تحرک؛ گمشده سلامت زنان

روزنامه آرمان امروزـ زهرا سلیمانی:‌ در کشورهای پیشرفته دنیا، ورزش به عنوان عاملی ضروری برای سلامتی جسمانی و روانی شناخته شده است و میزان مشارکت عمومی مردان و زنان در ورزش، وضعیتی به مراتب بهتر از میزان مشارکت مردم در کشورهای جهان سوم دارد. باید به این نکته اشاره کرد که ورزش موجب کاهش فشار خون، پایین آوردن تعداد ضربان قلب و افزایش ظرفیت هوازی همراه با کاهش درصد چربی بدن، جلوگیری از پوکی استخوان و سبب تقویت آنها می‌شود. بر اساس بررسی‌های انجام شده ورزش یکی از موارد کاهش دهنده سرطان سینه در زنان محسوب می‌شود. از آنجا که پوکی استخوان از بیماری‌های رایج بین زنان است، ورزش می‌تواند سبب حفظ تراکم استخوان زنان ‌شود و در صورت مصرف مقادیر کافی کلسیم، ورزش در شکل گیری استخوان‌های قوی‌تر کمک کننده خواهد بود. به توصیه محققان زنان باید حداقل سه تا چهار روز در هفته به طور منظم ورزش کنند. تناسب اندام شاید برای آن قشر از زنان ایرانی که با ورزش رابطه چندانی ندارند، تنها دلیل انجام حرکات هر از‌ گاه باشد، اما این نوع فعالیت به دلیل عدم تداوم در ورزش نتیجه معکوس به بار می‌آورد! تحقیقی که درباره ورزش دختران در آموزش و پرورش انجام شده نشان می‌دهد دختران ورزشکار دیرتر به سن بلوغ فیزیولوژیک می‌رسند و این وضعیت باعث کاهش آسیب‌های اجتماعی در آنها می‌شود. هم اکنون ۶۰ درصد زنان در جامعه ما با فقر حرکتی از سنین زیر نوجوانی مواجه هستند. یعنی فقر حرکتی از سن دبستان در زنان ما شروع شده و این وضع تا جوانی و میانسالی استمرار دارد. این نوع سبک زندگی در بین زنان این مرز و بوم باعث بروز بیماری‌ها و پرداخت هزینه‌های گزاف می‌شود. همچنین بروز بیش از ۷۰ درصد از اختلالات قامتی و ساختاری نظیر پشت خمیده و انحراف ستون فقرات ناشی از اختلالات وضعیت حرکتی در بین دختران و زنان کشور است. بیماری‌های متعدد نتیجه عدم تحرک این روز‌ها زنان ایرانی شاغل با کار کردن در بیرون از منزل، نشستن پشت میز و انجام دادن کارهای اداری و...، تحرک و فعالیت بدنی‌شان اندک است. آنها روزانه حداقل هشت ساعت مشغول به کارهای کامپیوتری هستند و بیشتر فعالیتشان را در حالت نشسته‌ و رو به کامپیو‌تر انجام می‌دهند. بی شک این دسته از زنان درگیر بیماری‌هایی همچون ضعف اسکلتی- عضلانی می‌شوند که شایع‌ترین آنها درد گردن و کمر است. البته گفتنی است که این عارضه تنها برای زنان شاغل اتفاق نمی‌افتد، بلکه کم نیستند زنان خانه داری که با کار کردن در منزل دچار بیماری‌های متعددی می‌شوند. با این وجود سلامتی بانوان در هر جامعه ای، تامین سلامت خانواده، اجتماع، رشد و تعالی فرزندان را نیز به همراه دارد. ورزش، آنها را برای انجام وظایف مادری آماده تر ساخته و باعث می‌شود نسلی سالم، فعال و نیرومند به وجود آورند. زنان وظیفه و مسئولیت‌هایی سنگین همچون خانه داری، بچه داری، تربیت کودک، گذران دوران بارداری و زایمان