مشکلات اصلی فوتبال در مدیریت است/ مربی خارجی به درد پرسپولیس نخورده و نمی‌خورد

سرویس ورزشی «فردا»- امیر قربانی- دكتر محمدرضا زادمهر هم دندانپزشك است و هم فوتبالي، مهاجم سابق تيم ملي فوتبال و پرسپوليس در سال هاي قبل، حضور در هيات مديره باشگاه پرسپوليس، سرپرستي سايپا، راه آهن و تیم فوتبال پرسپولیس را نیز برعهده داشته و حتی مدتی در کنار علی پروین، در جمع کمیته فنی سرخپوشان نیز قرار داشته است. زادمهر از جمله معدود فوتبالی های باسواد کشور است. البته نگاهی به گذشته فوتبال با امروز این ورزش نشان می دهد که فوتبالیست های قدیمی بیشتر از بازیکنان امروزی به تحصیلات و رسیدن به درجات بالای علمی توجه داشتند. گفتگوی تفضیلی «فردا» با دکتر محمد زادمهر درباره وضعیت نابسامان این روزهای فوتبال و مدیریت ورزش را در ادامه می خوانید: - آقای دکتر؛ فوتبال امروز ما با نابسامانی هایی همراه بوده که موجب به وجود آمدن ناکامی هایی نیز در سطح تیم های ملی و باشگاهی شده است. ریشه این مشکلات از نظر شما کجاست؟ فوتبال امروز ایران را می توان در 3 بخش تقسیم کرد. بخش اول داخل زمین است که شامل کادر پزشکی، بازیکن، داور و سایر عوامل می شود، بخش دیگر امکانات سخت افزاری است که رفته رفته در فوتبال ایران در حال شکل گیری است. بخش سوم نیز به بحث مدیریت فوتبال، مدیران باشگاه ها و در سطح کلان تر روسای فدراسیون فوتبال باز می گردد. توجه به دو بخش اول نشان می دهد که در داخل زمین و امکانات سخت افزاری پیشرفت هایی داشتیم. یعنی ما تقریبا رشد پایه ای کوچکی را آغاز کرده ایم اما هنوز هم با استانداردهای جهانی فاصله داریم. اما در بخش پرورش مدیر و مربی که مهمترین عناصر ورزش فوتبال به شمار می روند ما ضعیف عمل کرده ایم. در شاخه کلان تر نیز مدیران قدرتمندی نداشته ایم و مدیریت ورزش ما تخصصی نبوده است. این در حالی است که این بخش نیازمند بیشترین تخصص است و علاوه بر آن، شرایط فرهنگی، جامعه شناختی و روانی نیز شامل مسائل آن می شود. - یعنی شما معتقدید یک مدیر ورزشی باید حتما در این رشته تخصص لازم را داشته باشد؟ مدیر ورزشی به خصوص در فوتبال صدر در صد باید تخصص داشته باشد و اگر مدیری سر کار آمد که دارای تخصص نبود، باید از مشاورانی بهره گیرد که اشراف کامل به مسائل ورزشی داشته باشند. اما متاسفانه شاخه اصلی مشکلات فوتبال ما در همین مدیریت است. - مگر یک مدیر چه میزان تاثیر در فوتبال می تواند ایفا کند؟ از طریق مدیریت است که یک مربی انتخاب می شود و از طریق همین مربی آموزش های لازم به شاگردان داده می شود. مدیر است که شخصیت شناسی مربی را انجام می دهد و با دیدگاه کلانی که دارد مربی را انتخاب می کند. - اما در ورزش ما مدیرانی که چنین دیدگاهی داشته باشند کم بوده و یا اصلا وجود ندارد. شاید یکی از دلایل این موضوع کنارکشیدن مدیران لایق و متخصص فوتبال است. از سوی دیگر ورود سیاست به این رشته تخصصی و دخالت سیاسیون در آن سبب شده تا فوتبال از تخصص اصلی خود دور شود. البته فوتبال امروز یک پدیده فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، رفاهی و علمی است و همه این اهرم ها باید با یکدیگر پیشرفت داشته باشد. یک مجموعه باید کنار هم حرکت کند. امروز فوتبال خود یک رسانه و زبان گویاست. فوتبال امروز یک صنعت و یک پدیده علمی است. این ورزش خود یک مکتب تلقی می شود و نمونه بارز آن باشگاه شاهین سابق است که به