سهم هر ایرانی از اقتصاد چقدر است؟

تازه‌ترین ارقام منتشر شده از بانک جهانی حاکی از آن است که درامد سرانه ملی ایرانیان به قیمت ثابت سال 2015، برای سومین سال پیاپی با افزایش همراه بوده است. البته، با این که درامد سرانه ملی در سال 2022 بیشتر شده، اما میزان افزایش آن در قیاس با سال 2021، کمتر بوده و سرعت رشد آن کاهش یافته است. همچنین، بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که در سال میلادی گذشته و از میان 149 کشور جهان، حدود نیمی از این کشورها از جمله عربستان و قزاقستان درآمد سرانه ملی بالاتری نسبت به ایرانیان داشته‌اند.

درآمد ناخالص ملی، به مثابه شاخصی از رفاه اقتصادی

«تولید ناخالص ملی» شاخصی است که میزان تولیدات اقتصادی توسط مردم یک کشور را طی یکسال نشان می‌دهد. این شاخص بیانگر ان است که میزان کالا و خدمات تولید شده توسط ایرانیان داخل و خارج از کشور در بازه زمانی یکساله چقدر است. بنابراین در این شاخص، ملیت افراد ملاک بررسی است و نه حضور آن‌ها در داخل مرزهای یک کشور. حال اگر تولید ناخالص ملی را بر جمعیت کشور تقسیم کنیم، درامد سرانه حاصل می‌شود. درامد سرانه نشان می‌دهد که سهم هر ایرانی از کل تولید کالا و خدماتی که ایرانیان در طی یک سال محقق کرده‌اند، چقدر بوده است. درآمد سرانه ملی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی برای سنجش وضعیت رفاه یک کشور است.

معمولا هر چه درآمد سرانه ملی در یک کشور بالاتر باشد می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که وضعیت رفاه مردم آن کشور بالاتر است. البته این شاخص ایراداتی هم دارد؛ برای مثال طبیعی است که هر چه جمعیت یک کشور افزایش یابد، درآمد سرانه نیز کاهش می‌یابد در حالی که ممکن است این کشور از نظر رفاه وضعیت مطلوبی داشته باشد. اما با وجود این انتقادات، درآمد سرانه ملی همچنان می‌تواند تصویر کلی و مناسبی از وضعیت رفاه در یک کشور نشان دهد.

کاهش سرعت رشد درآمد سرانه ملی ایرانیان در سال 2022

بررسی داده‌های درامد سرانه ملی از بانک جهانی به قیمت ثابت سال 2015 نشان می‌دهد که این شاخص برای ایرانیان در سال 2022 به رقم 5 هزار و 499 دلار رسیده است. یعنی اگر اثر تورم از قیمت‌ها گرفته شود، درآمد واقعی هر ایرانی در سال گذشته میلادی 156 دلار بیشتر از درامد آن‌ها در سال قبل از آن بوده است. بر این اساس، درآمد ملی سرانه ایرانیان در سال 2022 میلادی به میزان 2.9  درصد نسبت به سال قبل رشد کرده است. بر این اساس، رشد درآمد ملی سرانه ایرانیان در سال 2022 میلادی 4 درصد بوده است.

در واقع، با وجود مثبت بودن رشد درآمد سرانه ملی ایرانیان در سال گذشته میلادی، از سرعت رشد این شاخص کاسته شده است. به بیان دیگر، درآمد سرانه ملی ایرانیان در سال 2021 به میزان 210 دلار بیش‌تر شده بود اما این افزایش در سال 2022 به 156 دلار نزول کرد. با این تغییرات، ایران از لحاظ درآمد سرانه ملی در کجای نقشه جهان قرار گرفته است؟

درامد سرانه ایران، پایین تر از 75 کشور جهان

آمارهای بانک جهانی از سال 2022 حاکی از آن است که از میان 149 کشور، درامد سرانه ایران رتبه 76 را به خود اختصاص داده است. بر این اساس، تقریبا در نیمی از این کشورها مردم سهم بالاتری از تولیدات ملی کشورشان نسبت به مردم ایران دارند. البته، رتبه ایران در سال 2022 بهبود پیدا کرده و یک پله بالاتر از جایگاه خود در سال 2021 ایستاده است.

از میان این 149 کشور، «برمودا» صدرنشین جدول رتبه بندی درامد سرانه است. پس از آن سوئیس و لوکزامبورگ در جایگاه دوم و سوم قرار گرفته‌اند. از میان کشورهای منطقه نیز، عربستان جایگاه 28 و قزاقستان جایگاه 51 را به خود اختصاص داده اند.  همچنین ارمنستان، مصر و اندونزی در این رده بندی پس از ایران قرار گرفته‌اند.