معرفی انواع گیربکس صنعتی موجود در بازار

در واقع گیربکس توانایی تبدیل سرعت به قدرت یا گشتاور را دارا است که در ازای کاهش دور موتور باعث قدرت بیشتر می شود.

از اجزای اصلی گیربکس می توان به چرخ دنده ها، پوسته، شافت های ورودی و خروجی، یاتاقان ها، کاسه نمد و درپوش اشاره کرد.

در صنایعی که نیاز به گیربکس باشد با توجه به کاربری این وسیله گاهی اوقات نیاز به کاهش دور و گاهی نیاز به افزایش دور است. پس گیربکس ها از نظر دسته بندی کلی به دو دسته گیربکس های کاهنده و افزاینده تقسیم می شوند.

در گیربکس های افزاینده با افزایش دور باعث کاهش گشتاور می شوند و در صنایع سنگین و پالایشگاهی که نیاز به دور بالا دارند استفاده می شود.

اما در گیربکس های کاهنده که کاربرد عمومی تری دارند با کاهش دور گشتاور را افزایش می دهند. سهم بزرگی از تولیدات کارخانه های گیربکس سازی به این مدل اختصاص دارد.

از گیربکس های کاهنده موجود در بازار ایران می توان به گیربکس حلزونی، گیربکس شافت مستقیم یا هلیکال، گیربکس کرانویل، گیربکس خورشیدی، گیربکس آویز و ... نام برد.

گیربکس حلزونی

گیربکس حلزونی را می توان یکی از پرکاربردترین گیربکس ها نامید. این مدل به گیربکس 90 درجه ای هم شناخته می شود.

انتقال قدرت در این نوع از درگیر شدن محور و چرخ دنده حلزونی انجام می شود. برخی از مدل های گیربکس حلزونی به صورت چهار دنده تولید می شوند که راندمان بالاتری نسبت به دو دنده دارند.

از ویژگی های گیربکس حلزونی می توان به راندمان کاری بسیار بالا، راه اندازی آسان، حجم کوچک، ایجاد سر و صدای بسیار کم و افزایش چندین برابری قدرت خروجی نسبت به ورودی اشاره کرد.

گیربکس خورشیدی را می توان در نانوایی، بالابرهای ساختمانی، نوار نقاله ها، میکسر ها، صنایع بسته بندی، صنایع غذایی و .... به کار برد.

گیربکس شافت مستقیم یا هلیکال

یکی دیگر از انواع گیربکس های کاهنده گیربکس هلیکال است. در ساخت این مدل گیربکس از تعدادی زوج دنده استفاده شده است و به صورتی ساخته شده اند که دنده ها با محور، دارای زاویه هستند. در واقع در هنگام تماس بیش از یک دنده از چرخ دنده ها با هم درگیر می شوند. این ویژگی فشار را روی تعداد بیشتری از دنده ها تقسیم می کند و باعث کاهش استهلاک در گیربکس می شود.

گیربکس هلیکال بر اساس قرارگیری محورها و شکل ظاهری به چهار مدل هلیکال شافت مستقیم، بول هلیکال، هلیکال آویز و هلیکال شافت موازی تقسیم می شود.

در گیربکس شافت مستقیم یا هلیکال با توجه به درگیری تدریجی چرخ دنده ها، عملکرد نرم تر، تحمل بار بیشتر و صدا و لرزش کمتری در حین کار دارند. همچنین عمر مفید چرخ دنده ها در این مدل بیشتر است که این خصوصیات از مزایای این مدل گیربکس محسوب می شوند.

از گیربکس شافت مستقیم یا هلیکال در صنایعی مانند آب و فاضلاب، صنایع نفت و گاز، صنایع دریایی، بالابرها، وینچ و کوره ها و ... می توان استفاده کرد.

گیربکس کرانویل

یکی دیگر از کاربردی ترین انتقال دهنده های قدرت، گیربکس کرانویل است. از نام های دیگر گیربکس کرانویل می توان به گیربکس 90 درجه، گیربکس شافت از بغل و گیربکس هالو شافت اشاره کرد.

اجزای تشکیل دهنده گیربکس کرانویل چرخ دنده هلیکال یا مارپیچ و دو عدد چرخ دنده مخروطی است که باعث انتقال قدرت در زاویه 90 درجه می شوند. عملکرد گیربکس کرانویل به شافت مستقیم بسیار شبیه است با این تفاوت که بین محور ورودی و خروجی زاویه 90 درجه وجود دارد؛ و اینکه گیربکس کرانویل دامنه گشتاور گسترده تری نسبت به شافت مستقیم دارد.

از مزایای گیربکس کرانویل به قابلیت گشتاور در حالت زاویه عمود، قابلیت تحمل فشار بالا، اصطحکاک کم و گشتاور بالا، وزن کمتر و ابعاد کوچکتر نسبت به مدل های دیگر می توان اشاره کرد.

گیربکس کرانویل کاربردهای بسیاری در صنایع کاشی و سرامیک، صنایع سیمان، جرثقیل ها، دستگاه های خطوط شستشو، کوره ها، رستوران های گردان، شهربازی ها و ... دارد.

گیربکس خورشیدی

گیربکس خورشیدی که به نام های گیربکس سیاره ای یا گیربکس ستاره ای شناخته می شود نوع دیگری از گیربکس های صنعتی است.

گیربکس خورشیدی از چند طبقه تشکیل شده است. هر کدام از طبقه ها دارای چند چرخ دنده هستند که پس از کاهش دور آن را به طبقه بعد منتقل می کنند این امر باعث می شود که مصرف کننده با توجه به نیاز خود دور موتور را تنظیم کند.

از جمله مزایای گیربکس خورشیدی می توان به راندمان و دقت بالا به دلیل طراحی، عمر مفید و طولانی، قابلیت کوپل شدن با انواع الکتروموتور، تعمیر و نگهداری آسان و لقی بسیار پایین به دلیل دقت بالا در ماشین کاری دنده ها اشاره کرد.

گیربکس خورشیدی هم با توجه به ویژگی های زیادی که دارد در خطوط نورد فولاد، توربین های بادی، تیکنر، بچینگ، وینچ کشنده ها، آسیاب ها و ... کاربرد دارد.

گیربکس آویز

گیربکس آویز به دلیل موازی بودن محورها به گیربکس شافت موازی هم شناخته می شود. گیربکس آویز به دلیل ساختاری شبیه به گیربکس شافت موازی است با این تفاوت که در گیربکس آویز شافت خروجی با شافت ورودی موازی است.

این گیربکس دارای یک دنده فولادی در قسمت ورودی است که با الکتروموتور وصل می شود و نیرو را به دنده بشقابی انتقال می دهد.

داخل گیربکس 6 دنده وجود دارد که اگر نیاز به دور بیشتر باشد دو دنده و اگر کمتر باشد 4 دنده درگیر می شود و دور گیربکس را کاهش می دهند.

گیربکس آویز دارای ویژگی هایی مانند قابلیت نسب در جهات مختلف، توانایی فراهم کردن نسبت های تبدیل متنوع، خنک کنندگی بسیار بالا به دلیل حجم زیاد روغن، عمر مفید بیشتر، تحمل بارهای محوری و شعاعی به دلیل وجود دو یاتاقان در محور خروجی و... هستند.

گیربکس آویز به دلیل موازی بودن شافت ورودی و خروجی بیشتر در وینچ سقفی، راهبر چرثقیل سقفی، بالابرهای سقفی و مخازن، کانوایرها و موارد خاص استفاده می شوند.