وسایل حمل و نقل عمومی نسبت به جمعیت، کمتر است/ سرمایه گذاران خارجی که مایلند در ازای خرید نفت، واگن بدهند/ توسعه حمل و نقل عمومی نیازمند توجه دولت

آلودگی هوای تهران و تکرار این جمله که: «بازهم هوای تهران آلوده شد»، همه را خسته کرده است. دیگر همه می دانند که شرایط فعلی تغییری نخواهد کرد و باید با این شرایط دست و پنجه نرم کنند. مردم می دانند که رفع آلودگی هوا را هیچ سازمانی بر عهده نمی گیرد و مسئولان به صورت زنجیره وار، حل این معضل را بر عهده شخص دیگری قرار می دهند. مدت ها گذشت و هوای آلوده وارد ریه های شهروندان شد و به جز تعطیلی مدارس، دعا برای بارش باران و متهم نامیدن یک سازمان، راه حلی برای این بحران مشخص نشد! متهم اصلی آلودگی هوا کیست؟ عوامل متعددی برای ایجاد آلودگی در شهر تهران و دیگر کلان شهرها وجود دارد، اما باید گفت که یکی از اصلی ترین علت‌های آلودگی هوای تهران، تردد و وجود خودروهای بی شماری است که علاوه بر ایجاد ترافیک، متهم به آلوده کردن هوا نیز هستند. بر اساس آمار منتشر شده، روزانه ۱۳۰۰ خودرو، وارد شهر می‌شود. این در حالی است که خودروهای فرسوده به کندی از رده خارج می شود. اگر افزایش تعداد خودروها با اسقاط خودروهای فرسوده همراه نشود، موجب افزایش خودروهای شخصی در شهر و در نهایت آلودگی هوا می شود. وجود 17 هزار تاکسی فرسوده در تهران از سوی دیگر، با توجه به اینکه از 17 هزار تاکسی فرسوده در تهران تردد دارند، مسبب ورود حجم بسیاری از آلایندگی ها به داخل شهر هستند. اگر دولت به ‌طور خاص به جایگزینی تاکسی‌های فرسوده اولویت می‌داد، علاوه بر مزایای فوق، حمل‌ونقل عمومی نیز تقویت و درنتیجه از حجم ترافیک، مصرف سوخت و آلودگی هوا به‌طور قابل توجهی کاسته می‌شد. چندی پیش تاکسیرانی شهر تهران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که خودروهای پیکان و پراید از رده ناوگان تاکسی‌های شهر تهران خارج می‌شود و قرار بود که خودروهای ملی سمند و پژو جایگزین آن شود. اینکه خودروی پیکان که از سال 83 تولید نمی‌شود دلیل خوبی برای از رده خارج کردن پیکان است و دلیل از رده خارج شدن خودرو پراید از ناوگان تاکسیرانی ایران هم کم بودن جای آن است. البته تا مدتی روند نوسازی تاکسی‌های تهران متوقف شده ‌بود اما به تازگی مدیرعامل تاکسیرانی تهران از افزوده شدن پژو به خودروهای تحویلی ایران خودرو در روند نوسازی ناوگان تاکسی ها خبر داده است. چرا رانندگان تاکسی فرسوده از طرح جایگزین خودروهای فرسوده استقبال نکرده اند؟ اما آنچه در این میان مهم است روند تحویل گرفتن خودرو فرسوده و واگذاری خودرو نوسازی شده‌است که برای رانندگان تاکسی که به وسیله تاکسی خود امرار معاش می‌کنند حتی یک ساعت هم مهم است. در حالیکه اکنون برای روند تعویض تاکسی فرسوده حداقل 15 روز یک راننده باید منتظر بماند تا بتواند خودروی خود را تحویل بگیرد. در حالیکه در بسیاری موارد مالکان تاکسی‌ها به دلایل مختلف از جمله ضمانت برای بانک دچار مشکل شده و مراحل تحویل خودروشان طولانی می‌شود و این موضوع به صورت مستقیم در زندگی آنان تاثیر می گذارد. توسعه حمل و نقل عمومی، اولویت اصلی شهرداری تهران از سوی دیگر باید گفت که برخی از شهروندان برای رفت و آمد آسان تر از خودروی شخصی خود، استفاده می کنند و همین مسئله به روند افزایش آلودگی هوا در شهر را تسریع می بخشد. برای جلوگیری از تردد خودروها در شهر باید استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی تسهیل شود و سرویس حمل ونقل عمومی به اندازه کافی وجود داشته باشد. در واقع می توان گفت با بها دادن و تقویت کردن حمل و نقل عمومی، می توان، حجم ورود بسیاری از خودروهای شخصی به داخل شهر را کاهش داد. به تازگی محمدباقر قالیباف، شهرداری تهران در گفتگوی ویژه خبری و در رابطه با توسعه حمل و نقل عمومی گفته: یکی از کارهای خوبی که در زمینه حمل و نقل عمومی انجام داده ایم، این است که ۳۰ درصد بودجه صرف هزینه های جاری نگهداشت و حقوق می شود و ۷۰ درصد متمرکز بر کارهای توسعه ای است. در حالی که دولت‌ها عکس این عمل می کنند. یعنی ۲۵ تا ۳۰ درصد توسعه ای هستند و ۷۰ درصد هزینه جاری دارند. این توفیق بزرگ ماست که توانستیم ۷۰ درصد بودجه را به کارهای توسعه ای اختصاص دهیم. شهردار تهران افزود: مترو در سال ۶۵ آغاز به کار کرد و من توفیق پیدا کردم در سال ۸۴ به شهرداری بیایم. در سال ۸۴ فقط ۳۴ کیلومتر مترو تحویل گرفتیم، از ۸۴ تا امروز که ۹۴ است، امروز تونل تحویل شده بهره برداری با خط ۳ که طولانی ترین خط است، ۱۷۰ کیلومتر بهره برداری شده و ۶۰ کیلومتر هم کارهای نهایی اش در حال انجام است. قالیباف در رابطه با اعلام کمبود واگن در خطوط مترو، اظهار داشت: در همین ۱۷۰ کیلومتر خطوط مترویی، ۱۲۳۰ واگن حرکت می کند و قریب ۳ میلیون با این ایستگاه ها و خطوط مسافر جابجا می شود. خط ۳ برای ما ۴ هزار میلیارد تومان هزینه برداشته است و اگر امروز بخواهیم بسازیم خط ۳ با فهرست بهای امروز می شود ۹ هزار میلیارد تومان. ایستگاه و زیرساخت درست شده ولی می توانیم در هر ۳ دقیقه ۱ قطار می تواند عبور کند و ظرفیت به سادگی می تواند به ۱۰ میلیون مسافر برسانیم. یعنی یک سوم ظرفیت را داریم استفاده می کنیم. فقط با خرید واگن می شود این کار را کرد. اما متاسفانه اعتبارات دچار مشکل است. ما بین خرید واگن و کارهای زیرساخت، اولویت را به زیرساخت می دهیم. تجربه نشان داده کارهای سخت را بدتر زیربار می روند. فرصتی فراهم شده تا این کارهای سخت را با جان و دل انجام دهیم. وی اظهار داشت: بر اساس توافقات و قوانین، دولت باید ۵۰ درصد تامین اعتبارات را دولت تامین کند. اما متاسفانه این اتفاق نیوفتاد. البته امروز قبول داریم دولت با مشکلاتی روبروست. ولی معتقدیم دولت اگر توجه کند می شود این را حل کرد. من پیشنهاد اجرایی نمی دهم، ولی می تواند با امکانات و ظرفیتها با همین شرایط، می تواند مشکلات واگن را حل کند. سرمایه گذارانی هستند که حاضرند در مقابل خرید نفت خام به طور مستقیم واگن بدهند و با قیمتی بسیار مناسب هم بدهند. این امکان هم وجود دارد که خارج از بحث محدودیت فروش نفت است. دولت می تواند با شرایط سخت خود، در حوزه واگن این کار را بکند. راهکار چیست؟ با کمی تامل می توان فهمید که با اسقاط تاکسی های فرسوده و تسهیل استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، حجم بسیاری از آلودگی هوا کاهش می یابد. زیرا که امروز، مردم، فرهنگ استفاده از حمل ونقل عمومی را دارند اما این وسایل به نسبت جمعیت کمتر است. امید است که با تامین بودجه از سوی دولت، یا توجه به حمل و نقل عمومی، اقدامی جدی برای همه گیر شدن استفاده از وسایل نقلیه عمومی صورت گیرد. همچنین مزایای ویژه برای رانندگان تاکسی های فرسوده در نظر گرفته شود تا آنها را ترغیب به تعویض خودروهایشان کند، بلکه از این مسیر، بخش عظیمی از معضل آلودگی هوا در تهران، حل شود.