤال برد و نه باید به وادی نقل خواب و خرافات و اوهام افتاد و باورهای متعالی دینی را به خواب های شخصی پیوند زد و اگر می گوییم خواب حجیت ندارد منظورمان همین است.

لینک کوتاه :

با دوستان خود به اشتراک بگذارید: