ISI شعبه CIA در اسلام آباد است؟! + تصاویر

آغاز: اولین نوزادهای اطلاعاتی پاکستان مستقل

بعد از اعلام استقلال پاکستان در سال 1947، دو سازمان اطلاعاتی به نام های کمیته اطلاعاتی و اطلاعات نظامی در پاکستان تشکیل شد، اما ضعف سازمان اطلاعات نظامی در به اشتراک گذاشتن اطلاعات بین نیروهای نظامی ارتش، دریایی و هوایی در خلال جنگ بین هند و پاکستان در سال 1947 باعث شد تا در سال 1948 سازمان اطلاعات داخلی یا آی اس ای پایه گذاری شود. این سازمان بگونه ای ساختاربندی شده بود تا توسط افسرانی از سه سازمان مهم نظامی پاکستان اداره شود و همچنین وظیفه آن گردآوری، تحلیل و ارزیابی اطلاعات خارجی، خواه نظامی یا غیر نظامی بود. این سازمان زاییده افکار افسر انگلیسی استرالیایی الاصل، ژنرال رابرت کاوتوم بود که بعدا قائم مقام ریاست ارتش پاکستان شد. در ابتدا، آی اس ای نقشی در گردآوری اطلاعات مربوط به امنیت داخلی، به استثنای کشمیر نداشت. فرآیند استخدام نیرو و توسعه آی اس آی توسط افسر نیروی دریایی سید محمد احسن که قائم مقام سازمان اطلاعات دریایی بود انجام شد. این افسر نقش مهم و تعیین کننده ای در اتحاد و پایه ریزی سیاست های آی اس آی ایفا کرد. در اواخر دهه 1950، هنگامی که ایوب خان رئیس جمهور پاکستان شد، نقش آی اس آی و کمیته اطلاعاتی را در مانیتور کردن سیاستمداران مخالف حکومت توسعه داد و قوانینی نظامی در پاکستان اجرا کرد. آی اس ای در سال 1966 بعد از اشتباه محاسباتی در جنگ بین هند و پاکستان در سال 1965 باز-سازماندهی شد و در سال 1969 مجددا توسعه یافت. ایوب خان وظیفه گردآوری اطلاعات سیاست داخلی در شرق پاکستان را به آی اس آی واگذار کرد. بعدا، در خلال شورش بلوچستان در اواسط دهه 70 وظیه مشابهی در این حوزه نیز به آی اس آی واگذار شد.

آی اس آی اهمیت خود را دوران ریاست جمهوری ذوالفقار علی بوتو از دست داد، اما در جولای 1977 بعد از تصرف قدرت توسط ژنرال ضیاء الحق، دوباره نقش خود را بازیافت و با در اختیار گرفتن وظیفه جمع آوری اطلاعات درباره حزب کمونیست پاکستان و احزاب مختلف دیگر مانند حزب خلق پاکستان توسعه پیدا کرد.

جنگ شوروی در افغانستان باعث شد تا سازمان سیا به آی اس آی توجه ویژه ای کند و این موجب شد تا آی اس آی قدرت بیشتری بگیرد و مجهزتر شود. تعدادی از افسران بخش عملیت مخفی آی اس ای در آمریکا دوره های آموزشی مختلفی را طی کردند و تعداد زیادی از متخصصان عملیات مخفی سیا با ای اس آی و مجاهدین افغان برای مقابله با نیروهای شوروی و انجام عملیات های مخفی علیه انها همکاری کردند.

در سپتامبر 2001، ژنرال پرویز مشرف که خود قدرت را با کودتا در دست گرفته بود، ژنرال احسان الحق را به سمت ریاست آی اس آی منصوب کرد. این ژنرال نیز برکنار شد و ژنرال شجاع پاشا جای او را گرفت. در نمودار زیر می توانید اسامی روسای آی اس آی از آغاز تا کنون را ببینید.

عملیات ها: افغانستان و دیگر هیچ!

آی اس آی از بدو تاسیس خود در عملیات های مختلفی دست داشته است. گاهی اوقات این عملیات ها با موفقیت روبرو بوده و گاهی نیز شکست آمیز بوده اند. نمونه ای از این عملیات ها که به شکست منجر شد را که به بازسازی سازمانی ای اس آی انجامید در بالا ذکر کردیم. در این قسمت لیستی مختصر از عملیات های این سازمان اطلاعاتی که بعد از گذشت زمان پرده از آنها برداشته شده است را ذکر می کنیم.

