آمارهای ایسپا از فراغت دانشجویان چه چیزی را نشان می‌دهد؟
در جستجوی فراغت از دست‌رفته
موضوع فراغت یکی از مباحث فراموش شده در جامعه ایرانی است. به جرات می‌توان گفت هیچ سیاستگذاری موفقی در رابطه با چگونگی گذران فراغت در جامعه ایرانی اجرا نگرفته و آنها هم که رنگ اجرایی به خود گرفته ناموفق بوده است. البته که تغییر سبک زندگی جامعه هم به نوعی در این شاخص موثر بوده است، به این معنا که همواره گذران فراغت جامعه ایرانی پیشتر از سیاست‌گذاران این عرصه بوده‌اند. ضعیف بودن صنعت سرگرمی سازی در ایران هم به یکی از نشانه‌های این بی‌توجهی است. پژوهش تازه صورت گرفته از سوی مرکز افکارسنجی دانشجویان هم شمایلی کلی از وضعیت گذران فراغت از سوی جامعه دانشجویی را پیش روی ما قرار می‌دهد. داده‌هایی خام که البته می‌تواند سنجه مهمی در تصمیم‌گیری و قانون‌گذاری باشد.
فراغت مجازی
یکی از مهم‌ترین داده‌های پیش‌رو درباره فراغت دانشجویان حضور حداکثری آنها در فضای مجازی است. نزدیک به 80 درصد آنها در برابر این پرسش که معمولا در اوقات فراغتتان معمولا چه کاری انجام می‌دهید پاسخ داده‌اند در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها گشت و گذار می‌کنند. این نکته وقتی مهم‌تر می‌شود که بدانیم همین درصد بالا تقریبا هر روز به این کار مبادرت می‌کنند. گوش دادن به موسیقی، معاشرت با دوستان، ورزش، گوش دادن به پادکست، تماشای فیلم و سریال و خواندن کتاب با درصدهایی به مراتب پایین‌تر در رتبه‌های بعدی قرار دارند. نکته جالب اینکه در هچکدام از گزینه‌های بالا نمی‌توان به برنامه‌ریزی دولتی برای برخورداری از سهمی حداقلی از فراغت دانشجویان پی برد. به این معنا که در هیچ کدام از این مولفه‌ها ردی از برنامه‌های اجرایی نهاد دانشگاه برای دانشجویان دیده نمی‌شود.
در جستجوی فراغت ارزان
در رابطه با فعالیت‌های فراغتی هم اوضاع چنین است. اگر چرخیدن در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را به نوعی فراغت روزانه معمول خانگی محسوب کنیم اکثریت دانشجویان رفتن به پارک و مراکز تفریحی را انتخابی برای فعالیت‌های فراغتی انتخاب کرده‌اند. پس از این مورد معاشرت با اقوام با فراوانی 31 درصدی در رتبه دوم قرار دارد که از سوی دانشجویان اعلام شده معمولا به صورت هفتگی صورت ممی‌گیرد. رفتن به کافه و رستوران و همکاری با گروه‌های علمی در رتبه‌های بعدی هستند. انتخاب‌ها اول و دوم یعنی سر زدن به اقوام و رفتن به پارک با فراگیری مجموعا 60 درصدی احتمالا به این دلیل است که خرجی روی دست دانشجویان نمی‌گذارد.
دانشجویان شیفته خبر
سهم پیام‌رسان‌ها از فراغت دانشجویان هم آورده‌های جالب توجهی دارد و البته نشانه‌هایی مهمی برای سیاست‌گذاران این عرصه. به این معنا که هر چهار شبکه اجتماعی مورد توجه دانشجویان ( که 80 درصد آنها فراغتشان را گشتن در این شبکه‌ها عنوان کرده‌اند) فیلتر هستند. 89 درصد آنها تلگرام را پلتفرم مورد علاقه خود اعلام کرده‌اند. البته که غالب بودن وجه خبری در تلگرام یکی از دلایل علاقه دانشجویان به این پلتفرم است. به این معنا که آنها همچنان در عصر حاضر شیفته اخبار هستند و بس.
مثل یک موسیقی شاد
در رابطه با سبک مورد علاقه موسیقی دانشجویان هم می‌توان به نظام‌های استدلالی جالبی برخورد. نکته مهم در این مولفه مورد بررسی این است که بدانیم در این حوزه دانشجویان هم شبیه دیگر اقشار جامعه انتخاب اولشان موسیقی پاپ است. استقبال از موسیقی پاپ محدود به قشر خاصی نیست و در نظرسنجی‌های صورت گرفته از فرهنگ رفتار خانوار هم می‌توان موسیقی پاپ را به عنوان موسیقی مورد علاقه جامعه ایرانی معرفی کرد. پس از آن موسیقی سنتی قرار دارد و البته که رتبه سوم را باید به راک و رپ ایرانی بدهیم. نکته دیگر در این شاخص این است که بدانیم موسیقی‌های غربی به نظر از چشم جامعه ایرانی افتاده است و این تفاوت آشکاری با علاقمندی جامعه ایرانی طی دو دهه گذشته است.
اعتماد از دست رفته
اما شاید یکی از مهم‌ترین شخص‌های مورد بررسی قرار گرفته پیرامون اعتماد عمومی آنها به مردم است. این موضوعی است که هشدارآمیز به نظر می‌رسد. آن هم وقتی که این شاخص در دو بازه زمانی حدودا 6 ماهه صورت گرفته و مقایسه آن بسیار مهم است. در بهمن سال گذشته 73 درصد از دانشجویان عدم موافقت خود را در برابر این پرسش که «بیشتر مردم قابل اعتمادند» اعلام کردند اما نکته مهم این است که همین درصد در اردیبهشت امسال به 78 درصد افزایش پیدا کرده است و این نشان از افزایش بی‌اعتمادی دانشجویان به عموم مردم دارد.