قهوه‌هایی که قیمت مصوب ندارند/ علل تفاوت قیمت خدمات ارائه‌شده در کافی‌شاپ‌ها چیست؟

سرویس اجتماعی فردا: چای‌خانه‌ها که از دیرباز به عنوان محلی برای نوشیدن چای، تناول غذاهای سبک و استماع پرده‌خوانی و شاهنامه‌خواهی مطرح بودند، از سال‌های ابتدایی دهه‌ شصت شمسی ناگزیر موقعیت خود در جامعه را با کافی‌شاپ‌های نوظهور شریک شده و اندکی بعد نیز بخش عمده ای از عرصه را در اختیار این «قهوه‌خانه‌های مدرن» گذاشتند.

کافی‌شاپ گرچه در سال‌های ابتدایی ورود خود به ایران آن‌چنان که باید موردتوجه قرار نگرفت، اما در دهه اخیر و به واسطه رشد جمعیت جوان کشور، به بخش جدانشدنی از زندگی روزمره جوانان ایرانی مبدل شده و حالا بسیاری از ملاقات‌ها و دیدارها در محل‌هایی موسوم به «کافی‌شاپ» انجام می‌‌پذیرد. حال آن‌چه که سال‌هاست بسیاری را در مواجهه با منوی کافی‌شاپ‌ها متعجب می‌سازد، تفاوت قیمت‌ شگرف میان کافه‌های مختلف است؛ چنان که حتی در برخی مواقع این تفاوت قیمت در خدمات مشابه به 10 هزار تومان نیز می‌رسد و همین مسئله وجود گران‌فروشی سازمان‌یافته در کافی‌شاپ‌ها را در ذهن‌ها متبادر می‌سازد.

علت رشد قارچ‌گونه کافی‌شاپ‌ها

اگرچه نباید از سرمایه‌ اولیه موردنیاز برای احداث یک کافی‌شاپ غافل بود، اما بسیاری از کارشناسان بر این باورند که شغل کافی‌شاپ‌داری در مقایسه با دیگر مشاغل سود بیشتری را نصیب افراد می‌کند. برای همین است که امروز در بسیاری از مناطق شهر تهران و به ویژه در محله‌هایی که به دلیل وجود دانشگاه، موسسات آموزشی آزاد و یا ... تجمع جوانان وجود دارد، با وجود آن‌که اشباعی از کافی‌شاپ‌ها را شاهد هستیم، اما جمعیت در آنها موج می‌زند، روز به روز بر سود ماهیانه صاحبان این مشاغل افزوده می‌شود و در دیگر افراد تمایلی برای ورود به این صنف به وجود می‌آید.

قیمت مصوب وجود ندارد

کافی‌شاپ‌ها نیز مانند دیگر اصناف کشور، اتحادیه منحصر به خود را دارند و امروز به عنوان صنفی در مجموعه اتحادیه «آبمیوه، بستنی و کافی‌شاپ» هر شهر فعالیت می‌کنند. اتفاقی که به خاطر وجود نظارت بر این صنف و حضور مرجعی برای ارائه شکایات و گزارشات بسیار خوشایند به نظر می‌رسد. اما متاسفانه این اتحادیه نیز به فقدان «قیمت مصوب در کافی‌شاپ» اذعان داشته و ریاست اتحادیه «آبمیوه، بستنی و کافی‌شاپ تهران» در پاسخ به سوال خبرنگار «فردا» مبنی بر علت تفاوت قیمت در کافی‌شاپ‌های مختلف؛ بیان داشت: «قیمت مصوبی برای خدمات کافی‌شاپ‌ها وجود ندارد. همین موضوع در مورد آبمیو‌ه‌فروشی‌ها هم وجود دارد و به خاطر تفاوت اندازه لیوان‌ها و ظروف و سطح کیفی خدمات ارائه‌شده، نمی‌توان کافی‌شاپ‌ها و آبمیوه‌فروشی‌ها را به رعایت قیمت مصوب ملزم کرد.» پاسخی که سبب شده بسیاری از کافی‌شاپ‌ها با استناد به آن، قیمت‌گذاری سلیقه‌ای را سرلوحه‌ کار خود قرار داده و به واسطه فقدان قیمت مصوب برای محصولات و خدمات؛ منوها را با قیمت‌های موردنظر خود و بدون نظارت اتحادیه ببندند.

تاثیر برندینگ بر قیمت‌ها

کافی‌شاپ‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ بعضی از آنها شعب یک برند خاص و شناخته شده اند و برخی دیگر نیز به شکل مستقل فعالیت می‌کنند. با بررسی قیمت‌ها در کافی‌شاپ‌ها متفرقه و مستقل درمی‌یابیم که قیمت‌ خدمات ارائه‌شده در آنها به مراتب پایین‌تر از کافی‌شاپ‌هایی‌ست که چند سالی‌ از ورود آنها به عرصه می‌گذرد و حالا در میان جوانان ایرانی اسم و رسمی یافته اند. برای مثال یک فنجان قهوه ممکن است در یک کافی‌شاپ بی‌نام و نشان حدود 8 تومان قیمت بخورد و البته همان محصول در یک کافی‌شاپ زنجیره‌ای 12 هزار تومان به فروش برسد. اما رییس اتحادیه «آبمیوه، بستنی و کافی‌شاپ تهران» تاثیر برندینگ در قیمت‌گذاری محصولات ارائه‌شده در کافی‌شاپ‌ها را رد کرده و بر این باور است که «تفاوت قیمت احتمالا به خاطر کیفیت محصولات است و نام و برند تاثیری در بالاتر بودن قیمت‌ها ندارد.»

تاثیر اجاره‌بها و محل‌ قرارگیری کافی‌شاپ

از مبحث زنجیره‌‌ای یا مستقل بودن کافی‌‌‌شاپ که گذر کنیم، به موضوعی با عنوان «تاثیر اجاره‌بها و قیمت ملک بر قیمت‌ها» می‌رسیم که تقریبا در تمام صنوف کشور مشاهده می‌شود؛ اتفاقی که می‌تواند مستقیما بر هزینه خدمات ارائه‌شده در یک رستوران و خاصه یک کافی‌شاپ تاثیر بگذارد. در واقع جای‌گیری یک کافی‌شاپ در شمال‌شهر تهران و مناطقی که قیمت ملک و مغازه در آنها بالاست، به خودی‌خود می‌تواند تا حد زیادی بر قیمت‌های ارائه‌شده تاثیر بگذارد و تفاوت عمیقی میان منوی یک کافی‌شاپ در مرکز شهر و یک کافی‌شاپ در شمال‌شهر را موجب شود.

برخورد با تخلفات

رییس اتحادیه کافی‌شاپ‌های تهران اما بیان می‌دارد که اگر خدمات ارائه‌شده در کافی‌شاپ‌های مختلف از همه نظر مشابه باشد، ولی قیمت‌ها متفاوت؛ این اتحادیه توانایی این را دارد که با همکاری سازمان تعزیرات حکومتی نسبت به برخورد با متخلفان اقدام کند؛ اما برخورد این نهاد منوط به ارائه شکایت از سوی شهروندان است و هر اقدامی بر اساس گزارشات مردمی انجام می‌پذیرد.