را بر دوش دارند که همگی این وظایف، عضلات قوی و بنیه سالم و نیرومند را می‌طلبد. در این شرایط زنان رنجور، افسرده و ناتوان هرگز قادر به انجام این وظایف مهم و سنگین نخواهند بود. شخصیت کودک با نگرش‌های مادر در دوران بارداری آغاز و از آن پس در آغوش و در کنار او از نظر جسمانی، روانی، اخلاقی، اجتماعی و معنوی، رشد و تکامل پیدا می‌کند. بدون شک، مادرسالم و با نشاط بهتر از انجام مسئولیت‌های موجود برمی آید و خود نیز الگوی عملی و طبیعی سالم تری برای فرزندانش خواهد بود. سلامت زنان جامعه را می‌توان با تغذیه و تحرک مناسب تضمین کرد. وضعیت سلامت زنان بررسی می‌شود در سال ۲۰۰۵ امید به زندگی ۷۱ سال بود که این عدد اکنون به ۷۴ سال برای زنان رسیده است. این در حالی است که آمار بالای کم تحرکی و چاقی میان زنان که مسبب بیماری‌های قلبی و عروقی در آنهاست اولین عامل مرگ و میر در بین آنها عنوان می‌شود. بیماری‌های قلبی و عروقی به ویژه بیماری عروق کرونر اولین عامل مرگ زودهنگام زنان یعنی بین سنین ۳۰ تا ۷۰ سال در کشور است. مرگ زنان در سنین ۳۰ تا ۷۰ سال باید پیشگیری شود، چون این افراد در سن مولد هستند. امید به زندگی در جامعه ما برای زنان، بالای ۷۴ سال است و انتظار می‌رود یک زن به طور طبیعی حداقل ۷۴ سال عمر کند. اگر زنان به موقع برای شناسایی بیماری‌های قابل تشخیص زودهنگام و مرگ آفرین، همچون سرطان‌ها، دیابت و فشار خون که قاتل خاموش هستند، اقدام کنند، احتمال مداخله درمانی موثر افزایش پیدا می‌کند؛ چون اغلب این بیماری‌ها قابل درمان و کنترل هستند و نباید زنی به دلیل ابتلا به این بیماری‌ها جان خود را از دست دهد. بیماری‌های قلبی - عروقی، سرطان‌ها، دیابت و بیماری‌های تنفسی حدود ۷۸ درصد علت مرگ زنان را رقم می‌زنند. اختلالات مربوط به بیماری‌های ناتوان‌کننده مزمن همچون اختلالات روانی و پوکی استخوان نیز همچنان جایگاه اصلی خود را بین علل مرگ و میر زنان حفظ کرده‌ است. همچنین کمبود ویتامین D، چاقی و کم تحرکی به عنوان اساسی‌ترین مشکلات در حوزه سلامت زنان در کشور است. تامین ویتامین D بر سلامت دستگا‌ه‌های مختلف بدن و پیشگیری از ابتلا به فشار خون بالا، سلامت استخوان‌ها، عضلات، افزایش قدرت و حفظ تعادل آنها تاثیرگذار است. در جامعه ما ۴۹ درصد زنان به افزایش وزن و چاقی مبتلا هستند و ۴۸ درصد آنها کم تحرک هستند که برای کاهش این کم تحرکی، نیاز به حمایت‌های اجتماعی همچون فراهم سازی فضاهای شغلی و عمومی مناسب برای تحرک و فعالیت جسمانی است. در حال حاضر تخمين زده می‌شود حدود ۶۵۰ ميليون نفر در دنيا دچار مشكل چاقی هستند كه از اين تعداد ٢۶۶ ميليون نفر آن را مردان و ٣٧۵ ميليون را زنان تشكيل می‌دهند. بررسی‌ها نشان داده است ميزان شيوع چاقی در زنان بيشتر از مردان است به طوری كه در حال حاضر ۸/۱۰درصد مردان و ۹/۱۴درصد زنان در دنيا مبتلا به چاقی هستند. در ضمن ۳/۲درصد مردان و پنج درصد از زنان دچار چاقی