افغانستان برای پاکستان بدلایل زیادی دارای اهمیت است. نزدیکی مرزی و جنگ های همیشگی افغان ها باعث شده تا آی اس آی کاملا مراقب این کشور باشد و در چند نوبت در افغانستان دست به عملیات بزند. در سال 1982 سیا و موساد، اسلحه های ساخت شوروی و لبنان را که در حمله اسرائیل به لبنان بدست آورده بودند بطور پنهانی به پاکستان و سپس افغانستان منتقل کردند. آی اس آی در این عملیات که اطلاعات آن مدتها مخفی بود و به تازگی افشا شده است با سیا و موساد همکاری داشته است. گفتنی است در آن سال ها بدلیل رقابت آمریکا و شوروی در جنگ سرد و حضور شوروی در افغانستان، پاکستان به آمریکا نزدیک شد و آمریکا نیز سعی کرد از طریق این کشور و تقویت نظامی و اطلاعاتی آن شوروی را در افغانستان کنترل کند.

برخی معتقدند که آی اس آی در گذشته به بن لادن دسترسی داشته است.

آی اس آی نقش مهمی در جنگ های چریکی در دهه 80 میلادی علیه شوروی ها در افغانستان بازی کرد. سیا در آن دوران به آی اس آی برای انتقال افراد، پول و اطلاعات اعتماد می کرد و وابسته بود. در بین سالهای 1983 تا 1997، آی اس آی حدود 83000 نفر از نیروهای مجاهدین افغانستان را تعلیم داد و آنها را به افغانستان روانه کرد. گروه تحلیل آسیای جنوبی، که از نظر فکری نزدیک به هند است، ادعا کرده که سیا بوسیله آی اس آی هروئین به افغانستان می فرستاده تا سربازان آمریکایی را به هروئین معتاد کنند و اینگونه قدرت نظامی آنها را کاهش دهد.

در سال 1986 که تعداد زیادی از افغان ها بدلیل جنگ افغانستان و شوروی به پاکستان پناهنده می شدند، پاکستانی ها بخاطر نگرانی از اینکه تعدادی از افرادی که وارد پاکستان می شوند ممکن است عضو سازمان اطلاعاتی افغانستان باشند، منصور احمد را که مسئول سفارت افغانستان در پاکستان بود قانع کردند که به شوروی و دولت افغانستان پشت کند و از افغانستان خارج شود. منصور و خانواده اش بصورت محرمانه ای اسکورت شدند و به لندن منتقل شدند. سازمان اطلاعاتی شوروی و افغانستان تمام تلاششان را کردند تا این خانواده را پیدا کنند اما نتوانستند.

علاوه بر اینها اعتقاد بر این است که رژیم طالبان، در سالهای 1944 تا 2001 بشدت از طرف آی اس آی و ارتش پاکستان حمایت می شده است که البته از طرف پاکستان تکذیب می شد. اما بعدها پرویز مشرف پذیرفت که تا قبل از 11 سپتامبر پاکستان از طالبان حمایت می کرده است.

کارشناس افغانستانی پاکستانی الاصل، احمد رشید گفته که در بین سالهای 1994 تا 2001 تقریبا چیزی در حدود 80000 تا 100000 نفر پاکستانی در افغانستان آموزش دیده و به مبارزه پرداخته اند. بعد از 11 سپتامبر پاکستان اعلام کرد که با امریکا و متحدانش علیه طالبان همکاری می کند، اما هنوز هم ادعا می شود که پاکستان با القاعده در ارتباط است، امری که از سوی پاکستان رد می شود.

در سال 2007، یک ژنرال هندی در جلال آباد مورد حمله واقع شد، سازمان امنیت ملی افغانستان اعلام کرد که افراد دستگیر شده اذعان کرده اند که ای اس آی در این حمله دست داشته در تعداد زیادی سلاح برای انجام این عملیلات در اختیار آنها قرار داده است.

همانطور که در بالا گفتیم، گزارشی در سال 2010 توسط مدرسه اقتصاد در لندن منتشر شده که در آن آمده که آی اس آی هنوز هم به طالبان در امر تجهیز، تعلیم و دادن پناهگاه، حتی بیشتر از قبل کمک می کند. اما سخنگوی ارتش پاکستان این گزارش را توهین امیز خواند و آن را رد کرد. ژنرال پترائوس، تقاضای مطرح کردن این گزارش در کنگره آمریکا را در کرد و گفت که اگر هم ارتباط بین ای اس آی و طالبان بوده تنها برای گرفتن اطلاعات بوده است. او گفت: شما گاهی اوقات مجبورید برای گرفتن اطلاعات در مورد افراد بد، با افراد بد ارتباط داشته باشید.

کشورهای دیگر: اشتباه و رستگاری

آی اس آی همانطور که دیدیم در افغانستان بشدت فعال بوده است اما در بقیه نقاط دنیا نیز عملیات های مختلفی اجرا کرده است. مثلا در سال 1993 در بوسنی و هرزگوئین نیز علیه صرب ها فعالیت کرده است. اما کشور دیگری که بدلیل خصومت دیرینه پاکستان و افغانستان محل اجرای عملیات های آی اس آی بوده است، کشور هند است. در دهه 50 میلادی ای اس آی به شورشیان شمال شرقی هند کمک می کرده است.