جای باشگاه شاهین به مکتب شاهین معروف بود و اخلاق در آن حرف اول را می زد. - شما می گویید که مدیران لایق خود را کنار کشیده اند اما برخی معتقدند که آنها کنار گذاشته شده اند. ممکن است هر دو حالت باشد. امکان دارد یک مدیر متخصص ورزشی فضا را به گونه ای دیده باشد که کنار نشستن را بهتر و به سود خود و ورزش بداند. - شما معتقدید فوتبال یک پدیده فرهنگی است. از شاهین و رعایت اخلاق در آن هم صحبت کردید. اما آیا واقعا بازیکنان این دوران با بازیکنان شاهین آن زمان یکسان هستند؟ بازیکنان فوتبال امروز باید الگو باشند. امروز چشم میلیون ها جوان و نوجوان به رفتار و اخلاق بازیکنان است. اگر این بازیکنان به خوبی تصویه و فیلتر نشده باشند و آموزش درست به آنها القا نشده باشد، بد آموزی این ورزش بیشتر خواهد بود. از سوی دیگر اگر بخواهیم فوتبال گذشته را با امروز مقایسه کنیم به این نتیجه می رسیم که از لحاظ نوع بازی و تکنیک و تاکتیک هایی که مورد استفاده قرار می گیرد، فوتبال امروزی پیشرفت های زیادی نسبت به قبل داشته است. ولی از نظر تعصب و غیرت، فداکاری و دوستی فوتبال قدیم ایران زبانزد است. - اگر فوتبال امروز از لحاظ تکنیک بهتر است، چرا اکثر قریب به اتفاق مردم، تیم ملی ایران در دوران جام جهانی 98 فرانسه را دوران طلایی فوتبال ایران می دانند؟ در فوتبال هر از چند گاهی چندین مهره به خوبی کنار یکدیگر چفت می شوند و یک تیم ملی را تشکیل می دهند و تحولی در یک تیم ایجاد می کنند. در فوتبال اروپا نیز می بینیم که یک مقطع آلمان به خاطر وجود بازیکنانی چون بکن بائر، گرد مولر و ... تیمی رویایی را تشکیل دادند. در هلند نیز آری هان، گولیت و سایرین تیمی قوی را شکل دادند. درفوتبال امروز اروپا نیز بازیکنانی که در بارسلونا و تیم ملی اسپانیا دور هم جمع شده اند تیمی تشکیل داده اند که سبب شده بارسلونا بهترین باشگاه و اسپانیا بهترین تیم ملی جهان شود. در فوتبال ایران نیز حول و حوش سال های 97 و 98 بازیکنانی کنار هم قرار گرفتند که تیم ملی ایران را بالا کشیدند.

- کمی هم درباره باشگاه پرسپولیس صحبت کنیم. تیمی که چند سال است تمام تلاش خود را انجام می دهد، مربیان مختلف می آیند و می روند، بازیکنان دائما عوض می شوند اما این باشگاه همچنان با مشکلات بسیار روبروست. این مشکل به خاطر این است که ما سرمایه گزاری کمی در تیم های جوانان و نوجوانان کرده ایم. یعنی پرسپولیس با این همه طرفدار قابلیت این را دارد که ده تیم در رده های پایه داشته باشد و بین خود این تیم ها و در شهرهای مختلف مسابقاتی برگزار کنند و از درون آنها نفراتی بیرون بیایند که در آینده بتوانند به تیم بزرگسالان کمک کنند. به طور کلی تیم بزرگسالان پرسپولیس باید ویترین نام این باشگاه باشد و تیم های نوجوانان، جوانان و امید، انباری بازیکنان شوند. یعنی بازیکنان در تیم های پایه به خوبی پخته شوند و به تیم بزرگسالان آمده، در آنجا شناخته شوند و به تیم های دیگر فروخته شده و یا به خارج از کشور ترانسفر شوند. از این طریق است که می توان یک پرسپولیس قدرتمند را برای آینده آماده کرد. - چه مسائلی باعث شده مدیران باشگاه ها نتوانند به این اهداف دست یابند؟ مشکلات مالی یکی از مسائلی است که سبب شده مدیران نتوانند چنین پشتوانه ای برای باشگاه ها فراهم کنند. از سوی دیگر عمر مدیریت کوتاه در فوتبال و فشار مطبوعات برای نتیجه گیری، سبب شده تا مدیران کوتاه ترین راه را برای موفقیت باشگاه انتخاب کنند. چراکه مدیران و حتی به تبع آن مربیان باشگاه ها می دانند که اگر نتیجه لازم را نگیرند عوض خواهند شد. - خبرهای ضد و نقیضی هم درباره استعفای رویانیان از پرسپولیس مطرح می شود. نظر شما در این باره چیست؟ آقای رویانیان نیز کارهای خوبی را در جهت رشد باشگاه در پیش گرفته بودند و بنده مصاحبه ایشان را دیدم که به دنبال ایجاد هزار مدرسه فوتبال هستند. امیدواری ما این است که روزی برسد این تغییر مدیریت در فوتبال ما کم شده و به مدیران اجازه کار و برنامه ریزی دهند. - تغییرات متعدد مدیریتی چه مضراتی در پی خواهد داشت؟ این تغییرات در مجموع به ضرر باشگاه هاست. هر مدیری که آمده یک مقدار بدهی برای مدیر بعدی به ارث گذاشته و رفته است. هیچ مدیری را ندیده ایم که بدهی های یک باشگاه را صاف کرده باشد. - راه کاری هم برای حل این موضوع وجود دارد؟ راهکار اساسی فوتبال باشگاهی به خصوص برای دو باشگاه استقلال و پرسپولیس این است که به بخش خصوصی واگذار شوند. یعنی اصلا مدیر دولتی در آنها دخالت نداشته باشد. بخش خصوصی وقتی خودش پول می دهد، خودش علاقه دارد که مدیریت را هم بر عهده داشته باشد. اگر قرار باشد بخش خصوصی تامین کننده هزینه ها باشد ولی مدیریت از جای دیگر اعمال شود، مطمئنا کسی برای سرمایه گذاری وارد فوتبال نمی شود. - یعنی بخش خصوصی توانایی اداره باشگاه ها را دارد؟ ببینید الان هیچ کس دلش به اندازه من برای مطب شخصی بنده نمی سوزد چراکه این مکان برای من است و برای راه اندازی آن زحمت کشیده ام. در فوتبال نیز هیچ کس به اندازه مدیران بخش خصوصی برای باشگاه های تحت نظر دلسوزی نخواهند داشت. یک مدیر خصوصی وقتی از پول جیب خود خرج می کند، به دنبال درآمد زایی نیز هست. از همین رو تمام تلاش خود را انجام می دهد تا به منافع خود نیز برسد. شما شک نکنید یک سرمایه گزار جایی سرمایه گزاری می کند که برگشت داشته باشد. استقلال و پرسپولیس نیز به راحتی می توانند درآمد زا باشند. بخش خصوصی به شدت راغب است که این دو باشگاه را تحت نظر خود بگیرد. چراکه نزدیک به 40 یا 50 میلیون نفر درگیر فوتبال هستند و طرفدار یکی از این دو باشگاه پرطرفدار می باشند. - شما در زمان حضور مانوئل در پرسپولیس انتقاداتی از روند پرسپولیس داشتید. در کل با مربی ایرانی موافقید یا مربی خارجی؟ یک زمانی هست که شما مربی ندارید، تخصص لازم را ندارید، خوب می روید و مربی خارجی برای باشگاه انتخاب می کنید. اما من وقتی به باشگاه پرسپولیس نگاه می کنم می بینم که هیچ کدام از مربیان خارجی که در طول تاریخ باشگاه پرسپولیس به این تیم آمده اند، نتوانستند به اندازه مربیان ایرانی به باشگاه کمک کنند. قسم می خورم هیچ کدام از آنها دانش و تجربه فوتبال ایران را به اندازه دکتر ذوالفقار نسب، حسین عبدی، حمید استیلی یا همین یحیی گل محمدی ندارند. مربیانی چون کی روش، دنیزلی یا مانوئل تا بیایند با فرهنگ و فوتبال ما آشنا شوند و اسم بازیکنان را یاد بگیرند، زمان برایشان تمام شده و باید ایران را ترک کنند. - و حرف آخر... ما باید برای هر کاری طرح و پلان مخصوص را در نظر بگیریم. اگر برای کارهای خود برنامه نداشته باشیم در دراز مدت به مشکل بر خواهیم خورد. فوتبال ما نیازمند این است که دورنمای خود را ترسیم کند. هر باشگاهی برای خود پیشکسوتانی دارد که با استفاده از آنها می توان بهترین سیاست گزاری ها را برای باشگاه ها رقم زد.