شديد هستند. در این شرایط ميزان چاقی دنيا در ١۰ سال آينده ١٨ درصد به مردان و ٢١ درصد به زنان خواهد رسيد. کم‌تحرکی پایه بروز بیماری‌های خطرناک رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران درباره وضعیت ورزش و تحرک زنان در کشور به «آرمان امروز» می‌گوید:‌ متاسفانه معضل بی تحرکی و دریافت غذاهای پرکالری باعث اضافه وزن و بروز چاقی در بین افراد جامعه شده است. اغلب افراد در کشور ما فقط کالری مازاد دریافت می‌کنند و این انرژی‌ها به دلیل عدم تحرک در بدن به چربی اضافه تبدیل می‌شود. ایرج خسرونیا می‌افزاید: افراد در جامعه باید بدانند که چاقی منشا بروز دیابت و انواع بیماری‌هاست. دیابت نیز با نارسایی‌های گوناگون به چشم، کلیه، کبد و... همراه است. در مرحله بعد نیز فشار خون دیگر بیماری تهدید کننده برای افراد چاق محسوب می‌شود. بنابراین کم تحرکی در سنین کودکی، نوجوانی و جوانی چندان روی سلامت تاثیرگذار نیست، اما این وضعیت با افزایش سن در قالب انواع و اقسام بیماری‌ها بروز می‌کند. این امر باعث افزایش مرگ و میر در سنین ۵۰-۶۰ سالگی می‌شود. او درباره ترغیب زنان و دختران ایرانی به ورزش تاکید می‌کند: پیشرفت تکنولوژی باعث شده تا افراد روز به روز بی تحرک‌تر از قبل شوند. هم اکنون افراد با نشستن روی صندلی و پشت کامپیوتر بسیاری از فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند. برای جبران مسائل و مشکلات مطرح شده یکی از سالم‌ ترین، کم ‌هزینه‌‌ترین و سهل‌ الوصول‌ترین راهکارها، استفاده از فعالیت‌های جسمانی در حیطه تربیت‌ بدنی و ورزش است. تربیت ‌بدنی و ورزش یکی از اساسی‌ترین ابزارهای تعلیم و تربیت در قرن حاضر محسوب می‌شود و وسیله ‌ای برای رسیدن به سلامت جسمی و روحی نسل جوان است. نباید تصور شود که تربیت بدنی و ورزش صرفا موجبات سرگرمی و مشغولیت کودکان و جوانان را فراهم می‌سازد، بلکه باید آن را جزو مهمی از فعالیت‌های روزانه هر فرد به شمار آورد. مفاهیمی مانند تندرستی، بهداشت، رشد فردی و اجتماعی و سلامت روحی ارتباط نزدیکی با تربیت بدنی و ورزش دارد. رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران می‌افزاید: باید از طریق وسایل ارتباط جمعی مردم را به تحرک و ورزش ترغیب کرد. همگان باید بدانند تا وقتی به طور روزمره در زندگی خود تحرک نداشته باشند به نسبت به تجمع چربی انواع و اقسام بیماری‌های گوناگون سلامتی آنها را تهدید می‌کند. دراین سبک زندگی نادرست افراد کم کم به علت چاقی، فشار خون بالا، ناراحتی‌های قلب و عروق به سمت مرگ می‌روند. بنابراین کم تحرکی پایه بیماری‌های خطرناک است. به گفته او باید جامعه را وادار به ورزش کنیم تا بتوانیم طی سال‌های آینده از بروز بیماری‌های خطرناک و مشکل‌ساز برای بانوان و آقایان جلوگیری کنیم. ما می‌دانیم که این خطر سلامت جامعه را تهدید می‌کند و در تلاش هستیم تا هر چه سریع‌تر زمینه ریشه‌کنی فقر حرکتی را فراهم کنیم.