آی اس آی همچنین در خلال سالهای 1969 تا 1974 با سیا و کابینه نیکسون برای کمک به جنبش خلیستان در پنجاب همکاری کرد.

در چند مورد نیز در سالهای 1980 و 1983 آی اس ای برخی از جاسوس های هندی را دستگیر کرده است. البته در برخی موارد بعدا مشخص شده که افراد دستگیر شده به اشتباه دستگیر شده اند و بی گناه بوده اند.

نکته جالب دیگری نیز در مورد پاکستان و سازمان اطلاعاتی اش وجود دارد و آنهم اینکه اسرائیل، علیرفم اینکه خود سلاح هسته ای دارد همواره به کشورههای اسلامی دارای سلاح اتمی به چشم دشمن نکاه می کند و به همین دلیل نیز نیروگتاه های عراق و سوریه را بمباران کرده است. اسرائیلی ها همچنین در دهه 80 قصد داشتند تا نیروگاه های پاکستان را در کاهوتا بمباران کنند اما موفق نشدند. حال اینکه این عدم موفقیت بدلیل توان اطلاعاتی پاکستان بوده یا نزدیکی پاکستان به آمریکا مشخص نیست.

مجله تایم در سال 2002 ادعا کرده که روشن فکر فرانسوی، برنارد هنری لوی ادعا کرده است که یک شهروند آمریکایی- اسرائیلی به نام دنیل پرل، توسط سلاح هایی که متعلق به آی اس ای بوده به قتل رسیده است، چرا که مشغول جمع آوری اطلاعاتی بوده که ارتباط بین آی اس آی و القاعده را نشان کی داده است.

آی اس ای همچنین بارها در صحنه داخلی پاکستان نقش ایفا کرده است. بعنوان مثال در سال 1980 آنها متوجه شدند که عده ای قصد دارند در روز جشن استقلال پاکستان رییس جمهور، ضیاء الحق، را ترور کنند. از آنجا که افرادی که در این توطئه دست داشتند اغلب از افراد بلند پایه کشور بودند آی اس آی با احتیاط عمل کرد و به جای دستگیری آنها، آنها را تحت نظارت شدید گرفت. در روز جشن استقلال پاکستان همه آن افراد که جزو افسران رده بالا بودند دستگیر شدند.

همچنین در سال 2011 پاکستان مدتی بعد از ترور بن لادن، افرادی را که اطلاعات مربوط به اختفای وی را در اختیار آمریکا قرار داده بودند دستگیر کرد. علیرغم تلاش آمریککا برای آزادی دکتر شکیل افریدی، کسی که اطلاعاتش منجر به پیدا کردن محل زندگی بن لادن شد، وی به 33 سال زندان محکوم شد.

آی اس آی همچنین در کشورهای لیبی، فرانسه ، آمریکا و شوروی عملیات های مختلفی انجام داده و گاها با سازمان های اطلاعاتی آنها نیز همکاری داشته است.

همه طالبان دستگیر شده!

آی اس آی همچنین تعداد زیادی از نیروهای القاعده و طالبان را دستگیر کرده است، آنها در سال 1995، رزمی یوسف، طراح بمب گذاری در مرکز تجارت جهانی در سال 1993، را با کمک آمریکایی ها دستگیر کرد. آنها همچنین در سال 2001، ابن الشیخ اللیبی، شبه نظامی لیبیایی را که برای القاعده کاتر می کرد دستگیر کرد. آی اس آی در سال 2002 احمد عمر سعید شیخ، تروریست بدنیا امده در انگلستان را در لاهور دستگیر کرد. آنها همچنین در سال 2002 با همکارس سیا و اف آی بی، ابو زبیده، تروریست القاعده را که مسئول چندین عملیات تروریستی بخصوص فرستان احمد رسام برای منفجر کردن فرودگاه لس آنجلس در سال 2000 بود را دستگیر کردند.

ای اس آی همچنین در سال 2002 با موفقیت رمزی بن الشیخ، کسی که مسئول عملیات 11 سپتامبر شناخته می شد را در هنگام حمله ای در کراچی دستگیر کرد. در مارس 2003 آنها موفقیت دیگری بدست آورند و کسی که به معمار حملات 11 سپتامبر معروف بود، یعنی خلید شیخ محمد را دستگیر کردند. آی اس آی همچنین ابو فرج اللیبی، کسی که مسئول دو سوء قصد نافرجام به جان پرویز مشرف بود را در سال 2005 دستگیر کرد. در سال 2009 ـآنها مولوی عمر و در سال 2010، عبدالغنی برادر، جانشین فرمانده طالبان را دستگیر کردند که موفقیت بزرگی محسوب می شد.